Prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej w 2016 roku

Prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej w 2016 roku – seria prawyborów, która wyłoniła delegatów na konwencję Partii Republikańskiej, aby uczestniczyli w wyborze kandydata Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Wybierani delegaci byli przypisani do konkretnego kandydata, którego popierali. W wyniku prawyborów najwięcej delegatów pozyskał Donald Trump, który na konwencji został wybrany oficjalnym kandydatem Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich w 2016 roku.

Prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej w 2016 roku

Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	Prawybory przed wyborami prezydenckimi
Data przeprowadzenia	2016
Ordynacja wyborcza	Wybór delegatów w wielomandatowych okręgach wyborczych
Głosowanie
Wyniki głosowania powszechnego: Trump 44,95% Cruz 25,08% Kasich 13,76% Rubio 11,27% Carson 2,75% Bush 0,92% Paul 0,21% Christie 0,18% Huckabee 0,16% Fiorina 0,13% Gilmore 0,06% Santorum 0,05%
Wyniki wyborów delegatów: Trump 61,53% Cruz 23,53% Rubio 7,39% Kasich 6,87% Carson 0,38% Bush 0,17% Paul 0,04% Christie 0,04% Huckabee 0,04%
poprzednie: 2012 następne: 2020

Tło

Partia Republikańska miała większość w Izbie Reprezentantów od 2010 roku, a od 2014 także w Senacie^[1]. Liczba członków Partii Republikańskiej w niższej izbie była największa od 1928 roku^[2]. Republikanie mieli też 31 gubernatorów i kontrolowali ponad 3/4 stanowych legislatur, nawet w stanach zdominowanych tradycyjnie przez Demokratów^[1]. Przegrali w dwóch poprzednich wyborach prezydenckich, a według niektórych mediów i organizacji pozarządowych (takich jak Pew Research Center i NBC News) zmiany demograficzne zachodzące w elektoracie oraz wynikający z niego wzrost znaczenia mniejszości działały na korzyść Partii Demokratycznej^[3][4].

Wybory prezydenckie przebiegały w atmosferze wyjątkowo niskiego zaufania społeczeństwa do instytucji publicznych^[5][6]. Centrum Badawcze Pew odnotowało w latach 2004–2014 badania znacząco pogłębiające się różnice między Republikanami, a Demokratami zarówno wśród polityków, jak i w amerykańskim społeczeństwie^[7].

Do kontrowersyjnych decyzji prezydenta Baracka Obamy, którym sprzeciwiali się Republikanie, można zaliczyć między innymi mianowanie nowego członka Sądu Najwyższego w 2016 roku^[8] Przedstawiciele partii uważali, że powinien zrobić to następny prezydent)^[8]. Kontrowersje wśród Republikanów wywołało także wydanie rozporządzenia wykonawczego chroniącego nielegalnych imigrantów przed deportacją^[9]. Przedstawiciele Republikanów uważali, że decyzja powinna zostać poddana głosowaniu w kongresie)^[9]. Wielu dziennikarzy i politologów podało informację, że to właśnie atmosfera ciągłego napięcia powodowała niższe poparcie dla polityków na wyższych stanowiskach oraz wyższego poparcia dla polityków niższego szczebla i głoszących kontrowersyjne lub radykalne poglądy, takich jak Donald Trump i Bernie Sanders^[10][11][12].

Według badań opinii publicznej Associated Press wielu konserwatywnych wyborców uważało, że najważniejsi politycy Partii Republikańskiej są zbyt ugodowi wobec prezydenta Baracka Obamy i Partii Demokratycznej^[13].

Pierwsze głosowanie miało miejsce w stanie Iowa 1 lutego 2016 roku^[14]. Potem przez kolejne miesiące głosowali wyborcy w kolejnych stanach i terytoriach zależnych^[15]. Delegaci byli przyznawani na zasadach określonych przez każdy stan z osobna na podstawie wyników głosowania^[16]. Nominację uzyskał kandydat, który zdobył większość (1237) delegatów^[17].

W wyniku prawyborów najwięcej delegatów pozyskał Donald Trump^[18], który na konwencji w sierpniu 2020 roku otrzymał oficjalną nominację na kandydata Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich w 2016 roku^[19].

Przebieg

Od lipca 2015 roku głównym faworytem sondaży wyborczych był biznesmen miliarder z Nowego Jorku Donald Trump^[20]. Choć początkowo wielu komentatorów nie dawało mu szans na zwycięstwo^[21][22][23],

W stanach Dakota Północna^[24] i Kolorado Partia Republikańska podjęła decyzję, że nie odbędzie się głosowanie powszechne^[25].

Trump utrzymał prowadzenie w sondażach^[26], odniósł zwycięstwo w większości stanów głosujących w prawyborach i był uznawany za głównego faworyta do nominacji^[27]. 19 lipca 2016 roku Donald Trump na konwencji w Cleveland oficjalnie został kandydatem Partii Republikańskiej na prezydenta USA^[20].

Kandydaci

Aktywni do końca kampanii prawyborczej

Kandydat	Data rozpoczęcia kampanii	Stan macierzysty	Logo kampanii	Stany i terytoria, w których znajdował się na liście kandydatów[18]
Trump, DonaldDonald Trump	2015-06-16 16 czerwca 2015(dts)[28]	Nowy Jork[29]		52 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VI, VT, WA, WI, WV, WY

Wycofani w trakcie prawyborów

Kandydat	Data rozpoczęcia kampanii	Data zakończenia kampanii	Stan macierzysty	Logo kampanii	Stany i terytoria, w których znajdował się na liście kandydatów[18]
Kasich, JohnJohn Kasich	2015-07-21 21 lipca 2015(dts)[30]	2016-05-04 4 maja 2016(dts)[31]	Ohio[32]		50 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VT, WA, WI, WV
Cruz, TedTed Cruz	2015-03-23 23 marca 2015(dts)[33]	2016-05-03 3 maja 2016(dts)[34]	Nowy Jork[32]		52 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VI, VT, WA, WI, WV, WY
Rubio, MarcoMarco Rubio	2015-04-13 13 kwietnia 2015(dts)[35]	2016-03-15 15 marca 2016(dts)[36]	Floryda[32]		43 AK, AL, AR, AZ, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NV, OH, OK, PA, PR, RI, SC, TN, TX, VA, VI, VT, WI, WV, WY
Carson, BenBen Carson	2015-05-04 4 maja 2015(dts)[37]	2016-03-03 3 marca 2016(dts)[38]	Maryland[39]		43 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MS, NC, NE, NH, NM, NV, OH, OK, PA, PR, SC, TN, TX, VA, VI, VT, WA, WI, WV
Bush, JebJeb Bush	2015-06-15 15 czerwca 2015(dts)[40]	2016-02-20 20 lutego 2016(dts)[41]	Floryda[32]		37 AL, AR, AZ, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, MT, NC, NH, NM, NV, OH, OK, PA, PR, SC, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Gilmore, JimJim Gilmore	2015-07-30 30 lipca 2015(dts)[42]	2016-02-12 12 lutego 2016(dts)[43]	Wirginia[32]		8 CA, FL, MA, NC, NH, PR, TN, VA
Christie, ChrisChris Christie	2015-06-30 30 czerwca 2015(dts)[44]	2016-02-10 10 lutego 2016(dts)[45]	New Jersey[32]		27 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, IL, IN, KY, LA, MA, MD, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Fiorina, CarlyCarly Fiorina	2015-05-04 4 maja 2015(dts)[46]	2016-02-10 10 lutego 2016(dts)[47]	Floryda[48]		31 AL, AR, AZ, FL, GA, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NM, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Paul, RandRand Paul	2015-04-07 7 kwietnia 2015(dts)[49]	2016-02-03 3 lutego 2016(dts)[50]	Kentucky[32]		29 AL, AR, AZ, DC, FL, GA, IA, ID, IL, IN, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Santorum, RickRick Santorum	2015-05-27 27 maja 2015(dts)[51]	2016-02-03 3 lutego 2016(dts)[52]	Pensylwania[32]		25 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, ID, IL, KY, LA, MA, MD, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI
Huckabee, MikeMike Huckabee	2015-05-05 5 maja 2015(dts)[53]	2016-02-01T00:00:00.001 1 lutego 2016(dts)[54]	Arkansas[32]		27 AL, AR, AZ, FL, GA, IA, ID, IL, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, WI, WV

Wycofani przed prawyborami i zarejestrowani w przynajmniej jednym stanie

Poniżej znajduje się lista kandydatów, którzy wycofali się przed wyborami, ale wzięli udział w przynajmniej jednej debacie wyborczej^[55].

