Powiat goleniowski

Powiat goleniowski – powiat w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Goleniów.

Powiat goleniowski

powiat
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
TERC	3204
Siedziba	Goleniów
Starosta	Tomasz Stanisławski
Powierzchnia	1615,53 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	82 421[1]
• gęstość	51 os./km²
Urbanizacja	53,2%
Tablice rejestracyjne	ZGL
Adres urzędu: ul. Dworcowa 1 72-100 Goleniów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 4 Liczba gmin wiejskich 2
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Mapa powiatu

Według danych z 31 grudnia 2019 r. powiat zamieszkiwało 82 421 mieszkańców^[1]. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 82 396 osób^[2].

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Goleniów, Maszewo, Nowogard, Stepnica
• gminy wiejskie: Osina, Przybiernów
• miasta: Goleniów, Maszewo, Nowogard, Stepnica

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia powiatu goleniowskiego wynosi 1615,53 km²^[3]. Położony jest na Równinie Goleniowskiej, Równinie Nowogardzkiej oraz w zachodniej części w Dolinie Dolnej Odry. Większość powierzchni gmin Przybiernów, Stepnica i Goleniów zajmuje Puszcza Goleniowska. W okolicach Goleniowa znajduje się jedyny w województwie port lotniczy Szczecin-Goleniów.

Powiat goleniowski graniczy z siedmioma powiatami:

• gryfickim
• kamieńskim
• łobeskim
• polickim (poprzez rzekę Odrę i Zalew Szczeciński)
• stargardzkim
• Świnoujście (miasto na prawach powiatu, poprzez Zalew Szczeciński)
• Szczecin (miasto na prawach powiatu).

Gospodarka

W końcu stycznia 2011 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie goleniowskim obejmowała ok. 5,3 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 17,9% do aktywnych zawodowo^[4]. We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła już tylko 1800 osób, a stopa bezrobocia 5,3%^[5]

Przeciętne wynagrodzenie pracownicze w październiku 2008 r. wynosiło 3150,67 zł, przy liczbie zatrudnionych pracowników w powiecie goleniowskim – 15608 osób. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze publicznym wynosiło 3355,03 zł, a w sektorze prywatnym 3081,08 zł^[6].

W 2013 r. wydatki budżetu samorządu powiatu goleniowskiego wynosiły 77,5 mln zł, a dochody budżetu 81,5 mln zł. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu według danych na koniec 2013 r. wynosiło 26,1 mln zł, co stanowiło 32,0% wartości wykonywanych dochodów^[7].

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2012 roku powiat goleniowski zamieszkiwało 82035 osób^[8]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2012):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	82 035	100	41 535	50,63	40 500	49,37
Miasto	43 164	52,62	22 352	27,25	20 812	25,37
Wieś	38 871	47,38	19 183	23,38	19 688	24,00

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

Liczba ludności^[9]:

Rodzaj gminy	Nazwa gminy	Ludność	% powiatu	Pow. (km²)	% powiatu	Liczba sołectw	Gęstość zaludnienia
miejsko-wiejska	Goleniów	33.700	42,4	442,77	27,4	32	76
miejsko-wiejska	Maszewo	8.370	10,5	210,35	13,0	24	40
miejsko-wiejska	Nowogard	24.599	31,0	338,67	21,0	33	73
wiejska	Osina	2.876	3,6	101,73	6,3	10	28
wiejska	Przybiernów	5.189	6,5	228,90	14,2	15	23
wiejska	Stepnica	4.770	6,0	293,22	18,1	16	16

Miejsce w województwie (na 18 powiatów) pod względem:

• ludności: 3.
• powierzchni: 5.
• gęstości zaludnienia: 9
• urbanizacji: 8.

• Piramida wieku mieszkańców powiatu goleniowskiego w 2014 roku^[10].

Historia

Powiat goleniowski został powołany dnia 1 października 1954 roku w województwie szczecińskim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat goleniowski złożyły się 2 miasta i 13 gromad, które wyłączono z dwóch ościennych powiatów w tymże województwie (w praktyce gromady te należały do tych powiatów przez zaledwie dwa dni)^[11]:

• z powiatu nowogardzkiego:
  • miasta: Goleniów i Maszewo
  • gromady: Jarosławki, Kliniska Wielkie, Krępsko, Lubczyna, Mosty, Rożnowo Nowogardzkie, Stawno i Żółwia Błoć

• z powiatu kamieńskiego:
  • gromady: Łożnica, Moracz, Przybiernów, Racimierz i Stepnica

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat goleniowski podzielono na 2 miasta i 5 gmin^[12]:

• miasta: Goleniów i Maszewo
• gminy: Goleniów, Lubczyna (zniesiona w 1976^[13]), Maszewo, Przybiernów i Stepnica

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu goleniowskiego włączono do nowego (mniejszego) województwa szczecińskiego^[14]. 1 stycznia 1992 roku jednoimienne miasta i gminy Nowogard i Maszewo połączono we wspólne gminy miejsko-wiejskie^[15].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie zachodniopomorskim powiat goleniowski o kształcie i podziale administracyjnym zbliżonym do wyglądu z 1975 roku^[16]. Ponieważ nie odtworzono powiatu nowogardzkiego, nowy powiat goleniowski przejął część jego dawnych gmin: Nowogard, Osina i Dobra. 1 stycznia 2002 roku reaktywowano powiat łobeski, do którego przyłączono gminę Dobra z powiatu goleniowskiego^[17].

W sierpniu 2012 roku z inicjatywy mieszkańców powstało stowarzyszenie na rzecz powiatu goleniowsko-nowogardzkiego Partnerstwo i Rozwój celem którego jest zmiana nazwy powiatu. W lutym 2013 rozpoczęto zbieranie podpisów pod obywatelskim projektem uchwały uruchamiającym procedurę zmiany nazwy. W 2013 r. w gminie Nowogard i Osina zostały przeprowadzone konsultacje społeczne w przedmiocie zmiany nazwy powiatu goleniowskiego na powiat goleniowsko-nowogardzki^[18][19]. 28 stycznia 2014 Rada Miejska w Nowogardzie złożyła wniosek o zmianę nazwy powiatu goleniowskiego^[20]. W 2013 r. rady miejskie w: Goleniowie, Maszewie i Stepnicy oraz Rada Powiatu w Goleniowie wyraziły negatywną opinię w sprawie zmiany nazwy^{[21][22][23][24]}.

Środowisko geograficzne

Na terenie powiatu znajduje się wiele zbiorników wód stojących. Są to akweny zarówno naturalnie jak i sztuczne. Do największych należą:

• Jezioro Nowogardzkie – 112 ha
• Jezioro Przybiernowskie – 88 ha
• Jezioro Kościuszki – 48 ha

Komunikacja

• Drogi:

krajowe:

nr 3 -- Świnoujście «» Szczecin «» Gorzów Wielkopolski «» Zielona Góra «» Legnica «» granica państwa (Jakuszyce)

nr 6 -- granica państwa (Kołbaskowo) «» Szczecin «» Goleniów «» Koszalin «» Słupsk «» Gdańsk «» Łęgowo

wojewódzkie:

nr 106 -- Rzewnowo «» Golczewo «» Nowogard «» Maszewo «» Łęczyca «» Stargard «» Pyrzyce

nr 111 -- Recław «» Koniewo «» Racimierz «» Żarnowo «» Miłowo «» Stepnica «» Kąty «» Krępsko «» Modrzewie «» Goleniów

nr 113 -- Żółwia «» Błoć Żółwia «» Mosty «» Jarosławki «» Maszewo

nr 141 -- Sowno «» Przemocze «» Darż

nr 144 -- Nowogard «» Dobra «» Chociwel

nr 146 -- Jenikowo «» Dobra (powiat łobeski) «» Strzmiele

nr 147 -- Wierzbięcin «» Troszczyno «» Wołkowo «» Łobez

• Linie kolejowe:

• • czynne: Szczecin Gł. – Świnoujście (przez Goleniów i Łoźnicę) oraz Goleniów- Koszalin (przez Osinę i Nowogard).
  • nieczynne, nieistniejące: Nowogard- Dobra Nowogardzka oraz wąskotorowe: Czarnogłowy – Łoźnica Wąsk.

