Izydor Wagner

Izydor Wagner (ur. 1892, zm. wiosną 1940 w Kijowie) – urzędnik, starosta w okresie II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Izydor Wagner

Data urodzenia	1892
Data i miejsce śmierci	1940 Kijów
Starosta powiatu sanockiego
Okres	od ? do stycznia 1936
Poprzednik	Bolesław Skwarczyński
Następca	Wojciech Bucior
Starosta powiatu turczańskiego
Okres	od stycznia 1936
Poprzednik	Eugeniusz Doboszyński

Życiorys

Urodził się w 1892 jako syn Benedykta. W okresie II Rzeczypospolitej wstąpił do służby samorządowej. Pod koniec 1926 został mianowany referendarzem w VII stopniu służby^[1]. W tej randze w 1929 został przeniesiony ze starostwa grodzkiego we Lwowie do Urzędu Wojewódzkiego we Lwowie^[2]. Pełnił urząd starosty powiatu sanockiego, z którego w styczniu 1936 został przeniesiony na stanowisko starosty powiatu turczańskiego^[3][4][5]. Zmiana na stanowisku miała wiązać się z prowadzoną centralnie polityką obsadzania stanowisk starostów powiatów przygranicznych przez urzędników będących oficerami Wojska Polskiego^[6]. W Sanoku w latach 30. był inspiratorem reaktywacji działalności sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, co już po jego odejściu z miasta przyczyniło się do organizacji tam Zjazdu Górskiego^[7]. W kolejnych latach pełnił służbę w Turce^[8][9].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/2-59 oznaczony numerem 366)^[10]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Następca Izydora Wagnera na stanowisku starosty sanockiego, Wojciech Bucior, także został ofiarą zbrodni katyńskiej dokonywanej na terenach ukraińskich^[11].

Przypisy

1. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 12, s. 1, 15 grudnia 1926.
2. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 19, s. 235, 20 listopada 1929.
3. Zmiany w obsadzie starostw na terenie województwa lwowskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 3, Nr 1077 z 30 stycznia 1936.
4. Kronika miejska. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 16 z 22 stycznia 1936.
5. Z ostatnich dni. Nowi starostowie. „Wschód”, s. 8, Nr 1 z 30 stycznia 1936.
6. Janusz Mierzwa: Militaryzacja administracji. Przyczyny i mechanizmy przechodzenia oficerów do administracji ogólnej w Polsce pomajowej. jpilsudski.org. [dostęp 2018-04-17].
7. Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2015-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
8. Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę bursy Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Władysława Beliny Prażmowskiego w Turce. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-06-17].
9. Kronika Małopolski. Z Turki nad Stryjem. „Dziennik Polski”, s. 11, Nr 227 z 19 sierpnia 1939.
10. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 102. [dostęp 2015-06-17].
11. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 10. [dostęp 2015-06-17].