Loading AI tools
dyktator powstania styczniowego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Melchior Antoni Langiewicz (ur. 5 sierpnia 1827 w Krotoszynie, zm. 10 maja 1887 w Konstantynopolu) – generał i dyktator powstania styczniowego (marzec 1863), wykładowca Polskiej Szkoły Wojskowej[1].
generał | |
Data i miejsce urodzenia |
5 sierpnia 1827 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
10 maja 1887 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
Armia Królestwo Prus |
Stanowiska |
od 9.01.1863 pułkownik woj. sandomierskiego, |
Główne wojny i bitwy |
wyprawa Garibaldiego na Sycylię |
Odznaczenia | |
Uczył się w gimnazjum w Trzemesznie. Studiował prawo we Wrocławiu i Berlinie. Oficer artylerii armii pruskiej[2]. W 1860 brał udział w wyprawie Garibaldiego na Sycylię, gdzie odznaczył się męstwem i nieustępliwością. Był wykładowcą Polskiej Szkoły Wojskowej w Cuneo, gdzie stał się zajadłym przeciwnikiem Ludwika Mierosławskiego. Działał w organizacjach niepodległościowych we Włoszech. Był związany z politycznym ugrupowaniem „białych”.
Przed wybuchem powstania z ramienia Komitetu Centralnego Narodowego sprowadzał do Polski karabiny z Niemiec i Belgii. Od 1862 przygotowywał w ramach Komitetu Centralnego powstanie w Polsce[2]. 9 stycznia 1863 mianowany przez Komitet Centralny pułkownikiem województwa sandomierskiego. Miał przeprowadzić koncentrację sił powstańczych w Górach Świętokrzyskich i na ich czele uderzyć na Warszawę. W styczniu 1863 przybył do obozu koło Wąchocka[2]. 22 stycznia jego zgrupowanie przypuściło trzy zwycięskie ataki na siły rosyjskie w Jedlni, Bodzentynie i w Szydłowcu (gdzie uczestniczył osobiście), rozpoczynając kampanię, zwaną przez historyków[kto?] kampanią Langiewicza. Mianowany dodatkowo naczelnikiem województwa krakowskiego[2]. W obozie w klasztorze w Wąchocku zgromadził 1400 ludzi, formując z nich oddziały jazdy, piechoty i służb. Założył tam kancelarię sztabową, ambulans, drukarnię i fabryczkę broni. Rosjanie rozpoczęli za nim pościg, uderzając w kilku miejscach jednocześnie. 11 lutego pobił Rosjan w bitwie pod Słupią. 17 lutego został przez Tymczasowy Rząd Narodowy mianowany generałem, a o tej nominacji informował 12 numer czasopisma Ruch[3]. Jego siły stale rosły. W Małogoszczu Langiewicz połączył swoje siły z oddziałem idącym z Mazowsza. Miał teraz ponad 2500 żołnierzy. Tu też wydał 24 lutego 1863 bitwę przeważającym liczebnie Rosjanom, którą przegrał, w następstwie czego wycofał się.
Niechętny Ludwikowi Mierosławskiemu, co wykorzystali poznańscy i galicyjscy działacze stronnictwa „białych” i w marcu 1863 powołali go na dyktatora powstania, nadając mu stopień generała[2]. 11 marca 1863 roku w dworku w Goszczy ogłosił się[4] dyktatorem powstania. Tydzień później po bitwach pod Chrobrzem i Grochowiskami załamał się, opuścił teren walk[2] i przeszedł 19 marca do Galicji.
Aresztowany tegoż dnia przez Austriaków, przez dwa lata był więziony w twierdzy Josephstadt. W 1865 uwolniony, przebywał na emigracji w Anglii i Szwajcarii. Później wyjechał do Turcji, gdzie był przedstawicielem fabryk Kruppa[2]. Od 1867 służył w armii tureckiej jako Langie Bey, jednak bez sukcesów; żył w niedostatku i zapomnieniu. Zmarł w Konstantynopolu 10 maja 1887 i tam został pochowany na angielskim cmentarzu Haidar Pasza , wraz ze swoją angielską żoną Suzanne.
Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami[5].
19 czerwca 1937 Minister Spraw Wojskowych nadał koszarom 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Krotoszynie imię Generała Mariana Langiewicza[6].
W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się jego szabla: angielska oficerska wz. 1857.
Od 2013 roku jest patronem parku na wrocławskim Grabiszynie[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.