Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Newag 220M/221M – rodzina dwu- i trójczłonowych spalinowych zespołów trakcyjnych produkowanych przez przedsiębiorstwo Newag z Nowego Sącza. Łącznie w latach 2010–2014 wyprodukowano 9 sztuk dwuczłonowych i 5 egzemplarzy trójczłonowych, które eksploatowane są przez Polregio, a w przeszłości również przez Koleje Śląskie i SKM Trójmiasto.
 SA137-009 na stacji Lublin | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
2010–2014 |
| Układ osi |
220M: B'2'B' |
| Układ wagonów |
220M: s+s |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
220M: 82 t |
| Długość |
220M: 41 800 mm |
| Szerokość |
2850 mm |
| Wysokość |
3900 mm |
| Średnica kół |
840 mm |
| Napęd | |
| Typ silników |
MTU 6H1800R84 |
| Liczba silników |
2×390 kW |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Przyspieszenie rozruchu |
0,45 m/s2 |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
120 km/h |
| Parametry użytkowe | |
| Wysokość wejścia |
600 mm |
| Liczba miejsc siedzących |
220M: 127+13 |
| Liczba miejsc ogółem |
220M: 284 |
Po roku 1989 nastąpił intensywny spadek liczby pasażerów kolei[3], w wyniku czego coraz częściej dochodziło do sytuacji kiedy lokomotywa spalinowa ciągnęła jeden wagon. Takie rozwiązanie, w połączeniu z przestarzałością eksploatowanych w Polsce lokomotyw spalinowych[4], generowało duże koszty obsługi linii. Z wymienionych powodów powstała nisza dla popularyzacji samobieżnych pasażerskich pojazdów spalinowych (autobusów szynowych, wagonów spalinowych i spalinowych zespołów trakcyjnych)[5].
Pierwsze lekkie pojazdy spalinowe zaczął produkować Kolzam i ZNTK Poznań na przełomie lat 80. i 90.[6]. Żaden z modeli nie został jednak wyprodukowany w liczbie większej niż 5 sztuk i w 1996 roku zawieszono produkcję tego typu pojazdów[6]. Uchwalenie w 2000 roku ustawy o restrukturyzacji PKP zmieniło sposób finansowania przewozów regionalnych, tworząc PKP Przewozy Regionalne oraz obligując samorządy do przeznaczenia części środków na zakup taboru[7].
Zamówienia dla samorządów realizowały Pesa (od 2001 roku), ZNTK Poznań (od 2002 roku) i Kolzam (od 2003 roku)[6]. Po roku 2006 jedynym producentem tego typu taboru w Polsce była Pesa[6], produkująca początkowo pojazdy jednoczłonowe – Pesa 214M, a później dwuczłonowe – Pesa 218M oraz trójczłonowe – Pesa 219M.
We wrześniu 2009 samorząd województwa pomorskiego ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe spalinowe zespoły trakcyjne[1]. Newag, chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską spółką EC Engineering zaprojektował takie pojazdy i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, która nastąpiła 21 maja[1].
Pierwszy z wyprodukowanych 221M wyjechał na tory we wrześniu 2010 na targi InnoTrans do Berlina[8].
Łącznie na SZT z rodziny 220M/221M złożono 5 zamówień:
W przetargu dla Kolei Mazowieckich Newag zaproponował nową konstrukcję – 222M, do podpisania umowy doszło 18 czerwca 2013[12].
220M i 221M to odpowiednio dwu- i trójczłonowe, jednoprzestrzenne składy przeznaczony do obsługi regionalnych przewozów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych.
Każdy z członów posiada po jednej parze odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm, które znajdują się w strefie niskiej podłogi o wysokości 600 mm nad PGS[1]. Dodatkowo pod każdymi drzwiami znajduje się jeden wysuwany schodek ułatwiający wsiadanie z niższych peronów[1]. Nad wózkami napędowymi znajdującymi się na obu końcach składu znajduje się strefa wysokiej podłogi o wysokości 1200 mm nad PGS[1].
W jednym z członów w pobliżu drzwi znajduje się strefa dla osób niepełnosprawnych, wyposażona w rampy wjazdowe dla wózków inwalidzkich obok której znajduje się również toaleta przystosowana dla niepełnosprawnych, wyposażona w przewijak dla niemowląt[1]. Siedzenia w pojeździe ułożone są w układzie grupowym w strefie wysokiej podłogi oraz szeregowym w strefie niskiej[1]. W pojeździe znajduje się 6 wieszaków na rowery, gniazdka elektryczne, system informacji pasażerskiej, klimatyzacja i monitoring[1].
Obydwa skrajne wózki to dwuosiowe wózki napędowe typu 74RSNa o rozstawie osi 2500 mm, a wózki pomiędzy członami to dwuosiowe wózki toczne w systemie Jakobsa typu 72RSTa o rozstawie osi 2900 mm[1]. Oparcie nadwozia na wózkach odbywa się poprzez sprężyny gazowe (II stopień usprężynowania) oraz sprężyny śrubowe (I stopień usprężynowania)[1].
Do napędu pojazdów wykorzystano dwa zespoły napędowe w systemie power-pack, składający się z silnika wysokoprężnego o mocy 390 kW, przekładni mocy, sprężarki, generatora oraz układu chłodzenia silnika[1]. Zasięg pojazdu to 1000 km[1].
Istnieje możliwość łączenie maksymalnie 3 pojazdów lub 2 pojazdów i wagonu w trakcję ukrotnioną[2].
