Broszęcin

Broszęcin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Rząśnia.
Należy do parafii Rząśnia, kościół filialny pw. św. Brata Alberta Chmielowskiego w Broszęcinie-Kodraniu.

Broszęcin

wieś
Szkoła Podstawowa w Broszęcinie.
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pajęczański
Gmina	Rząśnia
Liczba ludności (III 2011)	165[1]
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	98-332[2]
Tablice rejestracyjne	EPJ
SIMC	0550960
Położenie na mapie Polski Broszęcin
Położenie na mapie województwa łódzkiego Broszęcin
Położenie na mapie powiatu pajęczańskiego Broszęcin
Położenie na mapie gminy Rząśnia Broszęcin
51°16′47″N 19°05′12″E[3]

Historia

Historia wsi sięga czasów piastowskich. Kasper Niesiecki i Paprocki wymieniają Broszęcin wśród włości, które Bolesław III Krzywousty nadał Wrszowcom – swoim stronnikom, uchodźcom z Czech.

Nazwa Broszęcin pochodzi od starosłowiańskiego imienia Broszęta - założyciela bądź właściciela osady. W materiałach źródłowych spotyka się inne formy zapisu: Brozanczyn (1511), Brzoszewycze (1518), Broschaczyn (1511- 1523), Broszczyn (1520), Brossęczin (1564-1565), Broszęcin (1880)^[4].

Konny oddział powstańczy – drzeworyt Charles Maurand

Teodor Cieszkowski (1833-1863)

W 1552 Broszęcin należał do parafii Rząśnia w archidiecezji gnieźnieńskiej. Osada liczyła wówczas trzy 1 – łanowe zagrody kmiece. Wg regestrów podatkowych z tego okresu dobra Broszczyn należały do Zamosczkich i Zaleskich.
We wsi istniał dwór i folwark szlachecki. Mieszkańcy do dziś, część miejscowości nazywają Czworaki – od nazwy zabudowań dworskich. Właścicielami Broszęcina byli m.in. Radoszewscy herbu Oksza i Walewscy herbu Kolumna.

W XIX wieku jak podaje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wieś należała do gminy Dzbanki, parafii Rusiec, w powiecie łaskim. W 1827 było w niej 25 domów (zagród) i 125 mieszkańców.

10 kwietnia 1863 doszło w Broszęcinie do potyczki powstańców z wojskami rosyjskimi. 28 osobowy konny oddział pułkownika Teodora Cieszkowskiego, który miał być zalążkiem większej formacji powstańczej, został zaskoczony przez wojska rosyjskie dowodzone przez majora Pisankę, w sile ponad 500 żołnierzy (sotnia kozaków i 2 roty piechoty). Powstańcy podjęli próbę przebicia się. Podczas starcia z Rosjanami kilku z nich zginęło. Ciężko ranny został Cieszkowski a jego oddział poszedł w rozsypkę. Kilku powstańców wraz z rannym dowódcą schroniło się w dworze Kozłowskich w Leśniakach Chabielskich. Tam dopadł ich rosyjski pościg. Leżący w łóżku, ranny Cieszkowski został dobity pchnięciami lanc i strzałami z pistoletu^[5]. Kozacy zabili też kilku jego towarzyszy, w tym syna dziedzica – Hipolita Kozłowskiego oraz Tomasza Witkowskiego i Józefa Bykowskiego – studenta Szkoły Głównej. Dwór splądrowano i spalono. W Broszęcinie zginęli studenci Bek i Piotrkowski. W pobliskim Stanisławowie zostali zabici przez kozaków: major Polikarp Krąkowski, Stefan Szymański i Jan Imielski.

Po I wojnie światowej, w czasach II Rzeczypospolitej wieś terytorialnie należała do gminy Dzbanki (od 1930 do gminy Szczerców) w powiecie łaskim, w województwie łódzkim. Podlegała pod sąd pokoju w Widawie i sąd okręgowy w Łodzi. W 1928 wieś i kolonia liczyły 584 mieszkańców. Sklepy spożywcze prowadzili Stępnik Józef, Wlaźlik K. i Zieliński H.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Informacje ogólne

Kapliczka

Broszęcin kapliczka z XIX w

Kapliczka z XIX w

We wsi znajduje się kapliczka oraz krzyż przydrożny z drugiej połowy XIX wieku z inskrypcją:

BOGU WSZECHMOCNEMU

CZEŚĆ I CHWAŁA
DNIA 6 MARCA 1860

.

Na południe od wsi znajduje się zwałowisko zewnętrzne odkrywki Szczerców, część Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów SA. Na północnym stoku zwałowiska wyprofilowane są narciarskie trasy zjazdowe. W przyszłości ma tam powstać ośrodek narciarski^[6].

• 
  Kościół w Broszęcinie-Kodraniu
• 
  Krzyż z 1860
• 
  Remiza OSP

Zobacz też

• Broszęcin-Kolonia
• Broszęcin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 382.
• Broszęcin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 237.

Przypisy

1. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-28].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 92 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10401
4. Kazimierz Rymut, Nazwy miejscowe Polski, Polska Akademia Nauk Instytut Języka Polskiego, Kraków 1996, tom- I, s.357
5. Krzysztof Wiśniewski, Teodor Cieszkowski – krótki opis działalności w kaliskiem. Walka i śmierć [w:] Gloria victis 1863 r. Studia i szkice z dziejów Powstania Styczniowego, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Warszawa-Piotrków Trybunalski 2013, s.165.
6. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Rząśnia.

Bibliografia

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I, strona 382.
• Bitwy i potyczki 1863-1864, Stanisław Zieliński, Rapperswil 1913, strona 195.
• Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, T. VIII, strona 23.
• Księgi Metrykalne gminy i parafii Chabielice – 1863 r.
• Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska. Tom II.
• Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) 1928 r.