^{[potrzebny przypis]}

• Komunikacja lotnicza:
  • Port lotniczy Szczecin-Goleniów ok. 5 km na wschód od Goleniowa.

Bezpieczeństwo

W 2009 r. wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw stwierdzonych w powiecie goleniowskim wynosił 72,6%^[25][26]. W 2009 r. stwierdzono w powiecie m.in. 364 kradzieży z włamaniem, 9 kradzieży samochodów, 143 przestępstw narkotykowych^[27][28][29].

Gmina Stepnica jest położona w strefie nadgranicznej^[30]. Powiat goleniowski obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w porcie lotniczym Szczecin-Goleniów z Nadodrzańskiego Oddziału SG^[31].

Powiat goleniowski jest obszarem właściwości Prokuratury Rejonowej w Goleniowie i Prokuratury Okręgowej w Szczecinie^[32].

Na terenie powiatu działa 12 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego^[33]. Ponadto istnieje jednostka ratowniczo-gaśnicza przy Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Goleniowie oraz jej posterunek w Nowogardzie^[34].

Administracja

Reprezentacja gmin w Radzie Powiatu w Goleniowie

Gminy	Liczba radnych[35]	Liczba wyborców w 2006[36]
gmina Goleniów	8	26 015
gmina Nowogard	6	19 361
gmina Maszewo, gmina Osina, gmina Przybiernów, gmina Stepnica	5	16 387
Razem (Σ)	19	61 763

Siedzibą władz powiatu jest miasto Goleniów. Organem uchwałodawczym jest Rada Powiatu w Goleniowie, w której skład wchodzi 19 radnych^[37].

Rada Powiatu

Ugrupowanie	2002−2006[38]	2006−2010[39]	2010–2014[40]	2014–2018[41]	2018–2024[42]	od 2024
Platforma Obywatelska	–	5	9	6	7 (Koalicja Obywatelska)	6 (Koalicja Obywatelska)
Prawo i Sprawiedliwość	–	3	1	1	4	4
Polskie Stronnictwo Ludowe	3	4	5	8	5	4
Koalicja Samorządowa OK Samorząd	-	-	-	-	-	4
Sojusz Lewicy Demokratycznej	7 (SLD-UP)	4 (LiD)	4	4 (SLD LR)	3 (SLD LR)	1
Samoobrona	2	–	–	–	–	-
Współpraca i Rozwój	5	–	–	–	–	-
Obywatelska Alternatywa Samorządowa	2	–	–	–	–	-
Powiat Dla Obywatela	–	2	–	–	–	-
Alternatywa Samorządowa	–	1	–	–	-	-

Powiat goleniowski jest obszarem właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie^[43].

Mieszkańcy powiatu goleniowskiego wybierają radnych do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w okręgu nr 2. Parlamentarzystów wybierają z okręgów wyborczych z siedzibą komisji wyborczej w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Współpraca zagraniczna

Partnerem powiatu goleniowskiego jest:^[44]

• powiat Uecker-Randow, (Niemcy) do 3 września 2011, ponieważ został zlikwidowany i utworzony nowy Vorpommern-Greifswald

Zobacz też

• podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego

Przypisy

1. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
2. GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 R., 30 czerwca 2020. Brak numerów stron w książce
3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
4. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (stan w końcu kwietnia 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. [dostęp 2012-06-17].
5. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).
6. Wynagrodzenia i ich struktura w województwie zachodniopomorskim w 2008 r.. Szczecin: Urząd Statystyczny w Szczecinie, 2010, s. 42, 55. ISSN 2080-928X.
7. Budżety JST » 2013 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2013 r. /Tab. 6 i Tab. 3. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2014-10-02].
8. [[Główny Urząd Statystyczny|GUS, Departament BadańD.B. Demograficznych]] Departament BadańD.B., Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym, Warszawa: GUS, 2012, s. 45, ISSN 1734-6118 [dostęp 2013-04-30] (pol. • ang.).
9. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
10. Powiat goleniowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
11. Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 248
12. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
13. 2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona przez połączenie jej terenów z gminą Goleniów – Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
14. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
15. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
16. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
17. (Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631)
18. Zarządzenie nr 255/13 Burmistrza Nowogardu z dnia 23 lipca 2013 roku ws. przeprowadzenia konsultacji społecznych w przedmiocie zmiany nazwy powiatu goleniowskiego na powiat goleniowsko-nowogardzki
19. Ogłoszenie w sprawie przeprowadzenia konsultacji dotyczących zmiany nazwy powiatu goleniowskiego. Urząd Gminy Osina, 2013-11-07. [dostęp 2014-11-10].
20. Uchwała Nr XXXIV/333/14 Rady Miejskiej w Nowogardzie z dnia 28 stycznia 2014 roku w sprawie złożenia wniosku do Ministra Administracji i Cyfryzacji za pośrednictwem Wojewody Zachodniopomorskiego o wydanie rozporządzenia dotyczącego zmiany nazwy powiatu goleniowskiego
21. Uchwała Nr XXXIX/453/13 Rady Miejskiej w Goleniowie z dnia 27 listopada 2013 r. ws. wydania opinii w sprawie zmiany nazwy powiatu goleniowskiego na powiat goleniowsko-nowogardzki
22. Uchwała Nr XXXIII/208/13 Rady Miejskiej w Maszewie z dnia 18.12.13 r. ws. wyrażenia opinii dotyczącej zmiany nazwy powiatu goleniowskiego na powiat goleniowsko-nowogardzki
23. Uchwała Nr XXV/279/13 Rady Gminy Stepnica z dnia 29 października 2013 ws. wyrażenia opinii dotyczącej zmiany nazwy powiatu
24. Uchwała Nr XXVIII/265/13 Rady Powiatu w Goleniowie z dnia 19 grudnia 2013 r. ws. wyrażenia opinii nt. zmiany nazwy powiatu
25. Przestępstwa ogółem (styczeń – grudzień). Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie. [dostęp 2012-06-17].
26. Województwo zachodniopomorskie. [w:] Statystyczne Vademecum Samorządowca 2010 (SVS 2010) [on-line]. Urząd Statystyczny w Szczecinie. [dostęp 2011-08-13].
27. Kradzieże samochodów (styczeń – grudzień). Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie. [dostęp 2012-06-17].
28. Kradzieże z włamaniem (styczeń – grudzień). Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie. [dostęp 2012-06-17].
29. Przestępstwa narkotykowe (styczeń – grudzień). Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie. [dostęp 2012-06-17].
30. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580)
31. Placówka SG w Szczecinie-Goleniowie. Nadodrzański Oddział Straży Granicznej. [dostęp 2011-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-09)].
32. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 marca 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. nr 49, poz. 297)
33. Wykaz OSP w KSRG w województwie zachodniopomorskim w lutym 2011 r.. Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie, 2011-03-02. [dostęp 2011-08-14].
34. Dane teleadresowe. Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Goleniowie. [dostęp 2011-08-14].
35. Uchwała Nr XXXIX/310/02 Rady Powiatu w Goleniowie z dnia 28 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r. Nr 51, poz. 1079)
36. Rada Powiatu w Goleniowie. [w:] Wybory samorządowe 2006 [on-line]. Państwowa Komisja Wyborcza, 2006. [dostęp 2013-05-24]. (pol.).
37. Zarządzenie Nr 69/2014 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 4 marca 2014 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1084)
38. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-17].
39. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-17].
40. DituelD. Sp. DituelD., Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo zachodniopomorskie – Powiat goleniowski [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-17].
41. PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2017-06-17].
42. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-04-30].
43. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. nr 198, poz. 1925)
44. Partnerzy powiatu. Starostwo Powiatowe w Goleniowie. [dostęp 2009-03-05]. (pol.).