Loading AI tools
język z rodziny uralskiej używany głównie w Rosji Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Język udmurcki (удмурт кыл), język wotiacki – język należący do permskiej grupy języków ugrofińskich. Jest on językiem ojczystym dla ok. 550 000 mieszkańców Udmurcji w zachodniej części Przeduralu, czyli dla 77% ogólnej liczby Udmurtów (770 000, 1989). Około 15 000 ludzi mówi językiem udmurckim w Kazachstanie. W 1775 roku nakładem Akademii Nauk Imperium Rosyjskiego ukazał się w Petersburgu pierwszy opis gramatyki udmurckiej, pt. Сочиненія принадлежащія къ грамматикѣ вотскаго языка.
Obszar |
Udmurcja (Rosja) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
324 tys. (2010)[1] | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Udmurcja (Rosja) | ||||||
UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||||
Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-2 | udm | ||||||
ISO 639-3 | udm | ||||||
IETF | udm | ||||||
Glottolog | udmu1245 | ||||||
Ethnologue | udm | ||||||
GOST 7.75–97 | удм 700 | ||||||
WALS | udm | ||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Rozróżnia się cztery grupy dialektów języka udmurckiego: dialekt północny, południowy, peryferyjny południowy oraz bessermiański (wessermiański). Język literacki opiera się na dialektach północnym i południowym. Język udmurcki spokrewniony jest z językiem komi.
Język udmurcki jest językiem aglutynacyjnym z elementami fleksyjnymi. Posiada 15 przypadków i nie zna kategorii rodzaju gramatycznego. Początki literatury w tym języku przypadają na XVIII wiek.
Język udmurcki jest, obok języka rosyjskiego, językiem urzędowym Udmurcji. Mimo to niewiele się ukazuje w tym języku gazet i czasopism, rzadkie są też programy udmurckie w radiu i telewizji. Brakuje również kompetentnych nauczycieli oraz materiałów dydaktycznych do nauczania tego języka w szkołach. Jedynie około jednej trzeciej wszystkich udmurckich uczniów uczy się swojego języka ojczystego w szkole.
W Iżewsku istnieje od 1932 roku katedra filologii udmurckiej na Państwowym Uniwersytecie Udmurckim.
Alfabet udmurcki jest oparty na rosyjskim i składa się 38 liter. Oprócz 33 liter występujących w alfabecie rosyjskim zawiera pięć dodatkowych: ӝ, ӟ, ӥ, ӧ, ӵ. Litery ф, х, ц i щ występują wyłącznie w wyrazach zapożyczonych (głównie z języka rosyjskiego).
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё |
Ж ж | Ӝ ӝ | З з | Ӟ ӟ | И и | Ӥ ӥ | Й й |
К к | Л л | М м | Н н | О о | Ӧ ӧ | П п |
Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
Ч ч | Ӵ ӵ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь |
Э э | Ю ю | Я я |
Spółgłoski [ʦ], [f] i [x] występują tylko w niedawnych zapożyczeniach z języka rosyjskiego.
W języku tym powstała część tekstu piosenki Party For Everybody zespołu Buranowskije Babuszki, który reprezentował Rosję w Konkursie Piosenki Eurowizji w 2012.
Do tej pory zrealizowano trzy filmy w języku udmurckim: Соперницы („Rywale”, 1929), Тень Алангасара („Cień Ałangasara”, 1994) i Узы-Боры („Jagody”, 2011).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.