Malanów (gmina)
gmina wiejska w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
gmina wiejska w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Malanów – gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim.
gmina wiejska | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Powiat | |||||||
TERC |
3027052 | ||||||
Wójt |
Ireneusz Augustyniak | ||||||
Powierzchnia |
107,17 km² | ||||||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
61,1 os./km² | ||||||
Nr kierunkowy |
(+48) 63 | ||||||
Tablice rejestracyjne |
PTU | ||||||
Adres urzędu: ul. Turecka 1662-709 Malanów Malanów | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie powiatu | |||||||
51°57′00″N 18°23′00″E | |||||||
Strona internetowa | |||||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Gmina zasięgiem swym obejmuje 17 sołectw: Bibianna, Celestyny, Czachulec Stary, Dziadowice, Dziadowice-Folwark, Feliksów, Grąbków, Kotwasice, Malanów, Miłaczew, Kolonia Miłaczew, Miłaczewek, Poroże, Rachowa, Skarżyn-Kolonia, Targówka i Żdżenice. Siedziba gminy to Malanów.
Gmina położona jest w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego, na wysokości od 112 m n.p.m. do 193 m n.p.m. (kulminacja Wysoczyzny Tureckiej zlokalizowana we wsi Czachulec Stary). Rzeźba terenu jest zróżnicowana, a w ukształtowaniu powierzchni terenu gminy wyróżnić można trzy zasadnicze obszary: Równinę Turecko-Liskowską, Kotlinę Malanowską oraz Wał Malanowski. Deniwelacje między poszczególnymi formami morfologicznymi a także w ich obrębie nie są duże - największa (około 25 metrów) występuje w obrębie Kotliny Malanowskiej. Natomiast spadki terenu są największe na nielicznych stokach Wału Malanowskiego (8-15%) oraz w obrębie pól wydmowych o nieregularnych kształtach (5-25%)[2]. Stolica gminy znajduje się w środkowo-zachodniej części Wału Malanowskiego.
Pomimo przeprowadzenia głębokich odwiertów w poszukiwaniu ropy naftowej, na terenie gminy nie odkryto żadnych znaczących bogactw mineralnych. Eksploatowane są jedynie złoża piasku i żwiru.
Krajobraz tego terenu został ukształtowany w wyniku zlodowacenia środkowopolskiego. Jego cechą charakterystyczną jest zupełny brak jezior naturalnych. Rzeźba terenu jest dość urozmaicona. Położone tu wzgórza, głównie pochodzenia kemowego - powstałe w wyniku segregacji materiału morenowego wymywanego z lodu przez wody roztopowe - osiągają znaczne wysokości.
Teren gminy charakteryzuje się słabo rozwiniętą siecią rzeczną. Brak jest na tym terenie większych rzek, a nieliczne cieki wodne (największy - Kiełbaska - lewy dopływ Warty, a także m.in. Czarna Struga, Żabianka) rozpoczynają swój górny bieg (Kiełbaska w pobliżu miejscowości Żdżenice, na wysokości około 138 m n.p.m., u podnóża Wału Malanowskiego). Wszystkie cieki z terenu gminy prowadzą niewielkie ilości wody uzależnione głównie od ilości opadów atmosferycznych. Część z nich znika w piaskach na zboczach i u podnóża wału lub zasila niewielkie obszary stałych podmokłości. Niektóre odcinki cieków charakteryzują się stałym lub okresowym zanikaniem wody. Ogólny spływ wód powierzchniowych zaznacza się w kierunku zachodnim i wschodnim.
Brak jest również naturalnych powierzchniowych zbiorników wodnych. Spotyka się tylko małe zbiorniki potorfowe w dolinach.
W okrębie dolin rzecznych wody podziemne zalegają płytko, z reguły do głębokości 1 m p.p.t. Wyjątek stanowią obszary wydmowe, gdzie zwierciadło wody zalega około 5 m p.p.t. W strefie Wału Malanowskiego wody występują płytko (0,5–2 m p.p.t.)[2].
Na terenie gminy Malanów udokumentowano złoża kruszywa naturalnego[2]:
Ponadto udokumentowano cztery złoża torfu, które ze względu na ich miąższość nie nadają się do eksploatacji na większą skalę[2]:
Gmina Malanów sąsiaduje z następującymi gminami: Mycielin (od północnego zachodu), Ceków-Kolonia (od południa), Kawęczyn (od południa i wschodu), Turek (od wschodu), Tuliszków (od północy).
Gmina Malanów ma obszar 107,17 km²[2], w tym:
Gmina stanowi 11,53% powierzchni powiatu.
W układzie sieci osadniczej gminy można wyróżnić dwa wiodące rejony oddziaływania; jako pierwszy rejon wsi Malanów, pełniącej dodatkowo funkcję ośrodka lokalnego gminnego, w skład którego wchodzą wsie Malanów, Feliksów, Targówka, Grąbków (około 3 tysiące osób, co stanowił 45% ogółu ludności gminy), drugi rejon to rejon wsi Kotwasice, obejmujący wsie Kotwasice, Dziadowice, Dziadowice-Folwark (ponad 1,5 tysiąca osób, niemal 25% ogółu ludności). Wymienione powyżej wsie to główne wsie rozwojowe gminy, do których należy dodać jeszcze wieś Żdżenice[2].
Gleby gminy Malanów wykazują duże zróżnicowanie pod względem typologicznym. Utwory tu występujące są starsze wiekiem od zlodowacenia bałtyckiego. W centralnej części gminy gleby są wytworzone z glin zwałowych czarnobrązowych, na obrzeżach występuje materiał fluwioglacjalny, gleby wytworzone z piasków warstwowych wodnolodowcowych. Gleby łąkowe to przewadze murszaste i murszowo-mineralne. Tutejsze gleby są na ogół słabe, często podmokłe, nie tworzą zwartych kompleksów, gdyż rozdziela je duża ilość małych obszarów lasów.
Przydatność gleb do produkcji rolnej według kompleksów glebowych:
Na terenie gminy zaznaczają się trzy zasadnicze rejony o układzie południkowym - są to Wał Malanowski oraz tereny położone na wschód i zachód od wału. W granicach wału występują największe powierzchnie najlepszych na terenie gminy gleb, wytworzone na glinach i piaskach gliniastych. Tereny na zachód i wschód od wału charakteryzują się przewagą gleb słabych, wytworzonych z piasków lub piasków gliniastych podścielonych piaskiem.
Najlepsze na terenie gminy gleby 2 i 4 kompleksu przydatności rolniczej występują, z uwzględnieniem wielkości malejącej powierzchni, w rejonach wsi: Miłaczew, Malanów, Grąbków, Skarżyn-Kolonia, Czachulec Stary, Poroże, Żdżenice, Dziadowice, Miłaczewek, Kotwasice, Dziadowice-Folwark i Feliksów. ogółem gleby tych kompleksów zajmują obszar około 84,3 ha, co stanowi około 14% areału gruntów ornych.
Gleby dobre 3, 5 i 8 kompleksu przydatności rolniczej występują według malejącej wielkości powierzchni w miejscowościach: Kotwasice, Grąbków, Dziadowice, Miłaczewek, Malanów, Miłaczew, Żdżenice, Skarżyn-Kolonia, Czachulec Stary, Poroże, Dziadowice-Folwark, Rachowa, Targówka, Feliksów i Zygmuntówek. Ogółem gleby tych kompleksów zajmują obszar około 817 ha, co stanowi 13% gruntów ornych.
Pozostały obszar zajmują słabe gleby kompleksów 6, 7 i 9.
Podział użytków zielonych według kompleksów glebowych:
Większe obszary użytków zielonych występują w północno-zachodniej części gminy w dolinie rzeki Powy, w południowo-zachodniej części w dorzeczu rzeki Swędrni oraz we wschodniej części gminy w dorzeczu rzeki Kiełbaski. Małe powierzchnie użytków zielonych położone są w dnach dolin rozcinających Wał Malanowski i w obniżeniach położonych na całym obszarze.
Gmina Malanów charakteryzuje się glebami o słabej bonitacji - największy udział mają gleby klasy V i VI, stanowiąc razem blisko 70% ogólnej powierzchni. Zaznacza się całkowity brak gleb I i II klasy bonitacyjnej. Jakość gleb nie predestynuje do prowadzenia intensywnej produkcji rolniczej.
Udział gleb poszczególnych klas bonitacyjnych w gminie:
Wielkości podstawowych elementów klimatycznych dla terenu gminy Malanów[2]:
Dane statystyczne (stan na 31 grudnia 2009):
Gmina Malanów jest gminą rolniczą. Na terenie gminy działa około 200 podmiotów gospodarczych[5], które w większości zajmują się działalnością handlową i usługową. Głównym zakładem produkcyjnym jest firma "Sun Garden" produkująca meble ogrodowe.
W produkcji rolnej w strukturze zasiewów gminy dominują zboża (62,4%). Ziemniaki zajmują 7,3% powierzchni zasiewów. Pozostałe uprawy w skali gminy nie mają dużego znaczenia. Buraki cukrowe i kukurydza mają w strukturze zasiewów marginalne znaczenie (odpowiednio 0,02% i 1,4%). Produkcja ogrodnicza ogranicza się do upraw w ogrodach przydomowych.
Pod względem wielkości produkcji trzody chlewnej gmina Malanów zajmuje jedno ostatnich miejsc w powiecie: na 100 ha użytków rolnych w gminie Malanów przypadają 54 szt, podczas gdy w powiecie 115 szt trzody chlewnej. Obsada bydła w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych wynosi 48,6 szt[6].
Ponad 85% wsi należących do gminy posiada sieć wodociągową, zasilaną z 4 hydroforni umiejscowionych w Malanowie, Kotwasicach, Miłaczewie oraz Czachulcu. Łącza długość sieci wodociągowej to 126,4 km z 1155 przyłączami.
Od roku 1998 Malanów posiada nowoczesną biologiczno-chemiczną oczyszczalnię ścieków typu lemna, o przepustowości 320 m³ na dobę, oczyszczającą ścieki doprowadzane kanalizacją o łącznej długości 15 km.
Na terenie gminy funkcjonowały dwa składowiska odpadów (w Malanowie i Kotwasicach), które są nieczynne od czerwca 2006 roku. Gmina Malanów przystąpiła do Związku Komunalnego "Czyste Miasto - Czysta Gmina" w Kaliszu[7].
Najważniejszą arterią komunikacyjną gminy jest droga wojewódzka nr 470, biegnąca na odcinku 9,714 km[8] na osi NE-SW.
Ponadto przez teren gminy przebiegają następujące drogi powiatowe, których długość na terenie gminy wynosi 34,239 km[2]:
Długość dróg gminnych wynosi 242 km[2].
Brak tu czynnych linii kolejowych (przez miejscowość Bibianna przebiega kilkaset metrów nieczynnej Kaliskiej Kolei Dojazdowej).
Gmina posiada regularne połączenia autobusowe zarówno lokalne (m.in. Turek, Kalisz, Lisków, Małgów, Będziechów, Skarżyn), jak i dalekobieżne (Wrocław, Świeradów-Zdrój, Płock), obsługiwane przez Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Turku, Kaliszu i Gostyninie.
Od 1867 roku gmina wchodziła w skład powiatu tureckiego[9], początkowo w guberni kaliskiej, a od 1919 roku w województwie łódzkim.
W 1937 roku gmina Malanów została zniesiona (w związku z reformą gminną przeprowadzoną na terenie powiatu tureckiego w 1937 roku, polegającą na zniesieniu 16 gmin wiejskich, a w ich miejsce utworzeniu 7 nowych[10]), a jej obszar wszedł w całości w skład nowo powstałej gminy Dziadowice[11], która istniała aż do 1954 roku.
Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku utworzono gminę Malanów, stanowiącą terytorialny odpowiednik istniejącej w latach 1954–1973 gminy Dziadowice[12].
W latach 1975–1998 gmina należała do województwa konińskiego.
Na terenie gminy Malanów funkcjonuje sześć placówek oświatowych:
Na terenie gminy znajduje się pięć zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków[13]:
Oprócz tego następujące obiekty znajdują się w gminnej ewidencji zabytków[19]:
Ponadto w miejscowości Feliksów znajdują się słupy milowe przy trasie Malanów-Kalisz, pochodzące z przełomu XIX i XX wieku[5].
Na szczególną ochronę zasługują ekosystemy wodne i tereny wilgotne, które na tym terenie giną w szybkim tempie. Na ochronę zasługują również śródleśne bagna, oczka wodne, naturalne i półnaturalne łąki, torfowiska, źródliska, polany leśne, wrzosowiska, wydmy i starorzecza. Są to jednocześnie miejsca występowania roślin i zwierząt chronionych i rzadkich.
Chronione siedliska przyrodnicze na terenie gminy Malanów to:
Rośliny chronione na terenie gminy: pomocnik baldaszkowy, widłak goździsty, widłak jałowcowaty, widlicz spłaszczony, gnidosz rozesłany, bagno zwyczajne, mieczyk dachówkowaty, sasanka łąkowa, mącznica lekarska, centuria pospolita, łuskiewnik różowy, porzeczka czarna, modrzewnica zwyczajna, lilia bulwkowata, ciemiężyk białokwiatowy, janowiec ciernisty, zawilec żółty[2].
Na terenie gminy występują ponadto[6]:
Na terenie gminy znajdują się dwa pomniki przyrody:
Przez najciekawsze pod względem przyrodniczym i krajobrazowym tereny gminy poprowadzono trzy ścieżki pieszo-rowerowe, których łączna długość wynosi ponad 100 km. Na trasach trzech szlaków turystycznych urządzono 20 punktów dydaktycznych, a także wyznaczono 4 punkty widokowe. Przez północno-wschodnią część gminy przebiega ponadto dydaktyczny szlak rowerowy Panorama.
Infrastrukturę turystyczną na obszarze gminy stanowią zaledwie dwa obiekty oferujące usługi noclegowe (oba w Malanowie), a także cztery punkty gastronomiczne (trzy w Malanowie oraz jeden w Feliksowie).
Ponadto za atrakcję turystyczną uznać można projekt ekologiczny Ekowioska Dziadowice, w ramach którego prowadzona jest też proekologiczna edukacja w formie obozów, warsztatów i szkoleń[20][21].
W gminie działają instytucje odpowiedzialne za animowanie życia kulturalnego i sportowego: Centrum Kultury i Sztuki, Gminna Biblioteka Publiczna oraz Ośrodek Sportu i Rekreacji.
Od 2006 roku CKiS wydaje miesięcznik samorządowy informator lokalny Gazeta Malanowska[22].
Cyklicznie organizowane są imprezy sportowe i kulturalne, m.in.:
Na terenie gminy znajdują się następujące obiekty infrastruktury sportowej[23]:
Ponadto gmina Malanów uzyskała tytuł Sportowa Gmina 2011, przyznany przez Polski Klub Infrastruktury Sportowej w ramach programu Budujemy Sportową Polskę[24].
Na obszarze gminy znajduje się jedna parafia rzymskokatolicka, obejmująca swoim zasięgiem większość obszaru gminy.
Ponadto niektóre miejscowości podlegają pod Parafię Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Grzymiszewie (Bibianna) oraz Parafię św. Katarzyny w Przepolewie Kościelnym (Poroże, Czachulec Stary).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.