Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Chengdu
miasto w Syczuanie w Chinach Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Chengdu (ⓘ; chiń. 成都; pinyin Chéngdū) – miasto w Chinach, liczące ponad 15 milionów mieszkańców, stolica prowincji Syczuan[1].
.png)
Remove ads
Geografia i klimat
Podsumowanie
Perspektywa
Miasto leży w zachodniej części Kotliny Syczuańskiej, w 40% na żyznej równinie Chengdu. Najniższym punktem jest ujście rzeki Zhi Shui w dystrykcie Jintang na wysokości 387 m n.p.m., zaś najwyższym szczyt w paśmie górskim Qionglai, w zachodnim dystrykcie Dayi, mający wysokość 5364 m.[2] Przez obszar miasta przepływa kilka rzek, zaś przez ścisłe centrum rzeka Jin, która blisko najstarszej części miasta dzieli się na dwie odnogi.
Chengdu leży w strefie klimatu subtropikalnego, monsunowego. Występują tutaj duże wahania opadów w cyklu rocznym, zaś średnia wilgotność względna wynosi około 80%. Pora deszczowa występuje od czerwca do września. Zimy są łagodne, zaś lata niezbyt gorące z dużą wilgotnością powietrza[2].
Remove ads
Podział administracyjny
Podsumowanie
Perspektywa
Chengdu dzieli się na 11 dzielnic, 5 miast na prawach powiatów i 4 hrabstwa[1].
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Wczesna historia
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Chengdu pochodzą sprzed 4500 lat[4]. Na obszarze obejmującym miasto znajdowała się stolica państwa Shu, które istniało od XI wieku p.n.e. do końca IV wieku p.n.e.[5] Z powyższego okresu pochodzi obszar religijno-ofiarny Jinsha w dystrykcie Qingyang oraz grobowce w centralnej części miasta[6]. W 316 roku p.n.e. po podbiciu miasta przez Qin, stało się ono stolicą prefektury, zaś w 311 roku p.n.e. rozpoczęto budowę murów miejskich[7]. W tym okresie rozpoczęto także budowę Shu Dao, pierwszej drogi biegnącej z Syczuanu do północnej prowincji Shaanxi, której trasa biegnie przez urwiste góry i momentami jest wykuta w stromych klifach[8]. Około 251 roku p.n.e. ukończono budowę systemu irygacyjnego Dujiangyan, który funkcjonuje do obecnych czasów[9].
II wiek p.n.e. – XVII wiek
Od czasów panowania dynastii Han Chengdu stawało się jednym z najważniejszych ośrodków polityki i gospodarki w Chinach. W tym okresie miasto słynęło z produkcji wysokiej jakości brokatu, eksportowanego także poza granice państwa[10]. Według chińskiej historii, na górze Qingcheng, która znajduje się na północy zespołu miejskiego, w 142 roku Zhang Daoling ustanowił doktrynę religijnego taoizmu[11]. W połowie VIII wieku zamieszkiwali w Chengdu Du Fu i Li Bai, uznawani za jednych z najwybitniejszych poetów chińskich, tworząc w tym okresie jedne z najważniejszych swoich dzieł[12].
W epoce Trzech Królestw Chengdu było stolicą królestwa Shu Han, zaś po zjednoczeniu pozostawało stolicą prowincji Syczuan i jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych cesarstwa[5]. W 1023 roku w Chengdu wprowadzono najwcześniejszą papierową walutę na świecie – jiaozi, która była powszechnie uznawanym środkiem płatniczym wymienialnym na monety[13]. Wenecki kupiec i podróżnik Marco Polo w drugiej połowie XIII wieku przebywał w mieście i opisał ówczesną zabudowę mostu Anshun[14].
W 1362 roku miasto zostało na krótko zdobyte podczas Powstania Czerwonych Turbanów[7]. Pod koniec XIV wieku cesarz Hongwu, pierwszy z dynastii Ming, wybudował dla swojego syna pałac, którego mury o wysokości 5 metrów miały długość 4,5 km[15]. Pałac został zniszczony podczas wojen w okresie upadku dynastii Ming w połowie XVII wieku[16]. Po dwuletniej okupacji miasta w latach 1644-1646, w wyniku masakr dokonanych przez wojska Zhanga Xianzhonga oraz późniejszych działań wojennych, Chengdu niemal całkowicie się wyludniło[10]. W 1696 roku powołano w mieście dzisiejszą diecezję rzymskokatolicką.
XVIII - XX wiek
Po tragicznych wydarzeniach z połowy XVII wieku w wyniku których prowincja utraciła około 75% populacji, przez dziesięciolecia tereny były zasiedlane przez ludność z sąsiednich prowincji[17]. Ponownie rozwinął się przemysł związany z produkcją brokatu, pod koniec panowania dynastii Qing w mieście działało ponad 2000 prywatnych warsztatów posiadających około 10 tysięcy krosień[18]. Równina Chengdu słynęła również z uprawy wysokiej jakości tytoniu[19].
Wybudowanie w 1877 roku fabryki broni przez gubernatora prowincji zainicjowało w mieście budowę zakładów w stylu zachodnim[15]. W 1896 roku z polecenia cesarza Guangxu założono Syczuańską Szkołę Chińską i Zachodnią, zaś w 1910 roku zachodni misjonarze otworzyli szkołę medyczną pod nazwą Zachodnio-Chiński Uniwersytet, z obydwu wywodzi się obecny Uniwersytet Syczuański[20]. Na początku XX wieku ludność samego miasta liczyła od 450 do 500 tysięcy osób, zaś całej równiny Chengdu około 5 milionów osób. Przez miasto przechodziły główne szlaki handlowe prowincji, zaś samo Chengdu było wówczas otoczone murem o łącznej długości ponad 19 km[17]. Dzisiejsza ulica handlowa Chunxi Road, która została wybudowana w latach dwudziestych XX wieku, skupiała wówczas 70% biznesu całego miasta[10].
W czasie wojny chińsko-japońskiej toczonej od 1937 roku, miasto pozostawało w rękach rządu chińskiego, którego tymczasową siedzibą, jak też główną bazą wojsk pod dowództwem Czang Kaj-szeka był Chongqing, drugie wielkie miasto Kotliny Syczuańskiej[21]. Chengdu w tym okresie było wielokrotnie celem nalotów prowadzonych przez bombowce japońskie[22]. Podczas II wojny światowej z lotnisk w Chengdu i okolicy korzystała XIV Armia Powietrzna Stanów Zjednoczonych, walcząca z Japonią, zaś bombowce B-29 wielokrotnie atakowały cele na wyspach japońskich oraz na obszarach okupowanych przez wojska japońskie w Chinach[23]. Chengdu było ostatnim ważnym miastem kontynentu pozostającym w rękach nacjonalistów po przegranej wojnie domowej z komunistami. Miasto zostało zdobyte przez wojska Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej pod koniec grudnia 1949 roku[15].
W 1952 roku otwarto połączenie kolejowe z Chongqing, które jednocześnie było pierwszą nowo wybudowaną linią w Chińskiej Republice Ludowej[24]. Port lotniczy Chengdu-Shuangliu oddano do użytku cywilnego w 1956 roku[25]. W tym samym roku założono Uniwersytet Elektroniki i Technologii w Chengdu[26]. Pierwszą linię kolejową prowadzącą poza prowincję Syczuan, do Baoji w północnej prowincji Shaanxi, oddano do użytku w 1958 roku, której fragment był jednocześnie pierwszą zelektryfikowaną linią w historii kraju[27]. W tym samym roku zburzono mur miejski, pozostawiając 9 odcinków o łącznej długości około 1 km[28]. W 1970 roku otwarto linię o długości ponad 1000 km do leżącego na południu Kunming w prowincji Junnan, prowadzącą w większości przez tunele i wiadukty z uwagi na górzysty teren[29].
Pierwszą obwodnicę miasta tzw. wewnętrzną, biegnącą w większości wzdłuż dawnych murów miejskich o długości 19,4 km ukończono w 1986 roku[30]. Jedna z najstarszych wyższych uczelni w kraju, założony w 1896 roku Uniwersytet Południowo-Zachodni Jiaotong, przeniósł się do Chengdu w 1988 roku[31]. W 1991 roku otwarto w mieście, jako jedną z pierwszych w kraju strefę zaawansowanych technologii Chengdu (Chengdu Hi-tech Industrial Development Zone)[32]. Drugą obwodnicę miasta o długości 28,3 km oddano do użytku w 1993 roku[30]. W tym samym roku pierwsze firmy z Fortune Global 500 dokonały inwestycji w mieście[33].
XXI wiek
W 2002 roku ukończono trzecią obwodnicę o długości 51 km oraz czwartą o długości 85 km (pierwszą o statusie drogi ekspresowej)[30]. Trzęsienie ziemi w Syczuanie o sile 7,9 w skali Richtera, które miało miejsce 7 maja 2008 roku, pociągnęło za sobą dużą liczbę ofiar śmiertelnych oraz poczyniło znaczne szkody w mieście[34].
Uroczyste otwarcie pierwszej linii metra w Chengdu, a zarazem pierwszej w zachodnich Chinach, odbyło się 27 września 2010 roku[35]. W tym samym roku UNESCO nadało Chengdu, jako drugiemu miasto na świecie tytuł „Gastronomicznej stolicy świata”[36]. W 2013 roku oddano do użytku New Century Global Center, największy budynek na świecie pod względem powierzchni użytkowej. Chengdu od 26 kwietnia 2013 roku jest jedną z końcowych stacji tzw. nowego szlaku jedwabnego, regularnego połączenia kolejowego z Europą utworzonego w wyniku inicjatywy „jeden pas i jedna droga”[37]. Dwie kolejne obwodnice o statusach drogi ekspresowej tj. piątą o długości 223 km oraz szóstą o długości 459 km (biegnącą częściowo poza granicami miasta), oddano do użytku odpowiednio w 2015 i 2021 roku[30].
W 2019 roku Chengdu zostało wybrane na gospodarza Letniej Uniwersjady w 2021 roku, lecz z uwagi na panującą na świecie pandemię COVID-19 została ona przeniesiona na 2022 rok[38]. Powyższa impreza sportowa przyczyniła się do wybudowania w mieście szeregu obiektów sportowych, na czele ze stadionami o pojemności 60 i 40 tysięcy widzów[39].
Pod koniec 2020 roku, po uruchomieniu 5 nowych linii metra (w tym jednej automatycznej), łączna długość systemu w Chengdu wyniosła 558 km, co czyniło go czwartym najdłuższym systemem metra na świecie[40]. W czerwcu 2021 roku otwarto Port Lotniczy Chengdu Tianfu, dzięki czemu Chengdu zostało trzecim po Pekinie i Szanghaju mieście w Chinach, które posiada dwa międzynarodowe porty lotnicze[41]. W trakcie realizacji jest największy transportowy projekt w Chinach, linia kolei dużych prędkości Syczuan – Tybet, mająca połączyć Chengdu z Lhasą, stolicą Tybetańskiego Regionu Autonomicznego. W budowie jest środkowy odcinek o długości 1011 km pomiędzy Ya’an a Nyingchi, który ma być ukończony do 2030 roku[42].
Remove ads
Demografia
W 2019 roku w Chengdu mieszkało 15 000 686 osób[1]. Wśród osób zameldowanych na stałe 50,4% mieszkańców było mężczyznami, a 49,6% kobietami[43].
Remove ads
Gospodarka
Podsumowanie
Perspektywa
W 2019 roku przychód PKB Chengdu zaliczył wzrost 8% w stosunku do poprzedniego roku i wyniósł ponad 1,7 biliona CNY[44], co stanowiło ósmy wynik na kontynentalnych Chinach[45]. W 2019 roku sektor usług odpowiadał za 65,6% przychodu PKB miasta, zaś za 34,4% pozostałe sektory gospodarki tj. 30,8% - sektor przemysłowy i 3,6% - sektor rolniczy[44].
Otwarta w 1991 roku jako jedna z pierwszych w kraju strefa zaawansowanych technologii Chengdu (Chengdu Hi-tech Industrial Development Zone) w 2019 roku osiągnęła przychód PKB w wysokości 228 miliardów CNY, co stanowiło ponad 13% przychodu całego miasta[32]. Ponadto od 2000 roku działa specjalna strefa ekonomiczna Chengdu Economic & Technological Development Zone, która odpowiada za 8% przychodu miasta[46]. Działająca od 1 kwietnia 2017 roku Syczuańska strefa wolnego handlu, obejmuje w mieście trzy lokacje: część wyżej wymienionej strefy zaawansowanej technologii, międzynarodowy terminal kolejowy oraz centrum logistyczne przy porcie lotniczym Chengdu-Shuangliu[47].
Do końca 2018 roku 285 firm z listy Fortune Global 500 dokonało inwestycji w mieście[47]. W Chengdu na początku 2020 roku siedzibę miało 96 spółek notowanych na giełdzie, o całkowitej wartości rynkowej ponad 793 miliardy CNY, co stanowiło dziesiąty wynik w kraju[48].
Do rozwoju miasta przyczynił się także fakt, iż Chengdu od 26 kwietnia 2013 roku jest jedną z końcowych stacji tzw. nowego szlaku jedwabnego, regularnego połączenia kolejowego z Europą utworzonego w wyniku inicjatywy „jeden pas i jedna droga”[37]. Do końca sierpnia 2020 roku miasto obsłużyło ponad 6000 pociągów towarowych na powyższej trasie[49].
W 2019 roku dochód rozporządzalny mieszkańca Chengdu zameldowanego na stałe wyniósł 45 878 CNY, który w stosunku do poprzedniego roku (bez uwzględnienia inflacji) wzrósł o 9%[50].
Remove ads
Transport
Podsumowanie
Perspektywa
Transport kolejowy
Największymi dworcami w Chengdu są odpowiednio: Wschodni, Główny i Południowy. Z powyższych dworców kursują pociągi kolei dużej prędkości, które obsługują m.in. bezpośrednie połączenia do Kantonu, Szanghaju i Pekinu[51] oraz biegnącą w połowie przez tunele i wiadukty linię do Guiyang[52]. Ponadto w 2018 roku oddano linię do sąsiedniego miasta Ya’an, z którego od 2030 roku mają kursować pociągi dużej prędkości do Nyingchi w Tybecie[53]. W okresie od 28 września do 8 października 2020 roku, przypadającym na święto narodowe wszystkie stacje obsłużyły ponad 3,2 mln osób wyjeżdżających z miasta, w tym 372 tysiące w dniu 1 października 2020 roku[54].
Transport lotniczy
Miasto obsługuje port lotniczy Chengdu-Shuangliu, z którego w 2019 roku skorzystało prawie 56 mln pasażerów co stawiało je na czwartym miejscu w kraju pod względem ilości obsłużonych osób[55]. W czerwcu 2021 roku otwarto Port Lotniczy Chengdu Tianfu, który docelowo ma obsługiwać do 120 mln pasażerów rocznie[41].
Transport drogowy
.jpeg)
W połowie 2020 roku w Chengdu było zarejestrowanych ponad 5 mln samochodów, ustępując w kraju pod tym względem jedynie Pekinowi[56].
Miasto posiada trzy zwykłe obwodnice i trzy o statusie dróg ekspresowych[30].
