Wojska Obrony Wewnętrznej

Wojska Obrony Wewnętrznej (WOWew) – jeden z rodzajów wojsk Sił zbrojnych PRL.

Wojska Obrony Wewnętrznej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1965
Rozformowanie	1989
Tradycje
Rodowód	KBW
Dowódcy
Pierwszy	gen. bryg. Bronisław Kuriata
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska wewnętrzne
Formacja	wojska OTK
Podległość	MON

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1965 na bazie przekazanych z MSW do MON^[a] jednostek Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego^[b], utworzono nowy rodzaj wojsk – Wojska Obrony Wewnętrznej^[1][2]. Po reorganizacji weszły w skład wojsk Obrony Terytorialnej Kraju^[3].

WOWewn nosiły mundur koloru khaki wojsk lądowych i granatowy otok czapki. Związane z regionalnym ubiorem Podhalan kapelusze z piórami oraz peleryny otrzymała 5 Podhalańska Brygada Wojsk Obrony Wewnętrznej^[4].

W 1965 rozformowujący się Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego^[1][2] przekazał MON trzy brygady, osiem pułków zmotoryzowanych, pułk czołgów, pułk pontonowo-mostowy, dwa bataliony inżynieryjne, pułk łączności i batalion łączności. Na bazie tych jednostek utworzono cztery grupy jednostek Wojsk Obrony Wewnętrznej: zabezpieczenia Komitetu Obrony Kraju i Wojewódzkich Komitetów Obrony (jednostki ochrony i łączności), obrony lądowej terytorium kraju (do zwalczania desantów i grup dywersyjnych przeciwnika), zabezpieczenia przegrupowania wojsk (jednostki pontonowo-mostowe i regulacji ruchu). WOWewn miały też w razie zagrożenia udzielać pomocy organom MSW w zakresie utrzymania porządku i bezpieczeństwa publicznego^[1][5]. W grudniu 1976 rozwiązano Dowództwo WOWew, a podległe mu jednostki podporządkowano dowódcom Okręgów Wojskowych^[2].

Wojska Obrony Wewnętrznej istniały do 1989, kiedy to w ramach redukcji Wojska Polskiego zostały rozwiązane. Część jednostek przeformowano w pułki ochrony, kilka podporządkowano dowódcy Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych^[6][7][8].

Jednostki WOWew

Jednostki zabezpieczenia Komitetu Obrony Kraju i wojewódzkich komitetów obrony

Mundur 5 Podhalańskiej Brygady Wojsk Obrony Wewnętrznej

• 1 Mazowiecka Brygada WOWew w Górze Kalwarii (podporządkowana NJW MSW od 1 stycznia 1992)^[7]
• 2 Podlaska Brygada WOWew w Białymstoku
• 5 Podhalańska Brygada Ziemi Krakowskiej WOWew w Krakowie
• 8 pułk WOWew (JW 1503) w Łodzi, ul. 22 Lipca (ul. 6 Sierpnia) 86
• 14 Mazurski Pułk WOWew^[9] – później 14 Brygada WOWew (JW 2839) w Olsztynie, ul. Wincentego Pstrowskiego (podporządkowana NJW MSW od 1 stycznia 1992 jako 14 Pułk Ochrony )^[7]
• 20 Brygada Łączności Ziemi Kieleckiej (JW 3417) – Kielce (podporządkowana NJW MSW od 1 stycznia 1992)^[7]
• 2 Podlaski pułk łączności WOWew w Białymstoku
• Oddział Zabezpieczenia Stanowisk Kierowania WOWewn (podporządkowany NJW MSW od 1 stycznia 1992)^[6][7]
• 112 Batalion Zabezpieczenia (JW 1076) Linin (podporządkowana NJW MSW od 1 stycznia 1992)^[7]

Jednostki obrony lądowej

• 3 Lubelski pułk WOWew w Lublinie
• 10 Wielkopolski pułk WOWew (JW 3443) w Poznaniu, ul. Grunwaldzka 9
• 13 Kaszubski pułk WOWew (JW 3455) w Gdańsku, ul. Łąkowa 1
• 15 pułk WOWew w Prudniku

Jednostki zabezpieczenia przegrupowania wojsk

• 7 pułk pontonowy WOWew (JW 3774) w Dęblinie
• 9 Pomorski pułk pontonowy WOWew w Chełmnie Pomorskim
• 10 pułk pontonowy (powstał na bazie 10 batalionu pontonowego) w Rawiczu
• 12 pułk pontonowy WOWew w Szczecinie
• 10 batalion pontonowy WOWew w Rawiczu
• 16 batalion pontonowy WOWew w Szczecinie (JW 1471^[10])

Jednostki obrony przed bronią masowego rażenia

• 2 batalion inżynieryjny WOWew w Czerwonym Borze (JW 3466) - podporządkowany NJW MSW od 1992^[6][7]
• 4 batalion inżynieryjny WOWew w Rzeszowie
• 6 batalion inżynieryjny WOWew w Lublińcu

Dowódcy WOWewn

Pierwszym pełniącym obowiązki czasowo po rozwiązaniu KBW był gen. bryg. Bronisław Kuriata^[11].

Uwagi

1. Terminy podporządkowania MON: „pod względem dowodzenia – z dniem 1 lipca 1965; pod względem gospodarczym – z dniem 1 stycznia 1966 ” (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych).
2. „Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, bez: Nadwiślańskiej Brygady (powiększonej o trzy bataliony), batalionu łączności i batalionu szkolenia rezerw Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa z limitu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz samodzielnej eskadry lotnictwa;” (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych).