Buk wielkolistny

Buk wielkolistny, b. amerykański (Fagus grandifolia Ehrh.) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku^[5][6][7].

Buk wielkolistny

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	buk
Gatunek	buk wielkolistny
Nazwa systematyczna
Fagus grandifolia Ehrh. Beitr. Naturk. 1: 22 1787[3]
Synonimy Fagus alba Raf. Fagus americana (Pers.) Sweet Fagus americana f. caroliniana (Loudon) Farw. Fagus atropunicea (Marshall) Sudw. (nom. illeg.) Fagus ferruginea Aiton Fagus ferruginea Dryand. Fagus ferruginea var. caroliniana Loudon Fagus grandifolia var. caroliniana (Loudon) Fernald & Rehder Fagus grandifolia subsp. grandifolia Fagus grandifolia f. grandifolia Fagus grandifolia var. grandifolia Fagus grandifolia subsp. heterophylla Camp Fagus grandifolia f. mollis Fernald & Rehder Fagus grandifolia f. pubescens Fernald & Rehder Fagus heterophylla Raf. Fagus latifolia L'Hér. ex Steud. (nom. inval.) Fagus nigra Raf. Fagus purpurea Desf. Fagus rotundifolia Raf. Fagus sylvatica var. americana Pers. Fagus sylvatica var. atropunicea Marshall Fagus sylvatica var. ferruginea (Aiton) N.Coleman Fagus sylvestris F.Michx. Fagus virginiana Wesm[3].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku^[5][6][7]. W Kanadzie występuje w południowo-wschodniej części kraju – w prowincjach Ontario, Quebec, Wyspa Księcia Edwarda, Nowy Brunszwik i Nowa Szkocja. W Stanach Zjednoczonych został zaobserwowany w Alabamie, Arkansas, Connecticut, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, na Florydzie, w Georgii, Illinois, Indianie, Kentucky, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Maine, Michigan, Minnesocie, Missouri, Missisipi, Północnej Karolinie, New Hampshire, New Jersey, stanie Nowy Jork, Ohio, Oklahomie, Pensylwanii, Rhode Island, Południowej Karolinie, Tennessee, Teksasie, Utah, Vermoncie, Wisconsin, Wirginii oraz Wirginii Zachodniej^[5][6][8]. W Meksyku jest spotykany w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla^[7].

Morfologia

Kwiaty

Kupula otaczająca owoce

Liście

Pokrój

Zrzucające liście drzewo dorastające do 20 m wysokości. Kora jest gładka i ma szarą barwę^[6].

Liście

Blaszka liściowa ma owalny lub odwrotnie jajowaty kształt. Mierzy 6–12 cm długości oraz 2,5–7,5 cm szerokości, jest falowana na brzegu, ma klinową lub ostrokątną nasadę i spiczasty wierzchołek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 4–12 mm długości^[6].

Kwiaty

Podobne jak w przypadku buka pospolitego^[9].

Owoce

Orzechy dorastające do 15–20 mm długości i 10–18 mm średnicy, wystające z brązowych miseczek mierzących 15–20 mm średnicy^[6].

Biologia i ekologia

Rośnie w lasach mieszanych lub zrzucających liście. Występuje na wysokości do 1000 m n.p.m. Kwitnie od kwietnia do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od września do października^[6].

Zmienność

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono jeden podgatunek^[3]:

• Fagus grandifolia subsp. mexicana (Martínez) A.E.Murray – występuje w Meksyku; w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla^[10].

Zastosowanie

Dawniej gatunek ten był stosowany w medycynie tradycyjnej jako środek na odrobaczanie czy w leczeniu zaburzeń serca. Obecnie bywa uprawiany^[6]. Ponadto ma zastosowanie jako surowiec drzewny^[7].