Loading AI tools
rodzina motyli Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skośnikowate[3] (Gelechiidae) – rodzina małych motyli z nadrodziny Gelechioidea , zaliczana do kladu Aglossata , obejmuje ponad 4830 opisanych gatunków w 500 rodzajach.
Skośnikowate występują co najmniej od miocenu – z tej epoki pochodzi inkluzja nieoznaczonego skośnikowatego w bursztynie Chiapas w Meksyku[4].
Gąsienice mają pojedyncze pary posuwek w segmentach od A3 do A6 oraz w segmencie A10[5], osiągają maksymalnie około 10-15 mm długości[5]. Niektóre gatunki gąsienic są wyposażone w grzebień analny[6].
Motyle małe[7], rozpiętość skrzydeł wynosi od 4 do 35 mm[8]. Głowa i haustellum są pokryte łuskami[8], głaszczki wargowe zakrzywione[8], głaszczki szczękowe składają się z czterech segmentów[8].
Przednie skrzydła skośnikowatych mają najczęściej trapezoidalny kształt[9] (często zakończone szpiczasto[8]) i charakterystyczne użyłkowanie[9]. Ubarwienie zazwyczaj stonowane[8], choć zdarzają się gatunki o deseniu z jaskrawymi kolorami i metalicznymi plamami[8].
Ronald W. Hodges zdefiniował rodzinę na podstawie 5 cech: formy gnatosa[10][11], braku żyłki postkubitalnej w przednich skrzydłach[11], obecności retinakulum na żyłce radialnej przednich skrzydeł u samic[11], kształtu tylnych skrzydeł[11], długich głaszczkach wargowych[11].
Gąsienice skośnikowatych żerują na roślinach należących do przeszło 80 rodzin[12] (Ronald W. Hodges podał 82 rodziny[10]), zwłaszcza na bobowatych[12] i astrowatych[12], a także na sosnowatych[12], mirtowatych[12] oraz na mchach i paprociach[12]. Gąsienice m.in. zawijają i złączają liście[9][10] za pomocą przędzy[13], minują liście (np. z rodzaju Coleotechnites[5]), nasiona lub tworzą galasy[10][5], żerują także na korzeniach[14], korze[5], kwiatach[5] bądź żywią się padliną[5]. Gąsienice występują pojedynczo lub gromadnie[5]. Osobniki dorosłe zazwyczaj są aktywne nocą[8][5], choć zdarzają się gatunki dzienne[8] oraz aktywne o zmierzchu[8]. Zaniepokojone imagines poruszają się wirowo na liściach[8] (stąd angielska nazwa rodziny: twirler moths[15]).
Skośnikowate stanowią największą rodzinę nadrodziny Gelechioidea[10]. Rodzina ta obejmuje ponad 4830 opisanych gatunków[8] w 500 rodzajach[16], możliwe, że rodzina liczy faktycznie około 10000 gatunków[8]. W Europie występuje 865 gatunków ze 109 rodzajów[17]. Rodzaj typowy to Gelechia[18], jego nazwa pochodzi od greckiego słowa gēlechēs[18], które oznacza „śpiący na ziemi”[18].
W Polsce odnotowano co najmniej 212 gatunków[19] – jest to jedna z najmniej poznanych rodzin motyli drobnych w Polsce[7], do krajowych gatunków rzadkich w skali Europy zaliczono Anasphaltis renigerellus[20].
Podział na 7 podrodzin[16] w oparciu o badania genetyczne (2013)[21]:
Podział na 4 podrodziny (według Ronalda W. Hodgesa[10]):
Wybrane gatunki skośnikowatych mogą być bardzo niszczycielskimi szkodnikami[14], np. skośnik zbożowiaczek żerujący na nasionach zbóż[14], Phthorimaea operculella żerująca na ziemniakach[14], Anarsia lineatella żerująca na gruszach[14], Pectinophora gossypiella[14] niszcząca uprawy bawełny[22], Scrobipalpa ocellatella żerująca na burakach[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.