Loading AI tools
osiedle w Łodzi Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brus – osiedle w zachodniej części miasta, w dawnej dzielnicy Polesie. Do 1946 miejscowość była siedzibą gminy Brus. Dawniej podłódzkie miasto, po II wojnie światowej włączone w obręb miasta Łodzi.
część Łodzi | |
Zajezdnia tramwajowa Brus | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
W granicach Łodzi |
20 grudnia 1945[1] |
Położenie na mapie Łodzi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |
51°45′34″N 19°23′57″E |
W końcu XVI wieku wieś kapituły katedralnej krakowskiej w powiecie brzezińskim województwa łęczyckiego[2].
Tereny te leżą na peryferiach miasta, w pobliżu granicy Konstantynowa Łódzkiego. Przez osiedle przebiega trasa jednej z ważniejszych łódzkich ulic – Konstantynowskiej, będącej częścią drogi wojewódzkiej nr 710. Wzdłuż tej ulicy znajdują się tory tramwajowe linii 9 i 43, które łączą z jednej strony Brus z Łodzią, a z drugiej – z Konstantynowem Łódzkim i Lutomierskiem.
Okolicę osiedla stanowią głównie pola uprawne i łąki (w części niewykorzystywane rolniczo) oraz nieużytki. Znajdują się tu także niewielkie lasy oraz ogródki działkowe. W pobliżu osiedla przepływa rzeka Łódka.
Nazwa Brus oznacza kamień, osełkę, a także urządzenie do mielenia zbóż. Niewykluczone, że jeszcze przed XVI wiekiem istniał tu młyn, który dotrwał przynajmniej do początku XVII wieku[3].
Tereny dzisiejszego osiedla Brus należały w XVI wieku do Kapituły katedralnej krakowskiej. W okresie tym nastąpił znaczny rozwój okolicznych dóbr kapitulnych. Powstało wówczas 17 osad, z których Brus przeznaczony był na nowe miasto, mające stanowić konkurencję dla Łodzi, należącej do biskupów kujawskich. W 1542 roku przybyli do Brusa pierwsi mieszczanie, którym przekazano wytyczone place miejskie. Gdzieniegdzie rozpoczęła się budowa domów. Miasto jednak nie rozwinęło się. W 1550 roku, mieszkańcy utrzymywali się nadal z rolnictwa. Brusowianie prosili kapitułę o przysłanie doświadczonego wójta, który ożywiłby młode miasto. Również i to działanie nie przyniosło rezultatu. W 1576, Brus występuje już jako wieś, zaś 30 lat później był tutaj już tylko folwark z czterema zagrodnikami. Działał młyn, niewykluczone, że zbudowany dużo wcześniej. Po drugim rozbiorze Polski, władze pruskie dokonały sekularyzacji dóbr kościelnych i Brus został upaństwowiony[3].
Brus w XIX wieku należał do rodziny Nenckich, a pod koniec XIX wieku do Ludwika Meyera, który wybudował fabrykę oraz utworzył gospodarstwo rolne. Meyer zmarł w 1911, zaś dobra na Brusie otrzymała jego córka, Zofia, która wniosła je w wianie Alfredowi Biedermannowi. Biedermann dzierżawił folwark Czesławowi Silewiczowi, a następnie, gdy ten nie wywiązywał się z obowiązków – wojsku. W 1927 sprowadził się tu z Ameryki młodszy z Biedermannów – Helmut. Z czasów Meyera zachowały się zabudowania folwarku z zabytkową drewnianą rezydencją. Po 1945 gospodarstwo zostało znacjonalizowane i przekształcone w Państwowe Gospodarstwo Rolne. W latach 50-60 wyrabiano tutaj sery, a także masło i śmietanę. Obecnie właścicielem zabudowań jest firma, spółka-córka firmy państwowej, zaś dzierżawcą przedsiębiorca ze Rzgowa, który próbuje wykupić zabudowania na własność. Rezydencja Meyera jest nadal zamieszkana, ale budynki gospodarcze stoją puste i niszczeją[4][5].
W Brusie znajduje się poligon wojskowy, na którym w czasie II wojny światowej niemieccy okupanci chowali ciała pomordowanych Polaków. IPN podejrzewa, że na przełomie lat 40. i 50. poligon ten był także miejscem pochówku ofiar Urzędu Bezpieczeństwa. Do czerwca 2011 r. na dawnym poligonie odnaleziono siedem masowych mogił. Wszystkie, poza jedną, pochodzą z lat 1939-45. Jeden grób powstał po wojnie. Dotychczas we wszystkich siedmiu archeolodzy doliczyli się łącznie około 120 czaszek. Przypuszcza się, że mogił i ofiar jest prawdopodobnie znacznie więcej, gdyż dotąd zbadano tylko niewielką część poligonu[6]).
W skład wojskowego kompleksu na Brusie wchodziły także koszary i strzelnica, zaś w 1937 zbudowano tu schron, pełniący prawdopodobnie funkcję pomocniczej składnicy uzbrojenia Garnizonu Łódź. Schron ma 175 metrów kwadratowych powierzchni i jest jednym z lepiej zachowanych w województwie. Używano go jeszcze w latach 80 XX wieku. Od 2012 schron przystosowano do zwiedzania (adres ul. Konstantynowska 98)[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.