Remove ads
Choroby cywilizacyjne, choroby stylu życia, choroby społeczne – globalnie szerzące się, niezakaźne, związane z tzw. rozwojem cywilizacyjnym, prowadzące do niepełnosprawności i odpowiadające za ponad 80% przedwczesnych zgonów[1][2]. Choroby cywilizacyjne nie dotyczą tylko osób w okresie przekwitania (menopauza, andropauza), osób starszych, ale diagnozuje się je coraz częściej już u dzieci.
Szacuje się, że jedynie 8–20% rodzin w Polsce spędza aktywnie wolny czas[3]. 70% dzieci w Polsce wykazuje zbyt małą aktywnością fizyczną[3]. W konsekwencji z danych epidemiologicznych wynika, że co drugi Polak umiera przedwcześnie z powodu chorób układu krążenia[4][5][6], a blisko 1/3 choruje na choroby dietozależne[7].
Za indukcję chorób cywilizacyjnych w społeczeństwie w pierwszej kolejności odpowiedzialna jest niewystarczająca codzienna aktywność fizyczna[3][8]: WHO określiła minimalną codzienną dawkę ruchu na 10 tys.[9] kroków dla osoby pracującej fizycznie i 15 tys. dla pracującej umysłowo, minimalny ciągły czas aktywności fizycznej nie powinien być krótszy niż 60 - 90 min.[3], nie mniej ważnym czynnikiem jest monotonna, źle zbilansowana dieta: bogata w energię, cukry, tłuszcze zwierzęce, sól, produkty wysoko przetworzone[10]; uboga w warzywa (2/3 Polaków nie spożywa minimalnej zalecanej dobowej porcji warzyw[7]) zawierające błonnik, witaminy i sole mineralne[2][11][12], następnie szeroko pojęte zanieczyszczenie środowiska (powietrza, wody, gleby). Wpływ obciążenia genetycznego populacji w rozwoju chorób cywilizacyjnych szacowany jest na 12%[13]. Według innych źródeł 16 do 20%[14].
- Styl życia: 53 (53,0%)
- Środowisko fizyczne: 21 (21,0%)
- Czynniki genetyczne: 16 (16,0%)
- Opieka zdrowotna: 10 (10,0%)
Pola zdrowia Lalonda rok 1973.
Nieracjonalny styl życia prowadzący do przedwczesnej śmierci w wyniku chorób krążenia nazywany jest, spiralą śmierci jego przeciwieństwem jest spirala życia.
Zwierzęta domowe z uwagi na analogiczne czynniki ryzyka chorują na choroby cywilizacyjne[15][16].
Remove ads
- choroby umysłowe: zaburzenia lękowe, depresja, otępienie[17], anoreksja, alkoholizm, narkomania.
- choroby układu krążenia: choroba niedokrwienna serca[18][19], zawał mięśnia sercowego, choroba nadciśnieniowa[20][21], udar mózgu, zwężenie tętnic, tętniaki, miażdżyca[22].
- niektóre choroby nowotworowe: rak sutka, rak macicy, rak gruczołu krokowego, rak trzustki, rak żołądka, rak jelita grubego.
- otyłość i nadwaga.
- cukrzyca insulinoniezależna[23], insulinooporność.
- niektóre choroby układu pokarmowego: stany zapalne pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, niektóre choroby trzustki, przewlekłe zaparcia, uchyłkowatość jelit, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, choroba refluksowa przełyku, nieswoiste zapalne choroby jelit, kamica nerkowa.
- próchnica zębów.
- osteoporoza.
- nadwrażliwość pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, alergia pokarmowa[24].
- Choroby cywilizacyjne wiązane z obecnością dymu papierosowego, spalin[25], oparów[26], zanieczyszczeniem powietrza
Remove ads
- Siedzący tryb życia – niewystarczająca aktywność ruchowa
- epigenetyka - zajmuje się badaniem ekspresji genów, wywołaną wpływem czynników środowiskowych
- choroba przewlekła - charakteryzuje się wolnym postępem zmian chorobowych
- choroby zawodowe - spowodowane długim czasem ekspozycji na zawodowe czynniki ryzyka
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads