Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Czernin (województwo pomorskie)
wieś w województwie pomorskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Czernin (niem. Hohendorf) – duża osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Sztum.
Remove ads
Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim[4]. W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego, a w latach 1975–1998 do województwa elbląskiego.
Nazwa miejscowości funkcjonuje od 1295. Pochodzi od urodzajnej czarnej gleby.
Od 1990 Czernin jest siedzibą parafii św. Królowej Jadwigi.
Remove ads
Historia Czernina
Zespół dóbr Czernina obejmował Ramzy Małe i Ramzy Wielkie. Właścicielami Czernina byli: Ostenrodowie (1440), Brantowie (początek XVI wieku), Szelińscy (1648), Kczewscy (1788), radca wojenny Schlemmer (historie przekazywane z ust do ust mówią, że radca Schlemmer był wolnomularzem), Hańscy i Puttkamerowie (1810). W latach 1768–1772 dobra czernińskie zostały doszczętnie zniszczone przez oddziały rosyjskie.
Około 1840 Czernin przeszedł w ręce rodziny Donimirskich, której zawdzięcza swój rozwój i rozkwit. Majątek Czernin w latach 20. XIX wieku kupił Antoni Donimirski. W 1857 ziemie i dwór w spadku otrzymał Piotr Alkantary Donimirski. Po śmierci Piotra Alkantarego (1887) jego żona Bogumiła z Wolskich przejęła zarząd nad majątkiem, co spowodowało, że w ciągu następnych kilkunastu lat Czernin znacznie podupadł. W 1900 mająca 84 lata Bogumiła powierzyła zarządzanie dworem Witoldowi Donimirskiemu (swojemu wnukowi). Wkrótce zaczęły napływać dochody, które pomogły podjąć nowe przedsięwzięcie; została założona cegielnia.
_-_kościół.jpg)
.jpg)
Remove ads
Dwór Donimirskich w Czerninie
Podsumowanie
Perspektywa
Zajmowany przez agencję rolną bardzo zaniedbany pałac dziś nie przypomina swej dawnej świetności. Został on zbudowany prawdopodobnie w XVII wieku, być może przez Szelińskich. Przebudowany przez Witolda Donimirskiego. Halina Donimirska-Szyrmerowa dawny wygląd dworu opisuje: „Po uzdrowieniu gospodarstwa ojciec zajął się zaniedbałym dworem w Czerninie. Założono centralne ogrzewanie, przebudowano wnętrze i doprowadzono do łazienki ciepłą wodę...”. Przed domem rozciągał się owalny trawnik z klombami kwiatów, oddzielony obrośniętym bluszczem murkiem od zajazdu. Murek i dwa słupy po obu stronach ganku zdobiły kamienne kule armatnie. Szczyty posiadłości zdobił herb rodziny (jelenie w skoku, z trzema gwiazdami). Dach pokrywała ciemna dachówka, lśniąca zielonokawobrunatnym szkliwem. Z drugiej strony objazdu, wokół trawnika stał rząd wysokich świerków, które wraz z pasmem krzewów zasłaniały znajdujące się za nimi podwórze. Z ganku wchodziło się przez podwójne drzwi do holu umeblowanego czarnymi meblami gdańskimi z dębowego drewna. Wnętrze zdobiły i nadal upiększają masywne barokowe schody rzeźbione. We dworze było wiele pokoi. Zajmowała je służba, nauczycielki, dzieci oraz gospodarze domu (dużą sypialnię na dole). Poza tym dom był zagospodarowany w salon z wyjściem na werandę, pokój jadalny, salonik oraz gabinet Witolda.
W 1935 r. dwór odwiedził w trakcie swej podróży po Prusach Wschodnich Melchior Wańkowicz, który tak opisał go w książce pt. Na tropach Smętka: Dwór hohendorfski tchnie cały krzyżacką surowością. Gazon zdobi szereg kamiennych armatnich kul, a oryginalnie załamany, podobno stylem krzyżackich domów, dach dźwiga wielkie figury herbowych jeleni Donimirskich[5].
Swój domek w ogrodzie miał ogrodnik, zaś w głębi ogrodu znajdowała się okrągła kaplica, obecnie w ruinie. W krypcie tej kaplicy spoczywali członkowie rodziny.
Remove ads
Zobacz też
Bibliografia
- Sztum i ziemia Sztumska – informator krajoznawczy
- Był taki świat… – książka autorstwa Haliny Donimirskiej-Szyrmerowej,
- Z dziejów Sztumu i okolic – publikacje wydane przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Sztumskiej
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads