Loading AI tools
wojskowy polski, oficer marynarki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Zbigniew Staniewicz (ur. 6 sierpnia 1903 w Kuźniecku, zm. 12 grudnia 1952 w Warszawie) – komandor Polskiej Marynarki Wojennej.
kmdr Jerzy Staniewicz | |
komandor | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 grudnia 1952 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1919–1952 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
ORP „Ślązak” |
Stanowiska |
zastępca dowódcy okrętu |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Syn prawnika Justyna Staniewicza. W 1914 rozpoczął naukę w rosyjskim gimnazjum państwowym, maturę złożył jako ekstern w Wilnie w 1923.
W 1919, mając ledwie 16 lat, wstąpił ochotniczo do 5 Dywizji Strzelców Polskich na Syberii. Był kanonierem w 5 pułku artylerii polowej. Wrócił do Polski wraz z rodziną w 1921.
Niespełna rok później powołany do wojska najpierw w baonie szkolnym 30 pap w Wilnie, a następnie w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Po jej ukończeniu w 1924 przyjęty do Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu, ukończył ją 3 lata później ze stopniem ppor. marynarki. Roczny kurs broni torpedowej ukończył w Tulonie. W sierpniu 1933 roku został zastępcą dowódcy torpedowca ORP „Ślązak”, natomiast od kwietnia do lipca 1935 roku oraz od czerwca 1936 roku do 5 marca 1937 roku dowodził tym okrętem. Do lipca 1937 roku dowodził torpedowcem ORP „Podhalanin”. Był również oficerem torpedowym w Sztabie Dowództwa Floty. Od 1937 jako kapitan marynarki kierował Wydziałem Mobilizacyjnym Dowództwa Floty. W kampanii wrześniowej był obrońcą Helu[1]. 2 października 1939 dostał się do niewoli, trafił do oflagu X B Nienburg, a następnie XVIII C Spittal i II C Woldenberg (Dobiegniew).
Po zakończeniu wojny został powołany do służby w Marynarce Wojennej, gdzie awansował, pełniąc odpowiedzialne funkcje w Sztabie Głównym Marynarki Wojennej i w Sztabie Generalnym WP. Jako przewodniczący komisji opracował również nową strukturę Marynarki Wojennej. W październiku 1950 szef Sztabu Generalnego WP gen. Władysław Korczyc pisał o nim m.in.: „Komandor Staniewicz jest oficerem bardzo pracowitym, wytrwałym i systematycznym, energicznym, z inicjatywą. Posiada doświadczenie i rutynę w pracy organizacyjno-mobilizacyjnej. Samodzielny i obowiązkowy. Wymagający w stosunku do siebie, jak i podwładnych”. Aresztowany przez funkcjonariuszy GZI w grudniu 1951, był wówczas kierownikiem Wydziału Marynarki Wojennej Sztabu Generalnego WP.
Śledztwo przeciwko niemu prowadził Główny Zarząd Informacji WP, jednak część zadań śledczych i operacyjnych wykonywał również Zarząd Informacji Marynarki Wojennej, którym kierował kmdr Jerzy Szerszeń, a jego doradcą sowieckim był kmdr por. Nikołaj Prystupa. Szczególnie brutalny w śledztwie miał być szef sekcji śledczej mjr Eugeniusz Niedzielin oraz kpt. Mikołaj Kulik.
Po utracie jedynego syna rozerwanego przez niewypał komandor Staniewicz załamał się przyznając się do niepopełnionych win i do „spisku w wojsku”. Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem pułkownika Piotra Parzenieckiego skazał go 21 lipca 1952 w sprawie nr. Sn.14-52 tzw. procesie komandorów wraz ze Stanisławem Mieszkowskim i Zbigniewem Przybyszewskim na podstawie 86 § 1,2 KKWP „za zorganizowanie spisku w wojsku” na karę śmierci[2]. Komandor Staniewicz bezskutecznie zwracał się z prośbą o rewizję wyroku do Zgromadzenia Sędziów Najwyższego Sądu Wojskowego oraz do Prezydenta Bieruta. 12 grudnia 1952 został stracony jako pierwszy z siedmiu skazanych komandorów. Jeszcze w przeddzień wykonania wyroku usiłowano wydobyć od niego zeznania obciążające innych[3].
24 kwietnia 1956 roku Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok z 31 lipca 1952 roku, a 26 kwietnia sprawa została umorzona z braku dowodów winy. Raport upublicznionej w 1999 roku tzw. Komisji Mazura wymienia go (pod imieniem Józefa Staniewicza) jako bezzasadnie skazanego na śmierć.
Ze względu na utajnienie jego stracenia i miejsca pochówku po ucieczce na Zachód Józefa Światły rodzina Jerzego Staniewicza snuła przypuszczenia, że został wraz z innymi komandorami wywieziony do Rosji, a po upadku tej nadziei szukała bez rezultatu miejsca jego pochówku na Służewiu oraz na obu cmentarzach powązkowskich[4]. Szczątki Jerzego Staniewicza odnaleziono w Kwaterze „na Łączce” i zidentyfikowano dzięki badaniom genetycznym[5].
Żona dopisała jego nazwisko na grobowcu syna. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze „na Łączce” oraz na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 140-2-10)[6]. 1984 wmurowana została przez rodzinę tablica upamiętniająca w kościele św. Michała Archanioła na Oksywiu.
W grudniu 2017 Prezydent RP Andrzej Duda na wniosek Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza mianował go pośmiertnie na stopień kontradmirała[7].
16 grudnia 2017 odbył się uroczysty, państwowy pogrzeb kontradmirała Jerzego Staniewicza oraz kontradmirała Stanisława Mieszkowskiego i komandora Zbigniewa Przybyszewskiego. Pochowani zostali na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni-Oksywiu w Kwaterze Pamięci.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.