AI tools

Ciężkowice

miasto w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ciężkowicemap

Ciężkowice – miasto w Polsce położone w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ciężkowice.

Szybkie fakty
Zamknij
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o nazwie Ciężkowice.
Szybkie fakty Państwo, Województwo ...
Ciężkowice
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Widok ogólny Ciężkowic ze Skałki z Krzyżem
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Ciężkowice

Prawa miejskie

1348

Burmistrz

Jowita Jurkiewicz-Drąg

Powierzchnia

9,99[1] km²

Populacja (01.01.2024)
• liczba ludności
• gęstość


2482[1]
248,4 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 14

Kod pocztowy

33-190

Tablice rejestracyjne

KTA

Położenie na mapie gminy Ciężkowice
Mapa konturowa gminy Ciężkowice, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ciężkowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ciężkowice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ciężkowice”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ciężkowice”
49°47′10″N 20°58′25″E
TERC (TERYT)

1216014

SIMC

0815239

Urząd miejski
ul. Tysiąclecia 19
33-190 Ciężkowice
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP
Zamknij

Ciężkowice uzyskały lokację miejską w 1348 roku, zdegradowane w 1934 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1998 roku.

Zapisywane jako Cieszkowice były miastem królewskim starostwa bieckiego w powiecie bieckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Przez miasto przebiegają: droga wojewódzka nr 977 i linia kolejowa nr 96 ze stacją Bogoniowice Ciężkowice.

Ze względu na zachowany średniowieczny układ urbanistyczny i zachowaną drewnianą zabudowę w obrębie rynku miasto włączono do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Położenie

Ciężkowice są położone na Pogórzu Ciężkowickim nad rzeką Białą.

Miasto ma charakter rolniczo-turystyczny. Według danych z 30 czerwca 2012 liczyło 2501 mieszkańców[2].

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Legendy głoszą, że założycielem Ciężkowic był Cieszko, stryj Mieszka I, wędrujący wraz ze swą drużyną przez Małopolskę. Zabłądziwszy kiedyś na polowaniu, wojowie natknęli się na uroczą krainę. Wielu z nich ziemie te spodobały się tak bardzo, że osiedlili się tam, na cześć wodza nazywając swą osadę Cieszkowicami.

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1125 w postaci nazwy Cecouici w łacińskim tekście legata papieskiego Idziego z Tuskulum. Z dokumentu wynika, że wieś była własnością benedyktynów tynieckich. W innym dokumencie – bulli z 1229 r. – papież  Grzegorz IX także wymienia miejscowość jako przynależącą do dóbr opactwa w Tyńcu[potrzebny przypis].

Osada została założona w 1288. Zezwolenie na lokację miasta wydał 29 lutego 1348 Kazimierz Wielki[3]. Miasto królewskie zostało założone na prawie magdeburskim pomiędzy 1339 i 1343 rokiem[4]. Zasadzenia miasta dokonali dwaj mieszczanie ze Starego Sącza – bracia Minard i Mikołaj.

Przez Ciężkowice przebiegały szlaki handlowe, prowadzące z Czech i Węgier do Krakowa. Miasto posiadało prawo do organizacji cotygodniowych targów. Handlowano głównie wyrobami tkackimi i rzemieślniczymi, solą oraz produktami rolniczymi, szczególnie szeroko znanym ciężkowickim nabiałem. Sprowadzano węgierskie wina oraz konie. Do dziś co środę na rynku ciężkowickim organizowany jest targ.

W XIV w. w Ciężkowicach istniał kościół pod wezwaniem św. Krzyża, założony przez benedyktynów, który potem wyburzono. W 1358 r. wybudowano kościół pod wezwaniem św. Andrzeja i założono parafię. Współczesny kościół, w stylu gotyku nadwiślańskiego, pochodzi z początku XX wieku.

W końcu XVI wieku były miastem królewskim starostwa bieckiego w powiecie bieckim województwa krakowskiego[5].

