Intelligenzaktion Litzmannstadt
przeprowadzona przez Niemców akcja eksterminacyjna przeciwko polskim uczonym (rejon Łodzi; 1939–1940) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
przeprowadzona przez Niemców akcja eksterminacyjna przeciwko polskim uczonym (rejon Łodzi; 1939–1940) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Intelligenzaktion Litzmannstadt (pol. Akcja Inteligencja – Litzmanstadt) – kryptonim akcji eksterminacyjnej przeprowadzonej przez Niemców w latach 1939–1940 w rejonie Łodzi w ramach tzw. Intelligenzaktion[1].
Pomnik w lasach lućmierskich upamiętniający ofiary Intelligenzaktion Litzmannstadt. | |
Państwo | |
---|---|
Miejsce | |
Data |
1939–1940 |
Typ ataku |
eksterminacja |
Sprawca | |
Położenie na mapie okupowanej Polski (1939–1941) | |
51°46′36″N 19°27′17″E |
Akcja ta wymierzona była w działaczy żydowskich partii lewicowych[2], przedstawicieli mieszczaństwa i inteligencji żydowskiej w Łodzi, zwłaszcza działaczy politycznych i społecznych[3] oraz polską elitę intelektualną ziemi łódzkiej – akcja miała na celu jej całkowitą eliminację i była wstępem do germanizacji tego regionu Polski po rozpoczęciu okupacji niemieckiej i jego aneksji przez III Rzeszę. Wymordowano w niej około 500 urzędników, znanych w regionie działaczy społeczno-politycznych i gospodarczych, duchownych, nauczycieli[4].
W wyniku akcji przeprowadzonej między 9 a 11 listopada 1939 niemiecka policja aresztowała na podstawie specjalnych list proskrypcyjnych (tzw. „Sonderfahndungsbuch Polen”) około 1500 osób. Zatrzymanych umieszczono w kinie „Wolność” w Pabianicach, w fabryce Arnolda Bayera w Rudzie Pabianickiej oraz w obozie w fabryce włókienniczej Michała Glazera na Radogoszczu, który w następnych dniach stał się głównym miejscem osadzenia więźniów tej akcji. Z czasem, do końca listopada 1939 r., przeniesiono do niego aresztantów z Pabianic i Rudy Pabianickiej po wstępnie dokonanej selekcji. Stąd zabierano ich do siedziby łódzkiego gestapo przy al. K. Anstadta, gdzie funkcjonował sąd doraźny. W ciągu kilkuminutowej rozprawy zapadały w zasadzie tylko wyroki śmierci, które były natychmiast wykonywane zbiorowo w położonym kilka kilometrów na północny zachód od Zgierza lesie lućmierskim. Pierwsza egzekucja ok. 40 osób odbyła się dzień później w lesie łagiewnickim i rozstrzelano w niej głównie łódzkich nauczycieli. Kolejne egzekucje odbyły się w dniach 21-30 listopada – między innymi też na poligonie Brus w Łodzi – i były kontynuowane do 1940[5].
Kontynuacją tej akcji była akcja w maju 1940 r., tym razem przede wszystkim skierowana przeciwko łódzkiej młodzieży, którą wywieziono, po krótkim pobycie w więzieniu radogoskim do KL Dachau, gdzie wielu z nich zmarło, ale wielu też dotrwało do wyzwolenia. W ramach tej akcji zostali aresztowani między innymi Henryk Debich i Włodzimierz Skoczylas. Pierwszy zwolniony jeszcze w czasie wojny, drugi przeżył obóz.
W regionalnej akcji Intelligenzaktion w regionie łódzkim zginęli m.in.:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.