Goryczkowce

Goryczkowce (Gentianales Lindl.) – rząd roślin okrytonasiennych. Obejmuje 5 rodzin z 1118 rodzajami i ponad 19,8 tysiącami gatunków, z czego 611 rodzajów i ponad 13,1 tysięcy gatunków należy do rodziny marzanowatych Rubiaceae^[2]. Rośliny te występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, ale najbardziej zróżnicowane są w strefie równikowej^[3].

Goryczkowce

Goryczka trojeściowa
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Nazwa systematyczna
Gentianales Lindl. Nix.Pl.:19 1833

Adenium arabskie

Dawniej rząd był określany nazwą naukową Contortae i zwyczajową – „zwitne”. Obie nazwy utworzone były w nawiązaniu do charakterystycznej cechy tej grupy – zwinięcia (skręcenia) płatków korony w pąku kwiatowym (łac. contortae – zwinięte, skręcone)^[4].

Morfologia

Katarantus różowy

Pokrój

Rośliny zielne i drzewiaste o liściach naprzeciwległych^[3], zwykle połączonych w węźle linią okalającą łodygę^[2]. Nigdy nie pokryte włoskami gruczołowatymi^[2].

Kwiaty

Obupłciowe, 4- i 5-krotne, o koronie zrośniętej, często skręconej w pąku. Pręciki w jednym okółku. Słupek jest górny lub dolny, ale zawsze z dwóch owocolistków^[3]. Zalążki są liczne^[2].

Owoce

Torebki lub rozłupnie, rzadziej jagody, mieszki i pestkowce^[3][2]. Nasiona liczne^[2].

Systematyka

Gentiana lawrencei

Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

Jeden z rzędów z grupy astrowych roślin okrytonasiennych.

←	dereniowce Cornales wrzosowce Ericales  ? Icacinales  ? Vahliales Metteniusales gariowce Garryales goryczkowce Gentianales psiankowce Solanales ogórecznikowce Boraginales jasnotowce Lamiales ostrokrzewowce Aquifoliales astrowce Asterales twardziczkowce Escalloniales Bruniales selerowce Apiales Paracryphiales szczeciowce Dipsacales

Podział na rodziny i relacje między nimi według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

goryczkowce	marzanowate Rubiaceae Gelsemiaceae loganiowate Loganiaceae goryczkowate Gentianaceae toinowate Apocynaceae

Podział na rodziny według systemu Reveala (1999)

• Rodzina: Gelsemiaceae
• Rodzina: Loganiaceae
• Rodzina: Strychnaceae
• Rodzina: Gentianaceae
• Rodzina: Saccifoliaceae
• Rodzina: Geniostomaceae
• Rodzina: Plocospermataceae

Podział na rodziny według systemu Cronquista (1981)

• Rodzina: Loganiaceae
• Rodzina: Retziaceae
• Rodzina: Gentianaceae
• Rodzina: Saccifoliaceae
• Rodzina: Apocynaceae
• Rodzina: Asclepiadaceae

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
3. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 404-405. ISBN 978-83-01-13945-2.
4. Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1049. ISBN 83-214-1305-6.

Kontrola autorytatywna (takson):

• LCCN: sh85053945
• GND: 4302423-3
• BnF: 12259814w
• BNCF: 61781
• NKC: ph265709
• BNE: XX557900
• J9U: 987007562987805171
• LNB: 000148172

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: plant/Gentianales

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 4201
• GBIF: 412
• identyfikator iNaturalist: 47363
• ITIS: 29910
• NCBI: 4055
• Tela Botanica: 102764
• identyfikator Tropicos: 43000072
• identyfikator taksonu Fossilworks: 54936
• CoL: 8ZXGV