Oksywie

Oksywie (kaszb. Òksëwié, niem. Oxhöft) – nadmorska dzielnica Gdyni granicząca z następującymi dzielnicami tegoż miasta: Babie Doły (od północy), Obłuże (od zachodu) oraz Śródmieście (od południa), a także z Morzem Bałtyckim od wschodu. Granica przebiega od północy ul. Zieloną do skrzyżowania z ul. płk. Dąbka, następnie ul. płk. Dąbka do ul. Benisławskiego, od zachodu ul. Benisławskiego do ul. Śmidowicza, od południa ul. Śmidowicza do brzegu morza, od wschodu brzegiem morza.

Zobacz też: inne hasła o takiej lub podobnej nazwie.

Oksywie

Dzielnica Gdyni
Komenda Portu Wojennego
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Gdynia
W granicach Gdyni	4 marca 1926[1][2].
Powierzchnia	4,37 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	14 740[3]
• gęstość	3373 os./km²
Położenie na mapie Gdyni

Fragment Kępy Oksywskiej na mapie Gdyni i okolic z 1935.

Wieś duchowna Oksywa położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego^[4].

Geneza nazwy

Nazwa Oksywie występowała XII wieku Wywodzi się prawdopodobnie od staroskandynawskiego słowa oxihoved, oznaczającego głowę wołu, co mogło być nawiązaniem do kształtu Kępy Oksywskiej. Zachowały się następujące zapisy nazwy: Oxsiua, Oxive, Okciua, Oxue, Oxivia, Oxiuia, Oxiwia, Oxiew, Oxivija.

Inną teorią pochodzenia nazwy jest „okno solne”, z uwagi na występujące pod ziemią pokłady soli domniemuje się, że istnieć tu mogło solne źródło.

Charakterystyka ogólna i historia

Oksywie jest najstarszą osadą mieszczącą się na terenie dzisiejszej Gdyni. Niegdyś jej obszar zajmowały m.in. ciałopalne cmentarzyska pogańskie.

W końcu 1892 r. ówczesną wieś Oksywie zamieszkiwało 709 Kaszubów katolików i 10 Niemców ewangelików.^[5]

Dzielnica była także świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, bowiem to tu w pierwszych dniach II wojny światowej (10 września–19 września 1939) odbywała się obrona Kępy Oksywskiej. Niemcy zmienili nazwę dzielnicy na Oxhöft^[6]. W dniach 28 marca–5 kwietnia 1945 Oksywie stanowiło ostatni punkt oporu Niemców w znajdującej się pod okupacją Gdyni przed nacierającą Armią Czerwoną. W 2015 wzdłuż wybrzeża morskiego kosztem 19 mln zł zbudowano opaskę brzegową pełniącą również funkcje promenady o długości 1,7 km, z dostępem od Kolonii Rybackiej (wejście nr 5)^[7][8].

W dzielnicy znajdują się lub znajdowały takie obiekty, jak np.:

• poniemiecka torpedownia „Formoza”
• Akademia Marynarki Wojennej mieszcząca się w klasycystycznych budynkach Zespołu Dowództwa Floty (bud. 1924–1930)^[9]
• najstarsza budowla w Trójmieście jaką jest Kościół św. Michała Archanioła. Ufundowany przez Świętopełka, pochodzący z 1224; z najstarszej części świątyni do dziś zachowała się ściana zachodnia. Otoczony cmentarzem wzmiankowanym po raz pierwszy w 1687^[10]
• dwie koleje linowo-terenowe na klifie oksywskim – pierwsza kolej przy zejściu na plażę koło pętli autobusu 152 (z jednym wagonikiem, bez mijanki, na torze szerokości 620 mm, wykorzystywana regularnie do transportu ryb i sprzętu, nie przewozi ludzi), druga kolej znajduje się ok. 1,4 km na północ, na terenie tzw. Kolonii Rybackiej w Babich Dołach (nieczynna)^[11]
• Mauzoleum Gustawa Orlicz-Dreszera
• Centrum Techniki Morskiej
• zabytkowy betonowy schron (bunkier) T-750 z czasów II wojny światowej u zbiegu ulic płk. Dąbka, Dickmana i Bosmańskiej (identyczny znajduje się przy ul. Polskiej, jest własnością Zarządu Morskiego Portu Gdynia i od lat wykorzystywany jest jako strzelnica)^[12].

Imię dzielnicy nosił m.in. polski okręt rakietowy ORP Oksywie.

W 2020 rozpisano przetarg na projekt i wykonanie hali sportowej oraz 2 boisk przy Szkole Podstawowej nr 33 przy ul. Godebskiego^[13].

Zobacz też

• Latarnia Morska Gdynia Oksywie
• Kultura oksywska