Kamienny Potok (Sopot)

Kamienny Potok (kaszb. Szténflét, niem. Steinfließ)^[1] – północno-zachodnia dzielnica Sopotu, granicząca od zachodu z Brodwinem, od północy z Kolibkami (na obszarze gdyńskiej dzielnicy Orłowo), od wschodu z Zatoką Gdańską i od południa z Dolnym Sopotem i Przylesiem.

Kamienny Potok

Dzielnica Sopotu
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Sopot
Położenie na mapie Sopotu Kamienny Potok
Położenie na mapie Polski Kamienny Potok
Położenie na mapie województwa pomorskiego Kamienny Potok
54°27′20″N 18°33′17″E

Kamienny Potok na mapie Sopotu

Nazwa dzielnicy pochodzi od przepływającego tędy małego potoku. Dzielnica jest skomunikowana poprzez przystanek trójmiejskiej SKM (Sopot Kamienny Potok) z innymi miejscowościami aglomeracji trójmiejskiej, jak również gdyńską siecią trolejbusową ze Śródmieściem Gdyni, Karwinami i Świemirowem.

Nazwy ulic dzielnicy nawiązują do regionów Polski. Zachodnia część dzielnicy pełni funkcje mieszkaniowe, zaś wschodnia (z hotelami, pensjonatami, kempingiem i aquaparkiem) turystyczno-rekreacyjne. Przez dzielnicę przebiega Aleja Niepodległości.

Północna granica administracyjna z Gdynią jest równocześnie historyczną granicą Wolnego Miasta Gdańska z II Rzeczpospolitą.

Historia

Od połowy XVII w. do początku XX w. na Kamiennym Potoku na końcu dzisiejszej ulicy Młyńskiej (Alter Muehlenweg) istniał młyn papierniczy. Najstarszy przekaz o istnieniu młyna i stawu pochodzi z 1650 r. Do dziś po młynie pozostał dom młynarza, kamień młyński i staw^[2][3].

Pod koniec XIX w. w dolinie Kamiennego Potoku założono osiedle o tej samej nazwie. W 1919 r. została wytyczona dzisiejsza ulica Małopolska (Heimstrasse)^[4]. Jednym z najstarszych budynków jest Willa Helena, czteropiętrowy budynek, wybudowany ok. 1906 r. w okolicy skrzyżowania ulic Małopolskiej i Wejherowskiej (Grenzfliessestrasse/ Neustadterstrasse)^[5]. Przy wjeździe do dzielnicy od strony Sopotu wybudowano w latach 90. XIX w. karczmę, zwane od nazwisk właścicieli: karczmą Hermana Doekersa i restauracją Hermana Wulffa. Obok znajdowała się także stacja telefoniczna, punkt sprzedaży Gazety Sopockiej, stajnia i zakład przewozowy, skład kolonialny i zakład ślusarski. Budynek karczmy zburzono w 1974 roku^[6][7].

W 1891 r. Albert i Selma Brauer założyli we wschodniej części Kamiennego Potoku restaurację zwaną Restauracją Piwowara lub Wzgórze Państwa Brauer (od nazwiska właścicieli: Brauershohe lub: Brauers Hohe). W tym samym czasie od strony Dolnego Sopotu wyznaczono dwie ulice prowadzące do zabudowań: dzisiejszą ulicę Sępią (Stolzenfelsallee) oraz ulicę Zamkowa Góra (Am Menzelweg). Według ksiąg adresowych często zmieniała właścicieli. Po wojnie odbudowano ją jako Restaurację Bungalow. Budynek rozebrano podczas budowy aquaparku w 2002 roku^[8][9][10].

W 1908 r. wzniesiono Szkołę Elementarną (dzisiejsze oddziały Zespołu Szkół Technicznych). Pierwszym kierownikiem szkoły był Franz Splett, ojciec Carla Spletta, późniejszego biskupa gdańskiego^[11]. Pod koniec lat 30. XX w. powstały nowe domy szeregowe, w tym w latach 1938-39 robotnicze osiedle mieszkaniowe. Główną ulicę, dzisiejszą Obodrzyców (Brodwinstrasse), oraz boczne: Junaków (Kameradschaftweg) i Łużycką (Heimstrasse) wytyczono w tych samych latach. Inwestorem osiedla było Narodowosocjalistyczne Towarzystwo Opiekuńcze (NS-Siedlungsverein Zoppot). Całe osiedle budowano stylizując budynki na XVII-wieczne budownictwo terenów Żuław Wiślanych^[12][13].

W północnej części dzielnicy w latach 30. rozpoczęto zabudowę o charakterze willowym. Przy ulicach Kujawskiej (Brandstrasse/ Horst Hoffman Weg), Łowickiej (Herbert Norkus Weg) i Mazowieckiej wybudowano łącznie do 1942 roku czterdzieści pięć budynków jednorodzinnych. W latach 80. w tej samej części wzniesiono spółdzielcze osiedle mieszkaniowe, złożone z bloków o różnej wysokości^[14][15][16].

W 1950 r., jeszcze przed wybudowaniem linii Szybkiej Kolei Miejskiej, oddano do użytku przystanek osobowy Sopot Kamienny Potok^[17]. Przystanek wyremontowano w latach 2003-2004, likwidując kładkę i budując nowe przejście podziemne^[18][19].

Budowa w latach 70. XX w. nowych osiedli mieszkaniowych w Kamiennym Potoku i Brodwinie spowodowała budowę nowego ośrodka duszpasterskiego, będącego częścią parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa. W latach 1980–81 wybudowano kaplicę pw. św. Maksymiliana Kolbego. W 1981 r. erygowano nową parafię pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego. W 1987 r. parafię przejęli księża ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy. W 1993 r. uzyskano pozwolenie na budowę kościoła, która trwała w latach 1993-2004^[20].

Edukacja

Na terenie dzielnicy znajdują się następujące placówki edukacyjne:

• Przedszkole nr 4 "Nad Potokiem" - ul. Obodrzyców 20^[21];
• Sopocka Szkoła Montessori - ul. Tatrzańska 19^[22];
• Niepubliczna Szkoła Podstawowa Montessori "Latawiec" - ul. Obodrzyców 3^[23];
• Zespół Szkół Technicznych - ul. Wejherowska 1^[24].

Zobacz też

• Rezerwat przyrody Łęg nad Swelinią
• Parafia Zesłania Ducha Świętego w Sopocie