Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Garnizon Koszalin – garnizon wojskowy w Koszalinie. Zajmowany przez wojska armii niemieckiej do 1945 roku i Wojska Polskiego okresu PRL oraz III Rzeczypospolitej.
W lipcu 1939 r. jednostki 32 Dywizji Piechoty z Koszalina zostały zgrupowane na poligonie artyleryjskim Gross Born (obecnie: Borne Sulinowo). Od 1 września 1939 r. 32 Dywizja Piechoty brała udział w walkach z jednostkami polskiej Armii „Pomorze”. Kampanię wrześniową dywizja zakończyła w Modlinie.
Następnie 32 Dywizja Piechoty została skierowana na front belgijski i francuski. Od czerwca 1941 r. zmagała się z wojskami Armii Czerwonej na Froncie Leningradzkim. Na przełomie 1942 i 1943 r. dywizja została okrążona pod Diemiańskiem. Wycofana została następnie do Kurlandii, potem na Wał Pomorski. Po ciężkich walkach skapitulowała przed Armią Czerwoną.
W okresie wojny niemieckie jednostki liniowe zostały stopniowo wycofane z Koszalina. Poza organami administracji wojskowej w Koszalinie pozostała zbrojownia oraz inne jednostki logistyczne. Zimą 1945 r. do Koszalina skierowano rezerwową dywizję Wehrmachtu „Köslin”. Ten związek taktyczny przedstawiał niewielką wartość bojową. Obronę miasta miał organizować gen. lejtnant Aleksander von Zülow.
Wieczorem 3 marca do miasta wkroczyły pierwsze radzieckie jednostki 3 gwardyjskiego Korpusu Pancernego ze składu 2 Frontu Białoruskiego. Po walkach prowadzonych w nocy i w ciągu następnego dnia – 4 marca Koszalin został zdobyty przez wojska radzieckie.
Dla zabezpieczenia porządku w mieście oraz tymczasowego sprawowania władzy cywilnej została ustanowiona radziecka komendantura wojskowa w budynku przy obecnej ulicy Zwycięstwa 42.
Na początku lipca 1945 r. w Koszalinie zostały dyslokowane pierwsze polskie jednostki wojskowe – 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii:
Rozkaz MON Nr 0056/Org. z dnia 19.09.1955 r.
Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego przeprowadzi w terminie do dnia 20.12.1955 r. reorganizację 8 DZ.
Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia (bn) Koszalin (formuje się na nowo) (nowy etat 5/158 – 13 wojskowych)
Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 0258/Org. z dnia 18.12.1956 r.:
Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego w terminie do dnia 01.03.1957 r.
nadać numer JW:
8 Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia 8 DZ (1083) Koszalin
W 1970 r. na bazie 8 Dywizyjnego Punktu Zaopatrzenia (1083) oraz 12 piekarni polowej (bn) – sformowano 8 batalion zaopatrzenia (2490).
Kolejni dowódcy jednostki: płk Wiesław Skrzypek, płk Zbigniew Soter
Utworzony z dniem 28 czerwca 1950 r. – z przeformowania Delegatury Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Koszalinie – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.
Z dniem 10 grudnia 1954 r. – przeformowany na Wojewódzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Publicznego, rozformowany z dniem 27 listopada 1956 r.
Szefowie Urzędu:
1 czerwca 1950 – 10 września 1951 – ppłk Leonard Siwanowicz
10 września 1951 – 6 stycznia 1953 – kpt. Kazimierz Małkiewicz (p.o.)
1 czerwca 1953 – 20 maja 1955 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa (p.o.)
20 maja 1955 – 31 grudnia 1956 – ppłk Marian Cieślak
Zastępcy szefa Urzędu:
4 grudnia 1950 – 5 stycznia 1953 – kpt. Kazimierz Małkiewicz
1 grudnia 1952 – 31 maja 1953 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa
1 września 1953 – 1 stycznia 1955 – kpt. Andrzej Jeżak (p.o.)
1 stycznia – 15 grudnia 1955 – kpt. Andrzej Jeżak
1 stycznia – 20 maja 1956 – ppłk Władysław Imiołek-Śliwa
W sierpniu 1961 r. – z przeformowania batalionu TOPL w Koszalinie utworzono 16 batalion pontonowo-mostowy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego; mp. – Koszalin, ul. 4 Marca.
Zarządzeniem nr 41 prezesa Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1965 r. – jednostkę przemianowano na 16 batalion pontonowo-mostowy Wojsk Obrony Wewnętrznej (JW 1471); w 1970 r. przebazowany do Szczecina, rozformowany w 1979 r.