Kandydat	Data rozpoczęcia kampanii	Data zakończenia kampanii	Stan macierzysty	Logo kampanii	Stany i terytoria, w których znajdował się na liście kandydatów[18]
Pataki, GeorgeGeorge Pataki	2015-05-28 28 maja 2015(dts)[56]	2015-12-29 29 grudnia 2015(dts)[57]	Nowy Jork[32]		7 AZ, GA, MA, MI, MS, NH, TN
Graham, LindseyLindsey Graham	2015-06-01T00:00:00.001 1 czerwca 2015(dts)[58]	2015-12-21 21 grudnia 2015(dts)[59]	Karolina Południowa[32]		14 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, LA, MI, MS, NH, OK, TN, TX, VA
Jindal, BobbyBobby Jindal	2015-06-24 24 czerwca 2015(dts)[60]	2015-11-17 17 listopada 2015(dts)[61]	Luizjana[32]		2 AR, NH

Wycofani przed prawyborami i nie zarejestrowani w żadnym stanie

Kandydat	Data rozpoczęcia kampanii	Data zakończenia kampanii	Stan macierzysty	Logo kampanii
Walker, ScottScott Walker	2015-07-13 13 lipca 2015(dts)[62]	2015-09-21 21 września 2015(dts)[63]	Wisconsin[32]
Perry, RickRick Perry	2015-06-04 4 czerwca 2015(dts)[64]	2015-09-11 11 września 2015(dts)[65]	Teksas[32]

Oś czasu

	Aktywni kandydaci
	Kandydaci, którzy zakończyli kampanię

	Caucus w Iowa (1 lutego 2016)
	Superwtorek (1 marca 2016)
	Prawybory większościowe na Florydzie i w Ohio (15 marca 2016)
	Prawybory w Indianie (3 maja 2016)
	Prawybory w ostatnich stanach (7 czerwca 2016)
	Konwencja w Cleveland (18–21 lipca 2016)

Kalendarz

Termin głosowania w poszczególnych stanach

Kalendarz wyborów w poszczególnych stanach^[17]

Data	Stan	Typ głosowania	Liczba delegatów do zdobycia
2016-02-01T00:00:00.001 1 lutego 2016(dts)	Iowa	caucus	30
2016-02-09 9 lutego 2016(dts)	New Hampshire	prawybory	23
2016-02-20 20 lutego 2016(dts)	Karolina Południowa	prawybory	50
2016-02-23 23 lutego 2016(dts)	Nevada	caucus	30
2016-03-01T00:00:00.001 1 marca 2016(dts)	Alabama	prawybory	50
	Alaska	caucus	28
	Arkansas	prawybory	40
	Georgia	prawybory	76
	Kolorado	caucus	37
	Massachusetts	prawybory	42
	Minnesota	caucus	38
	Oklahoma	prawybory	43
	Tennessee	prawybory	58
	Teksas	prawybory	155
	Vermont	prawybory	16
	Wirginia	prawybory	49
2016-03-05 5 marca 2016(dts)	Kansas	caucus	40
	Kentucky	caucus	46
	Luizjana	prawybory	46
	Maine	caucus	23
2016-03-06 6 marca 2016(dts)	Portoryko	prawybory	23
2016-03-08 8 marca 2016(dts)	Hawaje	caucus	19
	Idaho	prawybory	32
	Michigan	prawybory	59
	Missisipi	prawybory	40
2016-03-12 12 marca 2016(dts)	Dystrykt Kolumbii	konwencja	19
2016-03-15 15 marca 2016(dts)	Floryda	prawybory	99
	Illinois	prawybory	69
	Karolina Północna	prawybory	72
	Mariany Północne	caucus	9
	Missouri	prawybory	52
	Ohio	prawybory	66
2016-03-19 19 marca 2016(dts)	Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych	caucus	9
2016-03-22 22 marca 2016(dts)	Arizona	prawybory	58
	Utah	caucus	40
2016-04-05 5 kwietnia 2016(dts)	Wisconsin	prawybory	42
2016-04-19 19 kwietnia 2016(dts)	Nowy Jork	prawybory	95
2016-04-26 26 kwietnia 2016(dts)	Connecticut	prawybory	28
	Delaware	prawybory	16
	Maryland	prawybory	38
	Pensylwania	prawybory	71
	Rhode Island	prawybory	19
2016-05-03 3 maja 2016(dts)	Indiana	prawybory	57
2016-05-10 10 maja 2016(dts)	Nebraska	prawybory	36
	Wirginia Zachodnia	prawybory	34
2016-05-17 17 maja 2016(dts)	Oregon	prawybory	28
2016-05-24 24 maja 2016(dts)	Waszyngton	prawybory	44
2016-06-07 7 czerwca 2016(dts)	Dakota Południowa	prawybory	29
	Kalifornia	prawybory	172
	Montana	prawybory	27
	New Jersey	prawybory	51
	Nowy Meksyk	prawybory	24

Wyniki

Zwycięzca w poszczególnych stanach (głosy powszechne)

Donald Trump      Ted Cruz      Marco Rubio      John Kasich      Prawybory nie zostały przeprowadzone

Wyniki prawyborów^[18]

Kandydat	Głosy powszechne		Pozyskani delegaci		Głosy delegatów		Wygrane stany i terytoria	Stany i terytoria, w których kandydował
	Liczba	%	Liczba	%	Liczba	%
Trump, DonaldDonald Trump	14 015 993	44,95	1441	61,53	1725	69,87	40 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DE, FL, GA, GU, HI, IL, IN, KY, LA, MA, MD, MI, MO, MP, MS, MT, NC, ND, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OR, PA, RI, SC, SD, TN, VA, VT, WA, WV	52 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VI, VT, WA, WI, WV, WY
Cruz, TedTed Cruz	7 822 100	25,08	551	23,53	484	19,6	9 CO, IA, ID, KS, ME, OK, TX, UT, WI, WY	52 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VI, VT, WA, WI, WV, WY
Rubio, MarcoMarco Rubio	3 515 576	11,27	173	7,39	123	4,98	4 DC, MN, PR, VI	43 AK, AL, AR, AZ, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NV, OH, OK, PA, PR, RI, SC, TN, TX, VA, VI, VT, WI, WV, WY
Kasich, JohnJohn Kasich	4 290 448	13,76	161	6,87	125	5,06	1 OH	50 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MP, MS, MT, NC, NE, NH, NJ, NM, NV, NY, OH, OK, OR, PA, PR, RI, SC, SD, TN, TX, UT, VA, VT, WA, WI, WV
Carson, BenBen Carson	857 039	2,75	9	0,38	7	0,28	–	43 AK, AL, AR, AZ, CA, CT, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MN, MO, MS, NC, NE, NH, NM, NV, OH, OK, PA, PR, SC, TN, TX, VA, VI, VT, WA, WI, WV
Bush, JebJeb Bush	286 694	0,92	4	0,17	3	0,12	–	37 AL, AR, AZ, DC, DE, FL, GA, HI, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, MT, NC, NH, NM, NV, OH, OK, PA, PR, SC, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Paul, RandRand Paul	66 788	0,21	1	0,04	2	0,08	–	29 AL, AR, AZ, DC, FL, GA, IA, ID, IL, IN, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Christie, ChrisChris Christie	57 637	0,18	1	0,04	–	–	–	27 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, IL, IN, KY, LA, MA, MD, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Huckabee, MikeMike Huckabee	51 450	0,16	1	0,04	–	–	–	27 AL, AR, AZ, FL, GA, IA, ID, IL, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, WI, WV
Fiorina, CarlyCarly Fiorina	40 666	0,13	–	–	–	–	–	31 AL, AR, AZ, FL, GA, IA, ID, IL, IN, KS, KY, LA, MA, MD, ME, MI, MO, MS, NC, NH, NM, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI, WV
Gilmore, JimJim Gilmore	18 369	0,06	–	–	–	–	–	8 CA, FL, MA, NC, NH, PR, TN, VA
Santorum, RickRick Santorum	16 627	0,05	–	–	–	–	–	25 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, ID, IL, KY, LA, MA, MD, MI, MO, MS, NC, NH, NV, OH, OK, PR, TN, TX, VA, VT, WI
Graham, LindseyLindsey Graham	5666	0,02	–	–	–	–	–	14 AL, AR, AZ, FL, GA, ID, LA, MI, MS, NH, OK, TN, TX, VA
Gray, ElizabethElizabeth Gray	5449	0,02	–	–	–	–	–	1 TX
Pataki, GeorgeGeorge Pataki	2036	0,01	–	–	–	–	–	7 AZ, GA, MA, MI, MS, NH, TN
Cook, TimTim Cook (pełne imię: Timothy Milton Cook, nie mylić z Timothy'm Donaldem „Timem” Cookiem)[66]	517	0	–	–	–	–	–	2 AZ, LA, NH
Jindal, BobbyBobby Jindal	222	0	–	–	–	–	–	2 AR, NH
Hall, David EamesDavid Eames Hall	203	0	–	–	–	–	–	1 WV
Martin, AndyAndy Martin	202	0	–	–	–	–	–	1 NH
Witz, Richard P.H.Richard P.H. Witz	104	0	–	–	–	–	–	1 NH
Lynch, Sr., JimJim Lynch, Sr.	100	0	–	–	–	–	–	1 MO
Messina, PeterPeter Messina	81	0	–	–	–	–	–	2 ID, LA, NH
Cullison, Brooks AndrewsBrooks Andrews Cullison	56	0	–	–	–	–	–	1 NH
Lynch, FrankFrank Lynch	47	0	–	–	–	–	–	1 NH
Robinson, JoeJoe Robinson	44	0	–	–	–	–	–	1 NH
Williams, VictorVictor Williams	39	0	–	–	–	–	–	1 WI
Comley, Sr., Stephen BradleyStephen Bradley Comley, Sr.	32	0	–	–	–	–	–	1 NH
Prag, ChomiChomi Prag	16	0	–	–	–	–	–	1 NH
{{{2}}}, Daniel Dyas, Sr.Daniel Dyas, Sr.	15	0	–	–	–	–	–	1 NH
McCarthy, Stephen JohnStephen John McCarthy	12	0	–	–	–	–	–	1 NH
Iwachiw, Walter N.Walter N. Iwachiw	9	0	–	–	–	–	–	1 NH
Huey, Kevin GlennKevin Glenn Huey	8	0	–	–	–	–	–	1 NH
Drozd, MattMatt Drozd	6	0	–	–	–	–	–	1 NH
Mann, Robert LawrenceRobert Lawrence Mann	5	0	–	–	–	–	–	1 NH
Thomson, David P.David P. Thomson (dopisany)	35	0	–	–	–	–	–	–
Breivogel, JoAnnJoAnn Breivogel (dopisana)	31	0	–	–	–	–	–	–
Dowell, JohnJohn Dowell (dopisany)	14	0	–	–	–	–	–	–
Gonzales, Donald J.Donald J. Gonzales (dopisany)	10	0	–	–	–	–	–	–
Alexander-Pace, JamesJames Alexander-Pace (dopisany)	7	0	–	–	–	–	–	–
Vidal, Frederic I.Frederic I. Vidal (dopisany)	6	0	–	–	–	–	–	–
Williams, VictorVictor Williams (dopisany)	5	0	–	–	–	–	–	–
Southern, Troy HughTroy Hugh Southern (dopisany)	4	0	–	–	–	–	–	–
{{{2}}}, James Orlando Ogle IIIJames Orlando Ogle III (dopisany)	3	0	–	–	–	–	–	–
Germalio, JamesJames Germalio (dopisany)	2	0	–	–	–	–	–	–

Zobacz też

• Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej w 2016 roku
• Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2016 roku
• Partia Republikańska

Przypisy

1. Chris Cillizza: The 2015 election tightened the Republican stranglehold on state government. washingtonpost.com. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
2. Republicans match post-WWII record after holding two La. House seats. foxnews.com. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
3. Dante Chinni: Changing Demographics Tilt Toward Democrats -- Eventually. nbcnews.com. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
4. The Changing Face of America’s Electorate [online], pewresearch.org [dostęp 2016-02-23].
5. Jeffrey Jones: Confidence in U.S. Institutions Still Below Historical Norms. gallup.com. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
6. Kenneth T.K.T. Walsh Kenneth T.K.T., Americans Have Lost Confidence ...in Everything [online], US News & World Report, 17 czerwca 2015 [dostęp 2016-02-23].
7. Political Polarization in the American Public. people-press.org. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
8. Obama, mimo protestu Republikanów, mianuje następcę zmarłego sędziego Scalii w Sądzie Najwyższym [online], Gazeta.pl, 14 lutego 2016 [dostęp 2016-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03].
9. Dekrety Obamy ws. nielegalnych imigrantów czasowo zablokowane – Dziennik Związkowy [online], Dziennik Związkowy [dostęp 2016-02-23] (ang.).
10. Mariusz Zawadzki: Polityczna rewolucja w USA. wyborcza.pl. [dostęp 2016-02-19].
11. CatherineC. Rampell CatherineC., Who’s leading a voter revolution? Hint: It’s not Bernie Sanders., „The Washington Post”, 22 lutego 2016, ISSN 0190-8286 [dostęp 2016-02-23] (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
12. JUDSON PHILLIPS: 2016: the new political revolution [online], The Washingtion Times [dostęp 2016-02-23].
13. Exit polls: New Hampshire GOP voters feel betrayed by party. foxnews.com. [dostęp 2016-02-19]. (ang.).
14. Iowa GOP certified caucus results [online], Republican Party of Iowa, 3 lutego 2016 [dostęp 2016-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-06] (ang.).
15. Republican Convention 2016 [online], www.thegreenpapers.com [dostęp 2023-12-29].
16. Everything you need to know about how the presidential primary works, Washington Post, 7 grudnia 2021, ISSN 0190-8286 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
17. Republican National Committee: Primary schedule. gop.com. [dostęp 2016-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]. (ang.).
18. Republican Convention 2016 [online], The Green Papers [dostęp 2020-02-08] (ang.).
19. RNC 2020 Day 4: Trump accepts nomination from White House [online], ABC News [dostęp 2024-01-03] (ang.).
20. Donald Trump oficjalnie kandydatem Republikanów na prezydenta USA [online], onet.pl, 20 lipca 2016 [dostęp 2016-07-23].
21. Tom McCarthy: Here’s why Donald Trump won't win the Republican presidential nomination. theguardian.com. [dostęp 2016-02-24]. (ang.).
22. Nate Silver: Donald Trump Is Winning The Polls – And Losing The Nomination. fivethirtyeight.com. [dostęp 2016-02-24]. (ang.).
23. Larry Sabato, Kyle Kondik, Geoffrey Skelley: Republicans 2016: What to Do With the Donald?. centerforpolitics.org/crystalball. [dostęp 2016-02-24]. (ang.).
24. Why North Dakota GOP voters don't vote in the presidential nomination process - CBS News [online], CBS News, 1 kwietnia 2016 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
25. JohnJ. Frank JohnJ., Colorado Republicans cancel presidential vote at 2016 caucus [online], The Denver Post, 25 sierpnia 2015 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
26. RealClearPolitics – Election 2016 – 2016 Republican Presidential Nomination [online], realclearpolitics.com [dostęp 2016-02-23].
27. Chris Cillizza: Donald Trump is a bigger frontrunner to be the Republican nominee than you think. washingtonpost.com. [dostęp 2016-02-24]. (ang.).
28. Wybory prezydenta USA. Miliarder Donald Trump wystartuje w wyścigu o Biały Dom. wp.pl. [dostęp 2016-01-02].
29. DavidD. Smith DavidD., BenB. Jacobs BenB., Donald Trump secures essential home-state win in New York, The Guardian, 20 kwietnia 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
30. Gubernator Ohio John Kasich będzie ubiegał się o prezydenturę. wp.pl. [dostęp 2016-01-02].
31. Trump został sam. Ostatni rywal rezygnuje (www.tvn24.pl). tvn24.pl. [dostęp 2016-05-04].
32. PaulP. Lewis PaulP., The Republican debate: meet the 2016 candidates, The Guardian, 6 sierpnia 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
33. Mariusz Zawadzki: Bój o Biały Dom rozpoczęty. wyborcza.pl. [dostęp 2016-01-02].
34. Donald Trump niemal pewny nominacji. Ted Cruz przegrał i wycofał się. wprost.pl. [dostęp 2016-05-03].
35. Aleksandra Gersz: Wybory prezydenckie w USA: Marco Rubio, syn kubańskich imigrantów, rusza do walki o Biały Dom. gazetakrakowska.pl. [dostęp 2016-01-02].
36. Rubio zrezygnował [online], wiadomosci.tvp.pl [dostęp 2016-03-19].
37. Emerytowany chirurg zgłosił zamiar ubiegania się o prezydenturę USA. onet.pl. [dostęp 2016-01-02].
38. Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., Ben Carson wycofuje się z wyścigu prezydenckiego Partii Republikańskiej [online], wiadomosci.wp.pl, 3 marca 2016 [dostęp 2016-03-05] (pol.).
39. Ben Carson's house: a homage to himself – in pictures, The Guardian, 7 listopada 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
40. Redakcja Radia ZET: Jeb Bush ogłasza start w wyborach prezydenckich w USA. radiozet.pl. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
41. USA: Jeb Bush wycofał się z wyścigu do Białego Domu [online], Onet Wiadomości [dostęp 2016-02-21] (pol.).
42. Cooper Allen: Jim Gilmore formally joins GOP presidential race. usatoday.com. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
43. Cooper Allen: Jim Gilmore drops out of GOP presidential race. usatoday.com. [dostęp 2016-02-12]. (ang.).
44. Gubernator stanu New Jersey też chciałby zostać prezydentem. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
45. Dan Hirschhorn: Chris Christie to Drop Out of Presidential Race After New Hampshire Defeat. time.com. [dostęp 2016-02-10]. (ang.).
46. Carly Fiorina walczy o urząd prezydenta USA. tvn24.pl/wideo. [dostęp 2016-01-02].
47. USA: Carly Fiorina rezygnuje z walki o nominację Republikanów. wyborcza.pl. [dostęp 2016-02-10].
48. NeilN. Vigdor NeilN., Fiorina headlines state GOP fundraiser in the year of Trump [online], Connecticut Post, 25 maja 2016 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
49. Okulista zapowiada walkę z „waszyngtońską machiną”. Rand Paul chce zostać prezydentem. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
50. Senator Rand Paul wycofuje się z walki o Biały Dom. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2016-02-03].
51. USA: Rick Santorum zapowiada walkę o urząd prezydenta. onet.pl. [dostęp 2016-01-02].
52. Rick Santorum drops presidential bid, endorses Marco Rubio – CNNPolitics.com [online], CNN [dostęp 2016-02-05].
53. Aleksandra Gersz: Mike Huckabee staje do walki o prezydenturę USA. Chce być kandydatem Republikanów w wyborach. polskatimes.pl. [dostęp 2016-01-02].
54. Clare Foran: Why Mike Huckabee Lost in 2016. theatlantic.com. [dostęp 2016-02-03]. (ang.).
55. 2016 Presidential Debates Fast Facts [online], CNN, 27 lipca 2015 [dostęp 2023-12-29] (ang.).
56. Kolejny republikanin dołącza do prezydenckiego wyścigu. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
57. George Pataki rezygnuje z wyborów prezydenckich. Liczba kandydatów w Partii Republikańskiej coraz mniejsza. deon24.com. [dostęp 2016-01-02].
58. Republikański „jastrząb” chce zostać prezydentem. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
59. O jednego republikańskiego kandydata mniej. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
60. David A. Farenthold, James Hohmann: Bobby Jindal announces entry into 2016 presidential race. washingtonpost.com. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
61. Republikanin rezygnuje z walki o prezydenturę [online], rp.pl, 18 listopada 2015 [dostęp 2016-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-13].
62. Republikanin Scott Walker rozpoczął wyścig do Białego Domu. onet.pl. [dostęp 2016-01-02].
63. Kolejny republikanin wycofuje się z walki o Biały Dom. Chce frontu przeciw Trumpowi. tvn24.pl. [dostęp 2016-01-02].
64. Ryan Teague Beckwith, Maya Rhodan: Rick Perry Announces Presidential Bid. time.com. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
65. Zabrakło mu pieniędzy na kampanię. Perry nie wystartuje w wyborach prezydenckich. tvp.info. [dostęp 2016-01-02].
66. Podanie Timothego Miltona Cooka o kandydaturę w wyborach prezydenckich [online], Adrian Fontes (ang.).