21 maja 2010 podpisano umowę z województwem pomorskim na dostarczenie 2 sztuk dwuczłonowych SZT (typ 220M) oraz 4 sztuk trójczłonowych SZT (typ 221M)[1]. Oba dwuczłonowe egzemplarze dostarczono 11 listopada, a dwa pierwsze trójczłonowe egzemplarze 30 listopada[1]. Kolejne pojazdy 221M dostarczono 23 grudnia 2010 i 26 stycznia 2011[1].
Pojazdy zostały przekazane Przewozom Regionalnym oraz skierowane do obsługi tras pomiędzy Chojnicami, Kościerzyną, Gdynią i Helem[1]. Dostarczone pojazdy dołączyły do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: jednego Kolzam 212M[13], dwóch Pesa 214M[14] oraz czterech Pesa 218M[14][15].
1 września 2015 roku 3 spośród 6 pomorskich zespołów[16] (2 typu 220M i 1 typu 221M[17]) zostały skierowane na linię Pomorskiej Kolei Metropolitalnej obsługiwaną przez SKM Trójmiasto[16]. 9 grudnia 2018 obsługę części połączeń na linii PKM przejęły Przewozy Regionalne i to nim przekazano 3 pojazdy wcześniej użytkowane przez PKP SKM[18][19]. 11 marca 2024 jednostka SA138-005 obsłużyła pierwszy kurs z pasażerami na trasie Kartuzy – Gdańsk po tzw. bajpasie kartuskim[uwaga 1] przez Starą Piłę[20].
28 września 2010 podpisano umowę z województwem opolskim na dostarczenie 2 sztuk dwuczłonowych SZT (typ 220M)[1]. 27 grudnia 2010 dostarczony pierwszy z pojazdów (SA137-003)[1], a 10 maja 2011 drugi (SA137-004)[21].
Dostarczone pojazdy dołączyły do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: jednego Kolzam 212M[22], trzech Pesa 214M[23] oraz pięciu Pesa 218M[24].
17 kwietnia 2011 podpisano umowę z województwem lubuskim na dostarczenie 1 sztuki dwuczłonowego SZT (typ 220M)[9]. Pojazd rozpoczął służbę 9 grudnia 2012 wraz z wprowadzeniem nowego rozkładu jazdy[25].
Dostarczony pojazd dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: czterech ZNTK Poznań 213M[26], jednego ZNTK Poznań 215M[26] oraz sześciu Pesa 218M[26].
30 listopada 2012 podpisano umowę z województwem śląskim na dostarczenie 1 sztuki trójczłonowego SZT (typ 221M)[10]. Pojazd dostarczono 14 grudnia i przekazano w użytkowanie Kolejom Śląskim[27]. W lutym 2013 pojazd został wniesiony w formie aportu do spółki[28].
Dostarczony pojazd dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych – dwóch SA109, będących własnością województwa[29] oraz trzech SN82 i pięciu SN83 leasingowanych od grudnia 2012 przez Koleje Śląskie od spółki Sigma Tabor[30].
W drugiej połowie października 2018 Koleje Śląskie dokonały tymczasowej wymiany taboru z Przewozami Regionalnymi. Wymieniono spalinowy zespół trakcyjny SA138-005 na EN57-1823[31]. 21 października SA138-005 rozpoczął kursowanie na Pomorzu[32]. W lutym 2020 w zamian za SA138-005 Koleje Śląskie eksploatowały 2 składy EN57[33]. 27 kwietnia 2022 pojazd został sprzedany PolRegio (wcześniejszym Przewozom Regionalnym) w przetargu na dostawę trójczłonowego spalinowego zespołu trakcyjnego[34][35].
17 maja 2013 podpisano umowę ze spółką Przewozy Regionalne na dostawę w formie leasingu 4 sztuk dwuczłonowych spalinowych zespołów trakcyjnych typu 220M[11][36]. Pierwsze dwa pojazdy zostały dostarczone 17 stycznia 2014[37], a kolejne dwa 17 lutego[38].
2 pojazdy o numerach 006 i 007 zostały zakupione do obsługi tras w województwie pomorskim: Chojnice – Tczew – Malbork – Grudziądz, oraz Chojnice – Szczecinek – Słupsk[39], a 2 kolejne pojazdy o numerach 008 i 009 przeznaczono do obsługi tras w województwie lubelskim: Lublin – Parczew, Lublin – Stalowa Wola Rozwadów i Lublin – Zamość[40]. Pojazdy przeznaczone dla Lubelskiego Oddziału Przewozów Regionalnych rozpoczęły służbę 19 lutego 2014[41][38].
W drugiej połowie października 2018 roku przewoźnik wydzierżawił od Kolei Śląskich SA138-005 w zamian za EN57-1823, który trafił do pomorskiego oddziału[31]. 27 kwietnia 2022 pojazd SA138-005 został odkupiony do Kolei Śląskich w przetargu na dostawę trójczłonowego spalinowego zespołu trakcyjnego[34][35], a w lutym 2023 podczas przeglądu poziomu P4 pojazd otrzymał barwy nowego właściciela[42].
W 2022 roku spalinowe zespoły trakcyjne SA137-008 i 009 były umiejscowione w lubuskim zakładzie w Zielonej Górze. Na początku roku oba pojazdy były wyłączone z eksploatacji w związku z wymianą kół monoblokowych i tarcz hamulcowych[43].
W połowie 2022 jednostka SA137-007, zwykle kursująca w rejonie Chojnic, została skierowana do obsługi linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej[44].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