Ciężkowice straciły na wielkości i znaczeniu w okresie zaboru austriackiego, kiedy językiem urzędowym był niemiecki. Językiem niemieckim posługiwano się w szkołach. Wprowadzono wtedy trzy klasy nauczania:

  • do klasy elementarnej uczęszczali uczniowie w wieku 6–12 lat; uczyli się poznawania liter niemieckich, głoskowania i czytania oraz tłumaczenia poszczególnych wyrazów z języka niemieckiego na polski;
  • w klasie pierwszej (8–14 lat) obowiązywał mały katechizm w języku niemieckim i polskim, czytanie niemieckie i polskie, pisanie, rachowanie, ortografia, znajomość głównych części mowy, praktyczna nauka języka niemieckiego;
  • do klasy drugiej uczęszczały dzieci w wieku 10–16 lat; uczyły się religii, ewangelii, czytania niemieckiego i polskiego, kaligrafii, ortografii i gramatyki niemieckiej.

W początkowym okresie I wojny światowej w okolicach Ciężkowic toczyły się długotrwałe walki, najcięższe w grudniu 1914 r. oraz w pierwszych dniach maja 1915 r. w trakcie wielkiej bitwy pod Gorlicami. Pozostałością po nich jest pięć cmentarzy wojennych (nr 137, 138, 139, 140 i 141). W 1934 Ciężkowice pozbawione zostały praw miejskich (odzyskały je po 64 latach)[6].

W początkowym okresie okupacji hitlerowskiej od 3 października 1939 r. w mieście stacjonowała niemiecka 54 kompania strzelców krajowych (Landschützen) z okolic Stuttgartu, która z końcem marca 1940 r. została przeniesiona do Sanoka[7].

W następnych latach II wojny światowej w okolicach Ciężkowic działały jednostki Armii Krajowej.

W 2003 oddano do użytku halę sportową. W 2021 otwarto park zdrojowy imienia burmistrza Zbigniewa Jurkiewicza, w którym stosowana jest hydroterapia według metody księdza Sebastiana Kneippa. W 2023 powstała w przysiółku Rakutowa ścieżka edukacyjna w koronach drzew długości ponad 1 km.

  • Thumb
    Park Zdrojowy
  • Thumb
    Ścieżka w koronach drzew
  • Thumb
    Wejście na ścieżkę

Turystyka

Podsumowanie
Perspektywa

W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto z licznymi ostańcami skalnymi.

Do najciekawszych obiektów należą:

Na przeciwnym, zachodnim brzegu rzeki Białej, w sąsiedniej Kąśnej Dolnej, znajduje się dworek Ignacego Jana Paderewskiego otoczony parkiem, gdzie odbywają się koncerty „Muzyczne Spotkania u Paderewskiego”. Artysta przyczynił się do rozwoju życia kulturalnego miasta, m.in. ufundował budynek, fortepian i książki dla założonego przy Rynku 15 Klubu Inteligencji Obywatelskiej[9].

Szlaki turystyczne

Osobny artykuł: Wodospad Czarownic.

Przez Ciężkowice przebiegają szlaki:

Demografia

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Ciężkowicami.

Liczba ludności

  • 1900 – 1856
  • 1910 – 2014
  • 1925 – 1934
  • 1933 – 2079
  • 1950 – 1811
  • 1960 – 1908
  • 1970 – 1936
  • 1978 – 2035
  • 1988 – 2183 [10]
  • 1998 – 2478
  • 1999 – 2366
  • 2000 – 2337
  • 2001 – 2367
  • 2002 – 2369
  • 2003 – 2400
  • 2004 – 2407
  • 2005 – 2387
  • 2006 – 2389
  • 2007 – 2421
  • 2008 – 2395
  • 2009 – 2393
  • 2010 – 2387
  • 2011 – 2493
  • 2012 – 2480
  • 2013 – 2483
  • 2014 – 2496
  • 2015 – 2485
  • 2016 – 2454
  • 2017 – 2470
  • 2018 – 2469
  • 2019 – 2479
  • 2020 – 2447
  • 2021 – 2444 [11]

Wykres zmian liczby ludności

Piramida wieku mieszkańców

  • Piramida wieku mieszkańców Ciężkowic w 2014 roku[12].


Thumb

Sport

W Ciężkowicach działają dwa kluby sportowe:

  • Ciężkowianka Ciężkowice – klub piłkarski – Klasa A, grupa Tarnów IV (2024/25)[13],
  • LUKS Orzeł Ciężkowice – klub siatkarski – II małopolska liga siatkówki mężczyzn.

Ludzie związani z Ciężkowicami

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Ciężkowicami.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.