Kościelisko

Kościelisko
	wieś
	; Kościół św. Kazimierza
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tatrzański
Gmina	Kościelisko
Wysokość	950–1183 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	4482
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-511
Tablice rejestracyjne	KTT
SIMC	0468447
	Położenie na mapie gminy Kościelisko Kościelisko
	Położenie na mapie Polski Kościelisko
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kościelisko
	Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego Kościelisko
	49°17′28″N 19°53′24″E
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Kościelisko – wieś podhalańska w Polsce w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, siedziba gminy Kościelisko.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Zamknij

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Kościelisko-Witów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Kościelisko położone jest w Rowie Kościeliskim i na południowych stokach Pogórza Gubałowskiego. Jego zabudowania wkraczają także do dolnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach (Kiry). Jest to duża wieś o charakterze miejscowości wypoczynkowej, składająca się z 21 osiedli (dawnych osad pasterskich, tzw. polan – stąd bierze się potoczna nazwa miejscowości: Polany^[4]).

Integralne części wsi Kościelisko: Blachówka, Budzówka, Butorów, Chotarz, Czajki, Górkówka, Gronik, Groń, Karpielówka, Kierpcówka, Kiry, Nędzówka, Pająkówka, Pitoniówka, Rysulówka, Sobiczkowa, Staszelówka, Sywarne, Szeligówka, Wojdyłówka^[5]^[6] oraz nie ujęta w TERYT Antałówka^[7]

Liczba ludności: 4482 (2011 r.), powierzchnia: 54 km².

Widok na Giewont
Wnętrze kościoła

Remove ads

Poszczególne osady pasterskie, które weszły później w skład Kościeliska, wzmiankowane były już od roku 1623^[8].
Do roku 1867, kiedy to odbyły się pierwsze autonomiczne wybory rad gminnych, Kościelisko tworzyło jedną osadę z Zakopanem. W latach 70. XX w. Kościelisko połączyło się z Witowem, Dzianiszem i Chochołowem, tworząc gminę Kościelisko-Witów. Po kilku latach gmina ta została włączona do Gminy Tatrzańskiej, a z początkiem roku 1994 reaktywowała się jako gmina Kościelisko. Obecnie w jej skład wchodzą trzy wsie podhalańskie: Kościelisko, Witów i Dzianisz.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Kościelisko”^[9].
Po II wojnie światowej klasztory w Kościelisku utworzyły siostry adoratorki^[10] i kanonicy laterańscy^[11].

Remove ads

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[12].

Dyrektorówka w sanatorium Dłuskich;
kościół pw. św. Kazimierza.

We wsi znajduje się drewniany kościół pw. św. Kazimierza. Dzięki zaangażowaniu ks. Kazimierza Kaszelewskiego i hr. Władysława Zamojskiego oraz miejscowych górali został on zbudowany w latach 1910–1914 według projektu Eugeniusza Wesołowskiego. Zdobią go witraże zaprojektowane przez Stefana Matejkę, bratanka Jana Matejki. Początkowo był kaplicą filialną parafii w Zakopanem, ale już w 1918 r. erygowano przy nim samodzielną parafię św. Kazimierza^[13]^[14].

Zobacz też kategorie: Ludzie związani z Kościeliskiem, Ludzie urodzeni w Kościelisku.

Kościelisko i Pasmo Gubałowskie
Kościelisko i Tatry Zachodnie.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kościeliskiem.

Sanatorium Wojskowe w Zakopanem

[1]
Wieś Kościelisko - podstawowe informacje. polskawliczbach.pl, 2011. [dostęp 2021-12-07].
[2]
Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 521 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
[3]
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59414
[4]
MieczysławM. Jasiński MieczysławM., Kościelisko : zarys rozwoju miejscowości do roku 1918, Zakopane 2012, ISBN 978-83-919809-2-7.
[5]
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
[6]
TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
[7]
Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
[8]
Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007, s. 260. ISBN 978-83-60078-04-4.
[9]
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
[10]
Adoratorki Krwi Chrystusa – wczoraj i dzisiaj [online], Przewodnik Katolicki [dostęp 2023-08-21] (pol.).
[11]
Kościelisko - Kaplica Matki Bożej Gietrzwałdzkiej - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-08-21].
[12]
Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
[13]
Magdalena Michniewska, Artur Michniewski, Marta Duda, Sebastian Wypych. Kościoły drewniane Karpat – Polska i Słowacja: przewodnik. Pruszków, 2006, s. 92. ISBN 83-89188-43-9.
[14]
Arek, Historia [online], Parafia św. Kazimierza Królewicza w Kościelisku, 10 września 2021 [dostęp 2023-08-21] (pol.).

[1] [1]
Wieś Kościelisko - podstawowe informacje. polskawliczbach.pl, 2011. [dostęp 2021-12-07].

[poczta-2] [2]
Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 521 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].

[prng-3] [3]
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59414

[4] [4]
MieczysławM. Jasiński MieczysławM., Kościelisko : zarys rozwoju miejscowości do roku 1918, Zakopane 2012, ISBN 978-83-919809-2-7.

[Dz.U._29/2013-5] [5]
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] [6]
TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[7] [7]
Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

[nyka-8] [8]
Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007, s. 260. ISBN 978-83-60078-04-4.

[9] [9]
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.

[10] [10]
Adoratorki Krwi Chrystusa – wczoraj i dzisiaj [online], Przewodnik Katolicki [dostęp 2023-08-21] (pol.).

[11] [11]
Kościelisko - Kaplica Matki Bożej Gietrzwałdzkiej - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-08-21].

[:rejestr-12] [12]
Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].

[13] [13]
Magdalena Michniewska, Artur Michniewski, Marta Duda, Sebastian Wypych. Kościoły drewniane Karpat – Polska i Słowacja: przewodnik. Pruszków, 2006, s. 92. ISBN 83-89188-43-9.

[14] [14]
Arek, Historia [online], Parafia św. Kazimierza Królewicza w Kościelisku, 10 września 2021 [dostęp 2023-08-21] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Kościelisko

Wikiwand in your browser!

Kościelisko

Wikiwand in your browser!

Opis miejscowości

Historia

Zabytki

Religia

Ludzie związani z Kościeliskiem

Ludzie związani z Kościeliskiem

Zobacz też

Przypisy