Powiat oleśnicki

Powiat oleśnicki – powiat w Polsce, położony we wschodniej części województwa dolnośląskiego, w aglomeracji wrocławskiej, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Oleśnica.

powiat oleśnicki

powiat
Zamek Książęcy w Oleśnicy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0214
Siedziba	Oleśnica
Starosta	Wioletta Efinowicz
Powierzchnia (2024)	1049,35 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	106 516
• gęstość	102 os./km²
Urbanizacja	54,5%
Nr kierunkowy	62, 71
Kod pocztowy (2024)	56-4XX, 56-5XX
Tablice rejestracyjne	DOL
Adres urzędu: ul. Juliusza Słowackiego 10 56-400 Oleśnica
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin miejsko-wiejskich 4 Liczba gmin wiejskich 3 Liczba sołectw 113 Liczba miejscowości 119
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Podział administracyjny

Powiat oleśnicki powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[1].

Został stworzony z części województw wrocławskiego (miasto Oleśnica oraz gminy Bierutów, Dobroszyce, Oleśnica i Twardogóra) oraz kaliskiego (gminy Dziadowa Kłoda, Międzybórz i Syców)^[2][3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zdecydowanie zwiększonym w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[4][5][6]. W jego skład wszedł obszar „starego” powiatu oleśnickiego oraz sycowskiego; stracił on jednak gminę Długołęka na rzecz powiatu wrocławskiego^[3].

Z powiatem oleśnickim graniczą jednostki^[7]:

• powiat milicki i powiat ostrowski w województwie wielkopolskim od północy,
• powiaty kępiński i ostrzeszowski w województwie wielkopolskim od wschodu,
• powiat namysłowski w województwie opolskim od południowego wschodu,
• powiat oławski od południowego zachodu,
• powiaty trzebnicki i wrocławski od zachodu.

W skład powiatu wchodzi 8 gmin: 1 miejska, 4 miejsko-wiejskie oraz 3 wiejskie. Na jego terenie położonych jest pięć miast: Bierutów, Międzybórz, Oleśnica, Syców oraz Twardogóra^[8].

Gmina[8]				Pow. (2024)[9]	Ludność (2023)[9]	Siedziba[10]
TERYT	Typ	Nazwa
0214011	miejska		Oleśnica	20,96	35 132	—
0214023	miejsko-wiejska		Bierutów	146,96	9295	Bierutów
0214032	wiejska		Dobroszyce	131,96	7265	Dobroszyce
0214042	wiejska		Dziadowa Kłoda	105,35	4579	Dziadowa Kłoda
0214053	miejsko-wiejska		Międzybórz	87,76	5014	Międzybórz
0214062	wiejska		Oleśnica	242,91	16 208	Oleśnica
0214073	miejsko-wiejska		Syców	145,59	16 502	Syców
0214083	miejsko-wiejska		Twardogóra	167,86	12 521	Twardogóra

Pokrycie terenu

Powiat oleśnicki według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 1049,35 km², co stanowiło 5,26% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 112. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (60,8%) oraz leśne (32,5%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 6,0% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 0,4%^[12].

Pokrycie terenu w powiecie oleśnickim
stan na 1 stycznia 2024 r.^[12]

Demografia

Liczba mieszkańców w powiecie oleśnickim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[13]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie oleśnickim zamieszkiwało 106 516 mieszkańców: 54 498 kobiet (51,2% ludności) i 52 018 mężczyzn (48,8%), czyli 3,70% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 102 osób na km². Pod względem ludności powiat oleśnicki zajął w 2024 roku 67. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 54,5%; w miastach w tym dniu mieszkało 58 020 osób, zaś na wsi 48 496 osób^[13].

Sytuacja demograficzna w powiecie oleśnickim
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

Piramida wieku mieszkańców powiatu oleśnickiego
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

Gospodarka

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 2 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,2% do aktywnych zawodowo^[14].

Historia

W okresie pruskim istniał powiat oleśnicki (Landkreis Oels). Według statystycznego opisu Prus z 1837 zawierał 4 miasta, 128 wsi i kolonii oraz liczył w sumie 52 tys. mieszkańców^[15]. Źródło podaje również, że na jego terenie mieszkała mieszana ludność polsko-niemiecka: Es wird hier theils deutsch, theils polnisch gesprochen (pol. Mówi się tutaj częściowo po niemiecku, a częściowo po polsku)^[15].

Starostowie oleśniccy

Na podstawie źródła^[16]:

• Henryk Bajcar (10 listopada 1998 – 19 czerwca 2000)
• Zbigniew Potyrała (19 czerwca 2000 – 9 grudnia 2014)
• Wojciech Kociński (9 grudnia 2014 – 20 listopada 2018)
• Jan Dżugaj (20 listopada 2018 – 27 sierpnia 2020)
• Sławomir Kapica (27 sierpnia 2020 – 7 maja 2024)^[17]
• Wioletta Efinowicz (od 7 maja 2024)^[18]

Zabytki powiatu

W gminie Bierutów:

• kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej z XIV wieku w Bierutowie,
• pozostałości zamku książąt wrocławskich z XIV i XVII wieku w Bierutowie,
• wieża dawnego ratusza z XVII wieku w Bierutowie,
• fragmenty murów miejskich z XIV wieku w Bierutowie,
• neogotycki kościół parafialny pw. świętego Józefa wybudowany w latach 1891–1893 w Bierutowie,
• ruiny dawnego kościoła cmentarnego pw. Św. Trójcy, murowanego z cegły w Bierutowie,
• dawna synagoga w Bierutowie,
• średniowieczny krzyż kamienny o wysokości ponad ziemią 241 cm, rozpiętości ramion 109 cm i grubości 12 cm, znajdujący się 300 m na północ od wsi Kijowice,
• wczesnogotycki kościół pw. Narodzenia NMP wzniesiony prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku w Stroni

W gminie wiejskiej Oleśnica:

• drewniano-szachulcowy poewangelicki kościół pw. NMP Nieustającej Pomocy w Boguszycach,
• neogotycki pałac z 1850 w Boguszycach osiedle,
• kościół pw. Wniebowzięcia NMP z pierwszej poł. XVIII w. w Brzezince,
• kompleks parkowo-pałacowy z XVIII wieku w Brzezince.

Zobacz też

• powiat sycowski