Najważniejsze drogi wychodzące z Chengdu:
- autostrada G108 – biegnąca z Pekinu do Kunming;
- autostrada G213 – biegnąca z Lanzhou do Mohan (przejście graniczne z Laosem);
- autostrada G317 – biegnąca do Nagqu;
- autostrada G318 – biegnąca z Szanghaju do Zhangmu (Tybet) przy granicy z Nepalem;
- autostrada G319 – biegnąca do Xiamen;
- autostrada G321 – biegnąca do Kantonu;
- droga ekspresowa G42 – biegnąca do Szanghaju;
- droga ekspresowa G5013 – biegnąca do Chongqing.
Transport publiczny
W 2020 roku z transportu publicznego w Chengdu korzystało dziennie średnio 6,820 mln pasażerów, w tym:
- autobusy: 2,986 mln
- metro: 3,313 mln
- taxi: 521 tysięcy[57].
Na koniec 2019 roku Chengdu posiadało 1132 linie transportu publicznego, które były obsługiwane przez prawie 16 tysięcy autobusów. Ponadto w mieście było zarejestrowanych ponad 16 tysięcy taksówek[58]. Miasto posiada cztery linie systemu BRT[59].
Pod koniec 2020 roku system metra w Chengdu miał długość 558 km i liczył 13 linii[40].
Remove ads
Najwyższe budynki
.jpg)
Panorama Chengdu
W Chengdu pod koniec lipca 2021 roku znajdowało się 88 budynków których wysokość przekraczała 150 metrów[60].
Remove ads
Edukacja
Podsumowanie
Perspektywa
W 2019 roku w Chengdu znajdowały się 57 wyższych uczelni, na których studiowało około 880 tysięcy osób, ponadto w mieście funkcjonowało 708 szkół średnich i 607 szkół podstawowych[72].
Najstarszymi wyższymi uczelniami w Chengdu są:
- Uniwersytet Syczuański (四川大学) (zał. w 1896 roku, w 2021 roku na 14. miejscu w rankingu najlepszych uniwersytetów w kraju[73])
- Uniwersytet Południowo-Zachodni Jiaotong (西南交通大学) (zał. w 1896 roku, w 2021 roku na 51. miejscu w rankingu)
Ponadto w 2021 roku w pierwszej setce najlepszych uniwersytetów w Chinach znajdował się także:
- Uniwersytet Elektroniki i Technologii (电子科技大学) (zał. w 1956, w 2021 roku na 31. miejscu w rankingu)
Pozostałe notowane wyższe uczelnie:
- Południowo-Zachodni Uniwersytet Naftowy (西南石油大学)
- Syczuański Uniwersytet Rolniczy (四川农业大学)
- Politechnika Chengdu (成都理工大学)
- Uniwersytet Technologii Informacyjnych Chengdu (成都信息工程大学)
- Syczuański Uniwersytet Pedagogiczny (四川师范大学)
- Uniwersytet Chengdu (成都大学)
- Uniwersytet Xihua (西华大学)
- Uniwersytet Technologiczny w Chengdu (成都工业学院)
- Południowo-Zachodni Uniwersytet Narodowości (西南民族大学)
Ponadto w mieście funkcjonują m.in. następujące wyższe uczelnie:
- Południowo-Zachodni Uniwersytet Finansów i Ekonomii (西南财经大学)
- Uniwersytet Medycyny Chińskiej Chengdu (成都中医药大学)
- Syczuańskie Konserwatorium Muzyczne (四川音乐学院)
- Akademia Medyczna Chengdu (成都医学院)
- Akademia Wychowania Fizycznego Chengdu (成都体育学院)
Remove ads
Kultura i religia
Miasto słynie z kuchni syczuańskiej. UNESCO nadało Chengdu jako drugiemu miastu na świecie tytuł „Gastronomicznej stolicy świata”[36]. Chengdu jest też głównym ośrodkiem rozwoju opery syczuańskiej[74]. Rejon równiny Chengdu znany jest także z haftu syczuańskiego, brokatu syczuańskiego, zdobienia laką oraz tkania z bambusa[75]. Od 2007 roku co dwa lata odbywa się w mieście pod patronatem UNESCO Festiwal Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego[76]. W 2019 roku w Chengdu działało 49 muzeów[77].
