Stepnica

Stepnica (do 1945 niem. Groß Stepenitz, daw. Stobnica, hist. Stepenitze^[3]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Stepnica. Położona na pograniczu Równiny Goleniowskiej i Doliny Dolnej Odry, nad Roztoką Odrzańską i uchodzącą do niej rzeką Gowienicą. W mieście znajduje się port morski i kąpielisko morskie.

Zobacz też: inne znaczenia.

Stepnica

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Stepnica widok przez Roztokę Odrzańską
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	goleniowski
Gmina	Stepnica
Prawa miejskie	1 stycznia 2014
Burmistrz	Andrzej Wyganowski
Powierzchnia	3,4[1] km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	2485[1] 731[1] os./km²
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-112
Tablice rejestracyjne	ZGL
Położenie na mapie gminy Stepnica Stepnica
Położenie na mapie Polski Stepnica
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Stepnica
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Stepnica
53°39′13″N 14°37′57″E
TERC (TERYT)	3204074[2]
SIMC	0783864
Urząd miejski ul. T. Kościuszki 4, 72-112 Stepnica

Według danych z 31 grudnia 2009 r. Stepnica miała 2082 mieszkańców^[4].

Położenie

Osiedle Akacjowe w Stepnicy

Tawerna „Panorama”

Stepnica znajduje się w północnej części Doliny Dolnej Odry przy granicy z Równiną Goleniowską. Miasto i port są położone nad Zatoką Stepnicką, częścią Roztoki Odrzańskiej, która jest południową zatoką Zalewu Szczecińskiego. Miejscowość leży na południe od ujściowego odcinka rzeki Gowienicy – pomiędzy rzeką kanałem Krępą a Łąckim Rowem.

Zabudowę Stepnicy stanowi układ 32 ulic, osiedle Akacjowe, a także osiedla zwane Bogusławie i Czerwonak (obejmuje obszar zabudowań w ciągu ulicy Krzywoustego).

Przez Stepnicę prowadzi droga wojewódzka nr 111 z Goleniowa do Recławia (trasa alternatywna nad morze i znad morza) oraz kolej wąskotorowa z Golczewa i Gryfic (nieczynna od 1996). Na szlaku od portu do drogi wojewódzkiej nr 111 przebudowano ulicę, natomiast od drogi wojewódzkiej nr 111 do Babigoszczy utworzono ścieżkę rowerową.

Historia

Kościół w Stepnicy przed 1939

Stara słowiańska osada rybacka, pierwsza wzmianka w XIII w. W 1739 wieś zniszczył pożar, od XIX w. rozwijała się jako podszczecińskie wczasowisko^[5]. W okresie międzywojennym Stepnica rozwinęła się jako ośrodek turystyczny. Przybywali tutaj mieszkańcy Szczecina i Goleniowa. Znajdowała się tutaj plaża, przystań jachtowa, baza noclegowa, do molo przypływały statki białej floty. Na zachodni brzeg Odry, do Polic, kursował prom „Randow”^[6]. Działała również kolej wąskotorowa do Gryfic.

W trakcie II wojny światowej wieś nie uległa znacznym zniszczeniom. Miejscowość została zajęta 7 marca 1945 r. przez Armię Czerwoną i została przekazana administracji polskiej. Tego samego dnia gen. Popławski wydał rozkaz marszu 1 i 2 dywizji piechoty oraz 3 brygady artylerii 1 Armii Wojska Polskiego na Łukęcin.

Ze Stepnicy pochodził słynny niemiecki żeglarz Robert Hilgendorf, kapitan największych i najszybszych żaglowców ostatnich dekad XIX wieku, znany z rekordowej ilości okrążeń przylądka Horn, współtwórca nowoczesnej meteorologii morskiej. Jego imię nosi port jachtowy w Stepnicy.

Po II wojnie światowej Stepnicę przyłączono do Polski. W latach 1945–1946 miejscowość nosiła przejściowo nazwę Stobnica^[7][8], obecną nazwę wprowadzono rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku^[9]. Wtedy także włączono do niej wieś Czerwonak.

W 1973 r. odsłonięto pomnik ku czci żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki walczących w 1945 roku na wybrzeżu Zalewu Szczecińskiego^[10]

W latach 1975–1998 miejscowość była częścią województwa szczecińskiego.

W 1996 roku zawieszone zostały kursy kolei wąskotorowej, a na początku XXI wieku linia została rozebrana.

We wtorek 3 czerwca 2008 r. w porcie w Rotterdamie odbyło się uroczyste nadanie statkowi duńskiej firmy Maersk imienia „MS Maersk Stepnica”^[11][12].

1 stycznia 2014 roku Stepnica uzyskała prawa miejskie^[13].

