Koło kwintowe

Koło kwintowe, okrąg kwintowy – graficzny schemat^[1] przedstawiający gamy / tonacje w systemie dur-moll uszeregowane według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. Nazwa wywodzi się od kwintowego pokrewieństwa między sąsiadującymi tonacjami, rozmieszczonymi na okręgu według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. W kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara w każdej następnej gamie przybywa dodatkowo jeden krzyżyk, przy czym tonika gamy (nadająca jednocześnie jej nazwę) jest dominantą gamy wyjściowej (poprzedzającej). W kierunku przeciwnym zwiększa się liczbę bemoli, a tonika jest subdominantą gamy wyjściowej.

Każda tonacja durowa posiada pokrewną tonację molową (zbudowaną na tonice znajdującej się o tercję małą poniżej toniki pokrewnej tonacji durowej). Obie mają takie same znaki przykluczowe. W kole kwintowym daje to układ tonacji molowych rozpoczynający się od a-moll (pokrewnej do C-dur).

Deses=C

C

His=C

gisis=a

a

heses=a

Asas

G

e

fes

Eses

D

h

ces

Heses

A

fis

ges

Fes

E

cis

des

Ces

H

gis

as

Ges

Fis

dis

es

Des

Cis

ais

b

As

Gis

eis

f

Es

Dis

his

c

B

Ais

fisis

g

F

Eis

cisis

d

W czerwonym pierścieniu znajdują się nazwy tonacji durowych, w zielonym – molowych. Teoretycznie istniejące, ale niestosowane w praktyce tonacje enharmoniczne zapisane są drobną czcionką. W zewnętrznym szarym pierścieniu pokazane są odpowiadające danej gamie znaki przykluczowe