Tatrzańska (gmina)

Gmina Tatrzańska – dawna gmina wiejska (1992–94 miejsko-wiejska) istniejąca w latach 1977–1994^[4] na terenie ówczesnego województwa nowosądeckiego. Siedzibą władz gminy było Zakopane, stanowiące w latach 1977–91 odrębną gminę miejską.

Gmina Tatrzańska

gmina wiejska → miejsko-wiejska (1992)
1977–1994
Państwo	Polska
Województwo	nowosądeckie
Data powstania	1 lipca 1977
Data likwidacji	30 grudnia 1994
Siedziba	Zakopane
Powierzchnia (1993)	273,87[1] km²
Populacja (1993) • liczba ludności	18.355[2][3]
brak współrzędnych

Gmina Tatrzańska powstała 1 lipca 1977 jako gmina wiejska z natępujących obszarów^[5]:

• całej zniesionej gminy Poronin (sołectw Małe Ciche, Murzasichle i Poronin oraz górskiej części wsi Brzegi, stanowiącej odrębne sołectwo),
• sołectw Dzianisz, Kościelisko i Witów ze zniesionej gminy Kościelisko-Witów^[6],
• sołectw Bustryk, Suche i Ząb z gminy Biały Dunajec,
• oraz sołectwa Nowe Bystre z gminy Czarny Dunajec^[7].

W takim kształce, gmina Tatrzańska była gminą obwarzankową, okalającą od trzech stron (zachodu, północy i wschodu) Zakopane, które do końca 1991 stanowiło odrębną gminę miejską. Od północy gmina Tatrzańska graniczyła z gminami: Czarny Dunajec (sołectwami Chochołów, Ciche, Ratułów i Czerwienne), Biały Dunajec (sołectwami Sierockie, Biały Dunajec i Gliczarów Górny) i Bukowina Tatrzańska (sołectwami Bukowina Tatrzańska i Brzegi). Od zachodu, południowego zachodu, wschodu i południowego wschodu graniczyła z Czechosłowacją (od 1993 ze Słowacją).

1 stycznia 1992 od gminy Tatrzańskiej odłączono górską część przedzielonej wsi Brzegi (4358,70 ha), właczając ją do gminy Bukowina Tatrzańska, gdzie została połączona z główną częścią Brzegów^[8]. Gmina utraciła przez to wschodnią granicę z Czechosłowacją w rejonie Łysej Polany aż po Rysy. Tego samego dnia do gminy Tatrzańskiej wcielono miasto Zakopane, przez co jednostka przekształciła się z gminy wiejskiej w gminę miejsko-wiejską^[9]. Powierzchnia gminy zwiększyła się netto do 358,13 km², a ludność o 29,700, do około 48,000 mieszkańców^[2]. W takiej odsłonie gmina pozostała przez trzy ostatnie lata jej bytu.

Ostatecznie gmina Tatrzańska została zlikwidowana 30 grudnia 1994, a z jej obszaru wydzielono^[10]:

• gminę miejską Zakopane;
• gminę wiejską Kościelisko – nowa gmina Kościelisko objęła sołectwa Dzianisz, Kościelisko i Witów, które należały w latach 1973–76 do gminy Kościelisko-Witów, lecz nie objęła Chochołowa, który pozostał w gminie Czarny Dunajec;
• gminę wiejską Poronin – nowa gmina Poronin objęła obszar znacznie większy w porównaniu z tym z lat 1973–77. Oprócz sołectw Małe Ciche, Murzasichle i Poronin, należących dawniej do gminy Poronin, gmina objęła także sołectwa Bustryk, Suche i Ząb (które włączono w 1977 roku do gminy Tatrzańskiej z gminy Biały Dunajec) oraz sołectwo Nowe Bystre (które włączono w 1977 roku do gminy Tatrzańskiej z gminy Czarny Dunajec). Tak ustanowione granice nadały gminie Poronin jej współczesny, specyficzny "rogalikowy" kształt.

Zobacz też

• gmina Zakopane
• Powiat tatrzański

Przypisy

1. Bez Zakopanego. Z Zakopanem 358,13 km²
2. Liczba ludności z publikacji „Rocznik Demograficzny Polski”, GUS 1975-1995
3. Bez Zakopanego. Z Zakopanem ok. 48,000
4. Od 1 lipca 1977 do 29 grudnia 1994
5. Dz.U. z 1977 r. nr 20, poz. 82
6. Sołectwo Chochołów z gminy Kościelisko-Witów włączono do gminy Czarny Dunajec
7. W latach 1973–76 w gminie Ratułów.
8. Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
9. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397 (poz. 203)
10. Dz.U. z 1994 r. nr 132, poz. 671