Kolejni dowódcy Dywizji:
1951-53 – płk Kazimierz Witkowski
26.1.54-30.9.54 – cz.p.o. dowódcy – ppłk Kazimierz Pundyk
27.10.54-8.8.55 – p.o. dowódcy, 8.8.55 – 23.2.56 – dowódca Dywizji – ppłk Tadeusz Obroniecki
1956-59 – ppłk Wiktor Śmiszniewicz
1959-62 – płk Stanisław Rozwadowski
24.2.62-5.1.64 – płk Jerzy Białas
Kolejni dowódcy Dywizji:
VIII.44 – IX.44 – płk Wasyl Gulida
IX.44 – XI.44 – płk Jan Iwanczura
XI.44 – III.46 – płk Józef Grażewicz
IV.46 – X.46 – płk Stanisław Habowski
X.46 – X.48 – płk Józef Bielecki
X.48 – IV.49 – płk Józef Batkiewicz
IV.49 – X.50 – płk Aleksander Wygnański
X.50 – XI.51 – płk Stanisław Korowoj (od 1.5.51 r. – 8 DZ)
XII.51 – XI.54 – płk Aleksander Cyganow
XI.54 – X.55 – płk Eugeniusz Molczyk
X.55 – I.57 – ppłk Jerzy Gross
I.57 – XII.62 – płk Józef Stebelski
XII.62 – XII.66 – płk dypl. Zdzisław Kwiatkowski
XII.66 – IV.67 – płk dypl. Marian Wasilewski
IV.67 – IX.70 – płk dypl. Kazimierz Stec
IX.70 – VIII.73 – płk dypl. Stanisław Kruczek
VIII.73 – X.75 – gen. bryg. Wacław Szklarski
X.75 – IV.78 – gen. bryg. Tadeusz Urbańczyk (generał WP)
IV.78 – III.80 – ppłk dypl. Witold Wójcik
III.80 – VII.82 – ppłk dypl. Zbigniew Zalewski
VII.82 – X.84 – płk dypl. Zenon Poznański
XI.84 – VII.88 – płk dypl. Włodzimierz Warchalski
VII.88 – VIII.90 – płk dypl. Zenon Werner
VIII.90 – X.92 – płk dypl. Aleksander Poniewierka
X.92 – III.96 – płk dypl. Zbigniew Głowienka
III.96 – V.98 – płk dypl. Mieczysław Cieniuch
V.98 – XI.2000 – płk dypl. Andrzej Baran
XI.2000 – do rozformowania Dywizji – płk dypl. Henryk Skarżyński
Pozostałe jednostki 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii stacjonujące przejściowo w Koszalinie:
Rozkaz MON Nr 075/Org. z dnia 19.04.1948 r.
Sformować:
Grupę Organizacyjno-Przygotowawczą Oficerskiej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej – JW 5634 Koszalin.
Na podstawie rozkazu ministra ON nr 0144/Org. z dnia 19 lipca 1948 r. została utworzona Oficerska Szkoła Artylerii Przeciwlotniczej (JW 5634). Szkoła rozpoczęła działalność z dniem 1 sierpnia 1948 r.
Mp. szkoły – Koszalin, ul. Armii Czerwonej 92.
Na podstawie zarządzenia szefa Sztabu Generalnego WP nr 097/Org. z dnia 1 sierpnia 1963 r. szkoła została przemianowana na Oficerską Szkołę Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego.
Na podstawie zarządzenia ministra ON nr 37/MON z dnia 20 maja 1967 r. – szkołę przeformowano na Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego.
W sierpniu 1971 r. – szkołę przeniesiono do koszar przy ul. Wojska Polskiego 66.
Od 28 listopada 1992 r. – Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. Romualda Traugutta.
Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 051/Org. z dnia 20.7.1994 r. utworzono Centrum Szkolenia Obrony Przeciwlotniczej im. Romualda Traugutta.
Od 1 października 2002 r. – Centrum Szkolenia Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej im. Romualda Traugutta.
Od 1 lipca 2004 r. – Centrum Szkolenia Sił Powietrznych im. Romualda Traugutta.
Od 29 lipca 1948 r. – do kwietnia 1950 r. – płk Stanisław Paszkiewicz
Od 12 kwietnia 1950 r. – do grudnia 1951 r. – płk Michał Pietuszkow
Od grudnia 1951 r. – do 12 czerwca 1954 r. – ppłk/płk Mikołaj Telegin
Od 12 czerwca 1954 r. (od 5 sierpnia 1954 r.?) – do 6 czerwca 1957 r. – mjr/ppłk Edmund Soja
Od 17 czerwca 1957 r. – do sierpnia 1958 r. – ppłk Jan Ziółkowski
Od sierpnia 1958 r. – do sierpnia 1963 r. – ppłk/płk Edmund Soja
Od sierpnia 1963 r. – do października 1967 r. – płk dypl. Jan Szamotulski
Od października 1967 r. – do sierpnia 1968 r. – płk dypl. Jan Szamotulski
Od sierpnia 1968 r. – do 2 lutego 1971 r. – płk Stanisław Rozwadowski
Od 2 lutego 1971 r. – do 1 stycznia 1974 r. – płk dypl. Stanisław Śliwa
Od 1 stycznia 1974 r. – do lutego 1991 r. – płk dypl./gen. bryg. Witold Niedek
Od 1 lutego 1991 r. – płk dypl. – dr Stanisław Czepielik
Od 5 lipca 1996 r. – płk dypl. Zdzisław Patoła
Od 15 maja 2000 r. – płk dypl. Zbigniew Parol
Od 23 stycznia 2004 r. – płk dr Jan Olech
Od 31 stycznia 2007 r. – cz.p.o. ppłk Andrzej Witek
Od 2 lipca 2007 – płk dypl. inż. Krzysztof Żabicki
Od 28 listopada 2011 – cz.p.o. ppłk mgr Włodzimierz Pigoń
Od 26 stycznia 2012 – płk dypl. Dariusz Sienkiewicz
Zgodnie z postanowieniami Naczelnego Dowódcy WP z września 1945 r., do ochrony granicy morskiej z dniem 1 listopada 1945 r. – utworzono 4 Bałtycki Oddział WOP – w składzie:
6 komend odcinków, 30 strażnic, 3 przejściowe punkty kontrolne (PPK) do kontroli ruchu granicznego w portach. Jego odcinek służbowej odpowiedzialności rozciągał się na przestrzeni 494 kilometrów – wzdłuż brzegu Bałtyku, począwszy od Dziwnowa.
Etat – 3.001 wojskowych, 30 pracowników cywilnych.
4 Bałtycki Oddział WOP był formowany w Gdańsku, do X.46 r. – mp. dowództwa – Słupsk, następnie – w Koszalinie, ul. Koszarowa (następnie – ul. Wojska Polskiego 66).
Pierwszym dowódcą 4 Bałtyckiego Oddziału WOP był mjr Iwan Kałasznik. Kolejni dowódcy, to ppłk Józef Hajdukiewicz, ppłk Feliks Miodowski, ppłk Mikołaj Alizarczyk.
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 055/Org. z 20 marca 1948 r. – 4 Bałtycki Oddział WOP – przeformowano w 12 Brygadę Ochrony Pogranicza (nr JW – 1836). Skład Brygady – 3 bataliony; etat – 1.379 wojskowych. Samodzielne bataliony w składzie 12 Brygady Ochrony Pogranicza:
2362 – Trzebiatów; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 20 (1948-1950)
2418 – Koszalin; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 22 (1948-1950)
2542 – Ustka; Samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 24 (1948-1950)
Rozkazem dowódcy Wojsk Lądowych nr 0224/Org. z 3 grudnia 1948 r. – Brygadę przekazano do pionu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
Od 1950 r. – 15 Brygada WOP (JW 1853).
Bataliony w składzie 15 Brygady WOP:
1857 – Trzebiatów; 151 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)
1908 – Koszalin; 152 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)
1935 – Ustka; 153 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza (1950-1957)
Od 1957 r. – Bałtycka Brygada WOP (bez numeru Brygady i JW; numery utraciły też bataliony w składzie Brygady).
Od 1 lipca 1965 r. – do 1 października 1971 r. Bałtycką Brygadę WOP pod względem operacyjnym i gospodarczym podporządkowano resortowi MON, następnie wróciła do pionu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Od 1971 r. – mp. dowództwa Brygady – Koszalin, ul. Armii Czerwonej 92.
W maju 1990 r. – brygada zostaje przeformowana w Bałtycki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza, przeformowany w krótkim czasie na Bałtycki Oddział Straży Granicznej. W 1992 r. Oddział z kolei przeformowano na Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej.
mjr Iwan Kałasznik 15.10.1945 - 04.1946
mjr Tadeusz Król 04.1946 - 9.09.1946
ppłk Józef Hajdukiewicz 10.09.1946 - 1.10.1946
ppłk Feliks Miodowski 1.10.1946 - 1.04.1947
ppłk Mikołaj Alizarczyk 1.05.1947 - 1.10.1949
mjr Alfred Bielecki 1.10.1949 - 1.10.1950
ppłk Władysław Wąsowicz 1.10.1950 - 7.10.1952
płk Bolesław Bonczar 7.10.1952 - 20.11.1953
ppłk Ilia Sznajder 20.11.1953 - 15.10.1955
płk Jan Tran 17.10.1955 - 11.11.1961
płk Czesław Stopiński 11.11.1961 - 22.01.1968
płk Bolesław Łukomski 22.01.1968 - 1.07.1970
płk Kazimierz Weron 1.07.1970 - 15.06.1973
płk Stanisław Siemaszko 15.06.1973 - 1.08.1978
płk Stefan Dąbrowski 1.08.1978 - 27.04.1990
płk Grzegorz Kośmider 27.04.1990 - 14.02.1991
1 stycznia 1954 r. na podstawie Zarządzenia MON nr 37 z dnia 25 marca 1953 r. – utworzono Wojskową Komendę Wojewódzką w Koszalinie z tymczasową siedzibą w Białogardzie. Pierwszym szefem WKW był mjr Jan Makarewicz.
Wojskowa Komenda Wojewódzka koordynowała działalność podległych Wojskowych Komend Rejonowych (Białogard, Słupsk, Szczecinek i Wałcz). Określała szczegółowe zadania w zakresie poboru i potrzeb mobilizacyjnych jednostek wojskowych. Współdziałała również z organami władzy państwowej na obszarze województwa.
Do 1965 r. – Wojskowym Komendantem Wojewódzkim w Koszalinie był ppłk Ludwik Janiszewski.
Z dniem 1 stycznia 1962 r. rozpoczęło pracę terenowe ogniwo dowodzenia – Wojewódzki Sztab Wojskowy w Koszalinie. Za podstawę tworzenia Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego przyjęto niektóre elementy istniejącej Wojskowej Komendy Wojewódzkiej i sieci wojskowych komend rejonowych.
Z dniem 1 stycznia 1965 r. na mocy rozkazu ministra ON z dnia 5 grudnia 1964 r. przeformowano Wojewódzki Sztab Wojskowy, włączając w jego skład Wojskową Komendę Wojewódzką i Wojewódzką Komendę TOPL.
Do 1974 r. – płk dypl. Bronisław Szeremeta
1974-77 – płk dypl. Stanisław Śliwa
1977-80 – płk mgr inż. Jan Kuźmicz
1980-81 – płk dypl. Jerzy Kęsik
1981-82 – płk dypl. Zbigniew Szymański
1983-96 – płk dypl. Ryszard Niedziałkowski
1996-98 – płk dypl. Tadeusz Awsiuk
Rozporządzeniem ministrów Obrony Narodowej i Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. powołano Rejonową Komendę Uzupełnień (I kategorii) w Koszalinie. Pierwszym komendantem został kpt. Zbigniew Kanownik.
Rozkazem dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego nr 0403/I z dnia 9 października 1948 r. rozwiązano Rejonową Komendę Uzupełnień w Koszalinie.
Ponownie organ terenowej administracji wojskowej w Koszalinie utworzono w 1956 r.
Wojskowa Komenda Rejonowa z siedzibą w Koszalinie została powołana w trybie reorganizacji i terytorialnego zasięgu działania Wojskowych Komend Rejonowych Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 073/Org. z dnia 30.04.1956 r. oraz rozkazem Organizacyjnym Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 08 z dnia 22.05.1956 r.
W 1966 r. przeformowano Wojskową Komendę Rejonową i powołany został Zarządzeniem Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego Nr 011/Org. z dnia 17.02.1966 r. Powiatowy Sztab Wojskowy – Koszalin.
Wojskowa Komenda Uzupełnień Koszalin według aktualnie obowiązującego składu organizacyjnego powołana została Zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej Nr 37/MON z dnia 31.05.1975 r.
1956-57 – por. Czesław Broda
1957-67 – ppłk Mieczysław Oborski
1967-77 – płk Henryk Szafoni
1977-88 – płk Antoni Warcholiński
1988-93 – płk mgr inż. Jerzy Makedoński
1993-98 – płk dypl. Oleg Kruszelnicki
1998-99 – ppłk dypl. Jan Sulejewski
1999-2003 – ppłk mgr Henryk Drogosz
2003-2004 – ppłk dypl. Jan Sulejewski
Od 2004 r. – ppłk mgr inż. Bogusław Lysy
Utworzony 5 lutego 1946 r. Z dniem 20 maja 1946 r. – w miejsce WSR w Koszalinie utworzono wydział zamiejscowy Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie z siedzibą w Koszalinie (zlikwidowany 5 marca 1947 r.). Decyzją Departamentu Służby Sprawiedliwości MON z 7 sierpnia 1950 r. utworzono WSR w Koszalinie, zlikwidowany z dniem 6 maja 1954 r.
Archiwalne:
Opracowania:
Źródła internetowe:
Artykuły:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.