Garbów (powiat lubelski)

Garbów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Garbów^[4][6]. Leży nad rzeką Kurówką.

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie lubelskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Garbów

wieś
Wąwóz w Garbowie (2007)
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	lubelski
Gmina	Garbów
Wysokość	171-225 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	2209[1][2]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-080[3]
Tablice rejestracyjne	LUB
SIMC	0380824[4]
Położenie na mapie gminy Garbów Garbów
Położenie na mapie Polski Garbów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Garbów
Położenie na mapie powiatu lubelskiego Garbów
51°21′18″N 22°19′46″E[5]
Strona internetowa

Neogotycki Kościół pw. Przemienienia Pańskiego

Wieże kościoła o wysokości 75 m

Fasada barokowego kościoła z XVII w.

Kaplica grobowa rodziny Moskalewskich

Wieś dzieli się na dwa sołectwa: Garbów I i Garbów II. Według danych Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 liczyła 2149 mieszkańców^[7]. W latach 1908–2004 istniała tam cukrownia^[8].

Miejscowość historycznie położona jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego^[9].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Garbów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego^[10].

Części wsi

Integralne części wsi Garbów^[4][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0380830	Garbów Drugi	część wsi

Historia

Okolice Garbowa były zamieszkane już 3000 lat p.n.e., a między VIII a IX wiekiem istniała tam świątynia pogańska oraz grodzisko otoczone fosą i wałami. Pierwsza wzmianka pisemna o osadzie pochodzi z 1326 roku i mówi o istnieniu parafii garbowskiej. W XV wieku Garbów należał do rodu Odrowążów.

Lokację miejską Garbów uzyskał w 1782 roku, zdegradowany został przed 1810 rokiem^[11].

W 1785 roku miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim, na mocy którego król Stanisław August Poniatowski zezwala ówczesnemu właścicielowi wsi, Michałowi Granowskiemu na założenie miasta. Przywilej ten jednak nie wszedł w życie z powodu politycznej sytuacji Rzeczypospolitej. W 1792 roku pomiędzy Garbowem a Markuszowem stoczono ostatnią potyczkę wojny polsko-rosyjskiej.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Tkaczyków udzieliła pomocy Salomonowi i Icchakowi Morelowi. W 1982 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Józefowi, Genowefie i Zofii Tkaczykom tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[12].

Garbów został wytypowany przez Lubelski Urząd Wojewódzki jako jedna z dwudziestu miejscowości do przywrócenia lub przyznania praw miejskich, co ma nastąpić do 2030 roku^[13].

Zabytki

• Zespół pałacowo-parkowy z XIX w. z zabudowaniami folwarcznymi i klasycystycznym pałacem hr. Jezierskich, projektu Józefa Dietricha.
• 1000-kilogramowy dzwon z 1512 r. (uważany za protoplastę dzwonu „Zygmunta” na Wawelu), ufundowany przez kapelana króla Zygmunta Starego, ks. Jana Ożarowskiego.
• Neogotycki kościół Przemienienia Pańskiego, wzniesiony w latach 1908–1912, z murowaną plebanią z początku XX wieku.
• Ponad 40-letnia ruchoma szopka bożonarodzeniowa, wykonana przez artystę ludowego A. Fijałkowskiego
• Fasada dawnego barokowego kościoła parafialnego z XVIII w., spalonego w 1915 r.
• Stary cmentarz rzymskokatolicki w Garbowie, na którym pochowani są m.in. rodzice rzeźbiarki Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej, pierwszy wojewoda lubelski po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Stanisław Moskalewski wraz z rodziną, a także wiele osób zasłużonych dla ziemi garbowskiej i lubelskiej.
• Wzgórze „ariańskie”, na którym w VII–XII w. istniał gród obronny państwa pierwszych Piastów, być może będący własnością książęcą.
• Podziemia spalonego kościoła w Garbowie, w których znajdują się prochy m.in. bp. Mateusza Maurycego Wojakowskiego (5. biskupa lubelskiego, będącego także administratorem diecezji lubelskiej) i rodziny Jezierskich.
• Ponad 600-letnia studnia znajdująca się nieopodal ruin starego kościoła.
• Pozłacana monstrancja z 1638 roku – dar Piotra Czernego
• Rzeźby świętych i stacje drogi krzyżowej autorstwa Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej.
• Organy z 1923 roku, jedne z najlepszych i największych w archidiecezji lubelskiej.
• Cmentarz wojenny z 1915 r.

O Garbowie w dziełach literackich

• Dwa pułki dragońskie pod wodzą Francuza Dubois poszły na Końskowolę, Markuszew i Garbów w mili od głównej siły. – Henryk Sienkiewicz, „Potop”
• Pod wieczór Karol Gustaw przybył do Garbowa, wesół i w dobrym humorze. – także „Potop”

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki – parafia Przemienienia Pańskiego
• Kościół Starokatolicki Mariawitów - wierni przynależą do parafii Przenajświętszego Sakramentu w Łanach
• Świadkowie Jehowy - zbór Garbów (Sala Królestwa ul. Warszawska 121)^[14]

Postacie związane z Garbowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Garbowie (powiat lubelski).