Ciepłowody
wieś w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
wieś w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ciepłowody (niem. Tepliwoda, w latach 1939–1945: Lauenbrunn[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ciepłowody.
wieś | |
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
255–290 m n.p.m. |
Liczba ludności (III 2011) |
1104[1] |
Strefa numeracyjna |
74 |
Kod pocztowy |
57-211[2] |
Tablice rejestracyjne |
DZA |
SIMC |
0851778 |
Położenie na mapie gminy Ciepłowody | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego | |
50°40′32″N 16°54′27″E[3] |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Ciepłowody. Do wsi należał przysiółek Zakrzów, nazwa została zniesiona w 2004 roku[5].
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Ceplowod notuje wraz z sąsiednimi wsiami spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska we fragmencie (…) vuocabulo Albertus, cognomine in Polonico Lyka, sedens in Ceplowod[6] czyli w tłumaczeniu nazywany Albertem, noszącym polskie nazwisko Łyka, siedzącym w Ciepłowodach. Nazwa miejscowości wielokrotnie wymieniona jest w formie Ceplowod w tym średniowiecznym dziele.
Nazwa miejscowości jest połączeniem dwóch polskich wyrazów ciepło oraz woda i literalnie oznacza ciepłą wodę. Z języka polskiego wywodził ją niemiecki historyk Gustav Adolf Stenzel. W komentarzach do Księgi henrykowskiej wydanej w roku 1854 pisze on: Cieplo, polnisch warm, woda das Wasser, jetzt Topliwode[6].
Według Narodowego Spisu Powszechnego (2011-03) liczyły 1104 mieszkańców[1]. Są największą miejscowością gminy Ciepłowody.
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:
Dawniej ewangelicki pw. św. Michała. Wzmiankowany w 1318, rozbudowany pod koniec XV w. – dobudowano wówczas prezbiterium i zakrystię. W czasach reformacji (po 1534) dodano empory, usunięte w 1963[8]. W 1666 w protokole wizytacyjnym parafii odnotowano istnienie zegara „średniej wielkości” na wieży, który spłonął zapewne w 1808 r. w wyniku wielkiego pożaru kościoła, szkoły, plebanii i wielu wiejskich zabudowań. W dokumencie datowanym na 30 października 1809 r., który umieszczono w gałce na szczycie odbudowanej wieży, wspomina się, że nowy zegar wykonał kowal i zegarmistrz Lampel z Komorowic. W 1889 r. wrocławski zegarmistrz August Winkler wykonał kolejny zegar, którego poświęcenie miało miejsce 8 listopada. Mechanizm zegara zachował się do dziś na wieży, tarcze zaś zostały zdemontowane i zdeponowane w zabudowaniach parafialnych[9].
Do ludzi, którzy zapisali się do kart historii wsi, należą:
Ziębice – Lipa – Jasłówek – Krzelków – Zameczny Potok – Ciepłowody – Kawia Góra (Łysica) – Ruszkowice – Ostra Góra – Podlesie – Przerzeczyn-Zdrój – Grzybowiec – Piława Górna – Piława Dolna
Sienice – Kondratowice – Rakowice – Maleszów – Janowiczki – Bednarz – Stachów – Las nad Czerwieńcem – Jakubów – Ciepłowody – Karczowice[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.