Przynależność polityczno-administracyjna

Przynależność polityczno-administracyjna Stepnicy^[14][15][16]

	Okres	Jednostki podziału terytorialnego
	1815 – 1866	Związek Niemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
	1866 – 1871	Związek Północnoniemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
	1871 – 1918	Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Prus, prowincja Pomorze
	1919 – 1933	Republika Weimarska, kraj związkowy Prusy, prowincja Pomorze
	1933 – 1945	III Rzesza, prowincja Pomorze
	1945–1950	Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa), województwo szczecińskie
	1950–1957	Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa), województwo szczecińskie
	1957–1975	Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie
	1975–1989	Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie
	1989–1998	Rzeczpospolita Polska, województwo szczecińskie, gmina Stepnica
	od 1999	Rzeczpospolita Polska, województwo zachodniopomorskie, powiat goleniowski, gmina Stepnica

Zabytki

Osobny artykuł: Kościół św. Jacka w Stepnicy.

Kościół św. Jacka w Stepnicy

Oficjalny status zabytku na terenie Stepnicy posiada jedynie kościół parafialny pw. św. Jacka (1741), ryglowy i otynkowany, wpisany do rejestru zabytków, styl klasycystyczny.

W ewidencji konserwatorskiej znajdują się także inne obiekty o wartości kulturowej i historycznej. Są to m.in.:

• domy mieszkalne murowane i ryglowe z przełomu XIX i XX w.
• budynek dawnej tawerny „Standhalle Sak” (restauracja „Panorama”), lata 40. XIX w., konstrukcja drewniana, oryginalna dekoracja, obiekt unikatowy^[17]
• młyn z lat 1910–1919
• plebania murowana z lat 20. XX w.
• cmentarz katolicki, założony na dawnym cmentarzu ewangelickim

Gospodarka

Port rybacki w Stepnicy

Osobny artykuł: Port morski Stepnica.

W miejscowości zlokalizowany jest port morski Stepnica o znaczeniu lokalnym, pełniący funkcje rybacką, żeglarską, a także handlowo-przeładunkową. W mieście znajdują się także zakłady drzewne szwedzkiej kompanii Sweedwood. Stepnica nastawiona jest na usługi turystyczne (smażalnie ryb, restauracje, bary).

Turystyka

Plaża w Stepnicy

Stepnica położona przy alternatywnej trasie nad morze prowadzącej bezpośrednio do Wolina, stanowi niewielki ośrodek turystyki wypoczynkowej. Stepnica ma plażę oraz przystań jachtową. Plaża posiada zaplecze gastronomiczne, obok niej znajduje się również plac, na którym odbywają się cykliczne imprezy plenerowe, np. wybory „Miss Lata Nad Zalewem” czy „Jarmark Rybacki”. Po zalewie można popływać łódką lub surfować. W samej Stepnicy znajdują się miejsca noclegowe dla turystów.

W Stepnicy nad Zalewem Szczecińskim ustalono letnie kąpielisko^[18].

W centrum znajduje się początek znakowanego zielonego turystycznego Szlaku Stepnickiego do Wolina (długość 31,0 km)^[19].

Przez Stepnicę biegnie zielony Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66^[19].

Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin – Szczecin – Bałtyk.

Na południu rezerwat przyrody „Olszanka”, leśno-torfowiskowy, o powierzchni 1354,40 ha.

Ludzie związani ze Stepnicą‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani ze Stepnicą‎‎‎.

Zobacz też

• parafia św. Jacka w Stepnicy

Przypisy

1. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
2. Rejestr TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-18].
3. Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 368. ISBN 83-04-01090-9.
4. Maciej Herman: Plan Odnowy Miejscowości Żarnówko na lata 2010-2017, s. 7. (Załącznik nr 13 do Uchwały Nr XXX/304/2010 Rady Gminy Stepnica z dnia 23 lipca 2010 r. ws. zatwierdzenia POM).
5. CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 256, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
6. Wiesław Gaweł: Rys historyczny Polic. Police: Gazeta Policka, 1993, s. 16.
7. Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 .
8. Fragment mapy z Atlasu Samochodowego Polski, wydany nakładem wydawnictwa „Przełom” z Krakowa w 1945 roku .
9. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 7).
10. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 710
11. www.maerskline.com.
12. www.stepnica.pl.
13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. z 2013 r. poz. 869).
14. Provinz Pommern 1845, s. 1 (de); Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de); Preussische Provinz Pommern 1:600 000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de); Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600 000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s. 1 (de).
15. Atlas historyczny Polski. Wyd. 12 1993. Warszawa / Wrocław: Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1993. ISBN 83-7000-016-9. (pol.). Brak numerów stron w książce
16. Wielki atlas historyczny. Wyd. 3. Warszawa: Demart, 2003. ISBN 83-89239-57-4. (pol.). Brak numerów stron w książce
17. Piotr Skurzyński, "Pomorze", Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A., Warszawa 2007 s. 59 ISBN 978-83-7495-133-3
18. Uchwała Nr XXI/230/13 Rady Gminy Stepnica z dnia 23 kwietnia 2013 r. ws. określenia wykazu kąpielisk (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r. poz. 2085).
19. Okolice Szczecina: 1:75 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2007, s. 1-2. ISBN 978-83-601-2096-5.

Linki zewnętrzne

• Stepnica
• Architektura w Stepnicy
• Mapa Turystyczna Gminy Stepnica
• Stopnica, nem. Stepenitz II (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 374.