Radzowice

Radzowice (niem. Reesewitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Dziadowa Kłoda.

Radzowice

wieś
Kościół Świętej Trójcy w Radzowicach
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oleśnicki
Gmina	Dziadowa Kłoda
Liczba ludności (III 2011)	471[1]
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	56-504[2]
Tablice rejestracyjne	DOL
SIMC	0197132
Położenie na mapie gminy Dziadowa Kłoda Radzowice
Położenie na mapie Polski Radzowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Radzowice
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego Radzowice
51°12′43″N 17°40′39″E[3]
Strona internetowa

Historia

Według księgi założenia biskupstwa wrocławskiego wieś istnieje według prawa niemieckiego od roku 1300. Była to wieś leżącą na skrzyżowaniu wielu dróg. Pierwsza wzmianka o kościele w Radzowicach pochodzi jednak dopiero z roku 1524. Kościół w Radzowicach okazał się w okresie kontrreformacji azylem dla ewangelików z okręgu Sycowa. Po przejęciu Śląska przez Prusy i wprowadzeniu tolerancji religijnej, w roku 1747 wybudowano nowy kościół ewangelicki, do którego przeniesiono ołtarz i ambonę ze starego kościoła. Jeden z dwóch dzwonów kościelnych powstał w roku 1614.

Oprócz Dziadowego Mostu do parafii ewangelickiej Radzowice należał Syców, Nowa i Dolna Stradomia, Dziadowa Kłoda, Dalborowice i Gronowice. Ostatnim ewangelickim pastorem był Fritz Helbig. W Radzowicach działało również ewangelickie zgromadzenie sióstr oraz parafialne przedszkole. Szkoła w Radzowicach powstała w roku 1663. Ostatni budynek szkoły pochodzi z roku 1887 – zawierał 2 pomieszczenia klasowe i mieszkanie dla nauczyciela.

W roku 1939 wieś liczyła 527 mieszkańców, a całkowita powierzchnia 1097 ha. Istniało 60 gospodarstw, 2 gościńce, 1 piekarnia i sklep drobiowy. Wieś posiadała również rzemieślników: 2 stolarzy, kowala, szewca i krawcowe, siodlarza i krawca, poza tym 4 kołodziejów i 3 murarzy. Ostatnim niemieckim burmistrzem był Willy Helbig.

Podział administracyjny

W roku 1945 wieś została włączona w granice Polski. Jej niemiecka ludność została wysiedlona do Niemiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[4]:

• kościół ewangelicki do 1945 r., obecnie rzymskokatolicki filialny pw. Świętej Trójcy, szachulcowy, barokowy z wieżą z 1747 r. - połowa XVIII w., XIX w.

inne zabytki, wewnątrz kościoła:

• ołtarz główny – wczesnobarokowy o cechach ludowych z 1673 r. sygnowany przez W. Smoliusa
• ambona barokowa – z II połowy XVIII w. koszowa, wieloboczna, z baldachimem
• prospekt organowy – barokowy z połowy XVIII w.
• obraz Matki Boskiej w płaszczu opiekuńczym – późnogotycki, zapewne 1545 r.
• obraz Ostatnia Wieczerza – barokowy z przełomu XVII/XVIII w.
• epitafium Christiana Heinricha von Lohr – barokowe z 1738 r.
• epitafium Hansa Alberta von Sigrodt – barokowe z 1687 r.
• nagrobek Charlotty von Dyhrn – klasycystyczny z 1804 r.
• tarcza herbowa rodu von Dyhrn – z 1746 r.
• dzwon spiżowy – z 1614 r. sygnowany przez J. Getza
• witraż – eklektyczny z 1897 r. z wizerunkiem św. Piotra
• witraż – eklektyczny z 1897 r. z wizerunkiem św. Jana Ewangelisty.

Szkolnictwo

Pierwsza szkoła w Radzowicach powstała w roku 1663. Obecny budynek szkoły składa się z budynku pochodzącego z roku 1887 (w części budynku są mieszkania prywatne), rozbudowanego o nową część. Po II wojnie światowej, do roku 2003, istniała tu szkoła podstawowa. Od roku 2003 prowadzenie szkoły przejęło Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Radzowice. Obecnie prowadzone są klasy I-III oraz oddział zerowy (starsze dzieci dowożone są do szkoły w Dziadowej Kłodzie).

Kultura

W Radzowicach istnieje ludowy zespół muzyczny Radzowiczanie (do 2011 roku pod nazwą Radzowiczanki).

Galeria

• 
  Pocztówka przedwojenna
• 
  Budynek szkoły z roku 1887
• 
  Kościół pw. św. Trójcy (przed renowacją)
• 
  Kościół pw. św. Trójcy
• 
  Ołtarz główny – wczesnobarokowy o cechach ludowych z 1673 r. sygnowany przez W. Smoliusa (przed renowacją w 2010 r.)
• 
  Ołtarz główny – wczesnobarokowy o cechach ludowych z 1673 r. sygnowany przez W. Smoliusa
• 
  Ambona barokowa – z 2. połowa XVIII w. koszowa, wieloboczna, z baldachimem
• 
  Tarcza herbowa rodu von Dyhrn z roku 1746
• 
  Nagrobek Charlotty von Dyhrn z roku 1804, po roku 1945 przebudowany na Pomnik zmarłym
• 
  Prospekt organowy z roku 1871
• 
  Obraz Ostatnia Wieczerza - barokowy z przełomu XVII/XVIII w. (obecnie w ołtarzu głównym)
• 
  Obraz Matki Boskiej w płaszczu opiekuńczym - późnogotycki, zapewne z roku 1545

Osoby związane z miejscowością

• hr. Konrad Adolf von Dyhrn (1803–1869) - urodzony i zmarły w Radzowicach niemiecki polityk liberalny; członek pruskiego Zgromadzenia Narodowego, a następnie Izby Panów oraz parlamentu Związku Północnoniemieckiego

Przypisy

1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1086 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 114353
4. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 127. [dostęp 2012-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Linki zewnętrzne

• portal radzowice.republika.pl. radzowice.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-24)].