Loading AI tools
Oficer Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari, dowódca lotnictwa Armii „Karpaty” Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Olgierd Tuskiewicz (ur. 10 grudnia?/22 grudnia 1896 w Jekaterynodarze, zm. 16 lutego 1969 w Waszyngtonie) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari, dowódca lotnictwa Armii „Karpaty”, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.
pułkownik pilot | |
Data i miejsce urodzenia |
22 grudnia 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1969 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
1 Dywizja Litewsko-Białoruska |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Urodził się 22 grudnia 1896 w Jekaterynodarze, w rodzinie Antoniego i Elżbiety z Kernerów[1]. Ukończył Gimnazjum Męskie im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie, następnie pracował jako prywatny nauczyciel, a później jako kasjer biletowy na kolei. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę 17 grudnia 1918 r. jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Od 9 stycznia do 2 lipca 1919 był uczniem klasy „K” Szkoły Podchorążych w Warszawie[2][3][4]. W sierpniu, po ukończeniu szkoły, trafił do I Lotniczego Baonu Uzupełnień[3]. 3 września 1919 został mianowany z dniem 1 września 1919 podporucznikiem w piechocie[5]. W październiku tego roku został skierowany na II Kurs Obserwatorów Lotniczych w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych[3][6]. W marcu 1920, po ukończeniu kursu, został przydzielony jako obserwator do 8 eskadry wywiadowczej[3][7].
23 kwietnia 1920 r. otrzymał przydział do 21 eskadry niszczycielskiej[8]. 27 maja, w załodze z ppor. pil. Jerzym Wieniawą-Długoszowskim, omyłkowo zaatakował polski pociąg pancerny „Iwaszkiewicz”[9]. 3 lipca, podczas lotu z tym samym pilotem, atakował oddziały kawalerii Budionnego[10]. W trakcie walki pilot został ciężko ranny, dzięki pomocy Tuskiewicza zdołał doprowadzić samolot na lotnisko[11]. 15 lipca, w załodze z ppor. pil. Zdzisławem Jakubowskim, przymusowo lądował na terenach zajętych przez oddziały rosyjskie. Obu lotnikom udało się powrócić do macierzystej jednostki[12][uwaga 1]. 28 września 1920 dowódca eskadry porucznik Ludomił Rayski ponownie sporządził wniosek o odznaczenie podporucznika Tuskiewicza Orderem Virtuti Militari, w którym opisał jego loty bojowe z 3 i 15 lipca[uwaga 2]. Wniosek został poparty przez szefa lotnictwa 6 Armii majora Cedrica Fauntleroya oraz dowódcę Frontu Południowego generała porucznika Wacława Iwaszkiewicza i 21 października 1920 trafił do Adiutantury Generalnej Naczelnego Dowództwa WP[15]. 27 lipca 1922 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski nadał mu Order Virtuti Militari V klasy[16]. Sam zainteresowany, w wypełnionym przez siebie kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari napisał 29 marca 1934: „byłem podawany kilkakrotnie i nie wiem za co w szczególności został mi krzyż nadany”[1].
Po zakończeniu działań wojennych porucznik Tuskiewicz pozostał w Wojsku Polskim jako oficer zawodowy. 12 lutego 1921 r. otrzymał przydział do 14 eskadry wywiadowczej. Od 23 czerwca 1921 r. służył w 5 eskadrze wywiadowczej, w październiku 1921 r. objął stanowisko adiutanta dowódcy VII Dywizjonu Lotniczego[10]. W latach 1922–1928, równolegle ze służbą wojskową, studiował na Uniwersytecie Poznańskim i uzyskał tytuł magistra nauk ekonomiczno-politycznych[17]. W celu przeszkolenia na pilota odbył w 1923 r. szkolenie pilotażowe, następnie służył jako wykładowca w Bydgoskiej Szkole Pilotów. W 1924 r. pełnił służbę w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu, a następnie służył w 3 pułku lotniczym w Poznaniu. Od 5 stycznia do 20 lutego 1925 był odkomenderowany z pułku do Szkoły Pilotów w charakterze wykładowcy[18]. W marcu 1927 r. został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa z równoczesnym przydziałem do Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko referenta Wydziału Wyszkolenia[19][3][20]. 19 marca 1928 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1928 i 23. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[21][22]. W grudniu 1929, po ukończeniu kursu próbnego i odbyciu „przepisanego stażu liniowego” został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza dwuletniego kursu 1929/31[23]. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, wrócił do 3 pułku lotniczego w Poznaniu[24] na stanowisko oficera taktycznego II Dywizjonu Liniowego, a później dowódcy 35 eskadry liniowej[3]. W grudniu 1933 został przydzielony do 3 Grupy Aeronautycznej w Krakowie na stanowisko I oficera sztabu[25][26]. 27 czerwca 1935 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1935 i 22. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[27][28]. W październiku tego roku został przeniesiony na takie samo stanowisko w 1 Grupie Aeronautycznej w Warszawie. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 20. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[28][29]. W tym samym miesiącu był dowódcą dywizjonu szkolnego 5 pułku lotniczego w Lidzie[30]. W 1939 r. został mianowany na stanowisko dowódcy lotnictwa armijnego Armii „Karpaty”[31]. Na tym stanowisku walczył podczas kampanii wrześniowej, kwatera jego sztabu mieściła się we Lwowie[32].
Po zakończeniu działań wojennych przedostał się do Rumunii, gdzie był internowany przez jedenaście miesięcy. Udało mu się uciec z obozu i przedostać do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0013[33]. Został przydzielony do Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych, a w 1941 r. został attaché lotniczym przy polskiej ambasadzie w Moskwie. Przyczynił się do odnalezienia i ewakuacji polskich lotników, którzy znaleźli się w ZSRR po 17 września 1939 r. Powrócił do Wielkiej Brytanii i został przydzielony jako pilot do 304 dywizjonu bombowego[34].
Po utworzeniu w Wielkiej Brytanii Wyższej Szkoły Lotniczej objął stanowisko jej komendanta, które sprawował do końca jej istnienia. Po zakończeniu II wojny światowej był Szefem Biura Historycznego przy Inspektoracie Lotniczym Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji w 1948 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Waszyngtonie. Początkowo pracował fizycznie, w późniejszym czasie uzyskał stanowisko tłumacza w Bibliotece Kongresu. Zmarł 16 lutego 1969[35][36]. Został pochowany na MT Olivet Cemetery w Waszyngtonie[37].
Był żonaty[38]. Jak sam podał w marcu 1934, nie miał dzieci[38].
Był autorem książek[39]:
18 września 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[51].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.