W mieście znajduje się siedziba rzymskokatolickiej diecezji Chengdu. Na górze Qingcheng, na której znajduje się szereg świątyń, wedle podań Zhang Daoling ustanowił doktrynę religijnego taoizmu[11].
Atrakcje
Lista najważniejszych atrakcji turystycznych w mieście:
- Góra Qinhcheng
- Świątynie[78]:
- Markiza Wu (Wuhou) (kompleks pawilonów i ogrodów);
- Qingyang (Świątynia Zielonej Kozy);
- Wenshu (licząca 1200 lat; obecne budynki pochodzą z XVIII wieku);
- Zhaojue;
- Daci;
- Dom Du Fu;
- Klasztor Boskiego Światła;
- muzeum/ruiny Jinsha;
- muzeum Sanxingdui[79];
- zabytkowa zabudowa miasteczka Huanglongxi[80];
- zabytkowa zabudowa miasteczka Luodai[81];
- zabytkowa zabudowa miasteczka Anren[82];
- System irygacyjny Dujiangyan;
- Świątynia ukrytego smoka (Fulongguan);
- Wangjianglou (Park Pawilonu Widoku na Rzekę)[83];
- Pawilon Chongli w Wangjianglou, zbudowany dla upamiętnienia Xue Tao;
- Syczuańskie Sanktuaria Pand Gigantycznych (zespół 7 rezerwatów i 9 parków krajobrazowych, częściowo znajdujących się na obszarze Chengdu, w których żyje 30 procent populacji Pandy wielkiej)[84].
Remove ads
Sport
Podsumowanie
Perspektywa
W 2022 roku w Chengdu ma się odbyć przeniesiona z 2021 roku letnia Uniwersjada.
Miasto było gospodarzem międzynarodowych imprez sportowych m.in.:
- w 2004 roku Pucharu Azji w Piłce Nożnej (współgospodarz)
- w 2007 roku Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Kobiet (współgospodarz)
- w 2009 roku World Cyber Games
- w 2010 roku Mistrzostw świata w pięcioboju nowoczesnym
- turnieju snookera International Championship w latach 2012, 2013 i 2014
- w 2017 roku Mistrzostw Świata U18 w koszykówce 3x3
Od 2016 roku organizowany jest w mieście turniej tenisowy rangi ATP Tour 250 – Chengdu Open.
W mieście od 2014 roku odbywa się międzynarodowy młodzieżowy turniej piłki nożnej Panda Cup.
W Chengdu swoją siedzibę mają następujące kluby sportowe:
- Chengdu Xingcheng Renju – piłka nożna (China League One);
- Sichuan Jiuniu – piłka nożna (China League One);
- Sichuan Blue Whales – koszykówka (Chinese Basketball Association);
- Chengdu Hunters – sport elektroniczny (Overwatch League).
W Chengdu znajdują się różne obiekty sportowe m.in.:
- wielofunkcyjny stadion Chengdu Sports Centre o pojemności 42 tysięcy widzów;
- stadion Longquanyi o pojemności 27 tysięcy widzów;
- wielofunkcyjny stadion Dujiangyan Phoenix o pojemności ponad 12 tysięcy widzów.
- Sichuan International Tennis Center – centrum tenisowe z głównym kortem o pojemności 6 tysięcy widzów[85].
W związku z wybraniem Chengdu na gospodarza letniej Uniwersjady wybudowano szereg obiektów sportowych: dwa stadiony o pojemności 60 i 40 tysięcy widzów oraz kilka hal sportowych o pojemności ponad 10 tysięcy widzów[39].
W dystrykcie Dayi znajduje się Xiling Snow Mountain, największy ośrodek narciarski w południowo-zachodnich Chinach[86].
Remove ads
Współpraca
Miasta i regiony partnerskie Chengdu (stan na 1.01.2020)[87].
Znane osoby
W Chengdu urodziły się m.in. następujące osoby:
|
|
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads