Sterowanie wielokrotne

Sterowanie wielokrotne (sterowanie ukrotnione) – sterowanie dwoma lub większą liczbą pojazdów trakcyjnych (np. lokomotyw) z jednego z nich (zwykle pierwszego), stosowane w celu: zwielokrotnienia mocy, siły pociągowej (lokomotywy) lub pojemności (zespoły trakcyjne). Dla jego realizacji konieczna jest zgodność układów sterowania oraz charakterystyk łączonych pojazdów trakcyjnych.

Skład tramwajów KT4DtM: pierwszy wagon w składzie steruje drugim

Połączenie elektryczne między pierwszym a drugim wagonem: sprzęg Scharfenberga

Sterowanie elektryczne realizowane jest przez sprzęg automatyczny np. systemu Scharfenberga^[1], a w większości lokomotyw poprzez połączenie kablami. Trakcja wielokrotna poza kolejnictwem jest również powszechnie stosowana w tramwajach i w metrze.

Przełączenie sterowania hamulcem zasadniczym z jednostki sterowanej do sterującej polega na przestawieniu ich kranu hamulca w położenie odcięcia.

W warunkach polskich ukrotnić można ze sobą jedynie lokomotywy tego samego typu (nie serii – np. są różnice pomiędzy lokomotywami EU07 wyprodukowanymi przez Pafawag i zakłady HCP) lub zgodne ze sobą EZT (np. EN57 i EN71).

Na świecie stosowane są rozwiązania umożliwiające połączenie ze sobą pojazdów różnych serii i typów (np. ujednolicony nastawnik na kolejach amerykańskich). Sterowanie wielokrotne zostało wykorzystane w pociągach push-pull, gdzie wagon krańcowy z kabiną sterowniczą i lokomotywa są połączone przewodem sterowania wielokrotnego.

Wynalazcą sterowania wielokrotnego jest Frank Sprague^[2].

Zobacz też

• kabina sterownicza
• wagon sterowniczy

Przypisy

1. Sprzęg Scharfenberga.
2. James E. Brittain. Electrical Engineering Hall of Fame–Frank J. Sprague. „Proceedings of the IEEE”. 92, s. 871–873, 2004.