Autostrada A1 (Chorwacja)

Autostrada A1 (chorw. autocesta A1), także Autostrada Adriatycka (Jadranska autocesta) – autostrada w Chorwacji łącząca Zagrzeb z Zadarem i Splitem, a w przyszłości z miastem Dubrownik^[2].

Zobacz też: inne artykuły o autostradach A1.

Proj. długość	550[1] km
Zbudowano	478,9 km
Żupanie	Zagrzeb, zagrzebska, karlowacka, licko-seńska, zadarska, szybenicko-knińska, splicko-dalmatyńska, dubrownicko-neretwiańska
Mapa
Zdjęcie
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu  Zagreb  Brežice  Ivanić-Grad, Slavonski Brod, Sremska Mitrovica (1) Lučko E65 E70 E71 przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej PPO Zagreb-Lučko    MOP Stupnik-zapad (Crodux) wiadukt nad drogą lokalną wiadukt nad linią kolejową Zagrzeb – Rijeka  PPO Zagreb-Demerje (proj) Horvat (Nowa obwodnica Zagrzebia) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem   (1a) Donja Zdenčina    MOP Desinec-sjever (Petrol)    MOP Desinec-jug (Petrol) (2) Jastrebarsko przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej most nad kanałem Spojni most nad Stojnicą przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej    MOP Draganići (Tifon+Hotel Marché)    MOP Draganići (Tifon+Burger King) most nad kanałem Kupa – Kupa wiadukt nad drogą lokalną   (3) Karlovac wiadukt Drežnik (2485 m) most nad Kupą (181 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Velika Jelša nad wiadukt nad wiadukt Katušin nad (161 m) tunel Sveti Marko (265 m) most Dobra nad rzeką Dobrą (546 m) wiadukt Dobra (301 m)   (4) Novigrad przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   MOP Vukova Gorica (INA+McDonald’s) wiadukt nad przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (5) Bosiljevo 1 wiadukt Varoš (402 m) (6) Bosiljevo 2 E65 przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej most nad rzeką Dobrą (173 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   MOP Dobra (Tifon+Marché) most nad Bistricą wiadukt nad linią kolejową Zagrzeb – Rijeka   (7) Ogulin most nad Zagorską Mrežnicą przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad wiadukt wiadukt Modruš 1 (516 m) wiadukt Modruš 2 (196 m) wiadukt Modruš 3 (156 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   parking Modruš przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej tunel Mala Kapela (5801 m)    parking Jezerane wiadukt Mokro Polje (655 m) wiadukt Jezerane (665 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (8) Brinje wiadukt Zeleni Most (130 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Borići (476 m)    MOP Brinje-zapad (INA+Lika)    MOP Brinje-istok (INA+Lika) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad tunel Brinje (1561 m)  parking ADR – tunel Brinje (9) Žuta Lokva E65 (proj) Žuta Lokva E65 przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Babića Most (252 m) wiadukt Grubori (140 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   parking Brloška Dubrava wiadukt Oreškovići (339 m)   (10) Otočac przejazd pod wiaduktem tunel Brezik (435 m) most Gacka nad Kanałem Šumečica – Gornja Švica (466 m) wiadukt Obilje (251 m)  parking ADR – tunel Plasina wiadukt Vršci (337 m) tunel Plasina (2300 m)   parking Ličko Lešće wiadukt Pećine (316 m) tunel Grić (1244 m) wiadukt Duman przejazd pod wiaduktem przejazd pod wiaduktem linii kolejowej Oštarije – Knin    MOP Janjče-zapad (Crodux+Bistro)    MOP Janjče-istok (Crodux+Bistro) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejście dla zwierząt Medina gora (125 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (11) Perušić przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejście dla zwierząt Varošina (125 m)    parking Lički Osik-zapad    parking Lički Osik-istok przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem wiadukt Lički Osik nad drogą lokalną (81 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (12) Gospić wiadukt Vučjak (345 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej (185) most Jadova nad Jadovą (64 m) wiadukt Dubrava (23 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Graba (64 m) wiadukt Suvaja (81 m)   parking Jadova przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Mandarići (23 m) most nad Kravanćkim potokiem (23 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej    MOP Zir-zapad przejazd pod kładką    MOP Zir-istok (INA) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (13) Gornja Ploča most Grabara (114 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad linią kolejową Oštarije – Knin   (14) Sveti Rok wiadukt nad przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Krpani (330 m) tunel Krpani (178 m) wiadukt nad 547 przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej  parking ADR – tunel Sveti Rok tunel Sveti Rok (5760 m)   parking Marune wiadukt Crna Draga (298 m) tunel Ledenik (740 m) tunel Bristovac (644 m) tunel Čelinka (220 m) wiadukt Baričević (294 m) wiadukt Božići (237 m)    MOP Jasenice-jug (Tifon)    MOP Jasenice-sjever (Tifon) wiadukt Rovanjska (269 m) (15) Maslenica Maslenički most nad Novsko ždrilo (378 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad drogą lokalną przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad   (16) Posedarje most Baštica (92 m) przejazd pod wiaduktem przejazd pod wiaduktem   (17) Zadar I przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (18) Zadar II przejazd pod wiaduktem przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad drogą lokalną   MOP Nadin (Crodux) wiadukt nad linią kolejową Knin – Zadar i drogą lokalną wiadukt Raštević (150 m) most Kličevica wiadukt nad   (19) Benkovac przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej    parking Pristeg-jug    parking Pristeg-sjever przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt nad drogą lokalną   (20) Pirovac wiadukt nad most Guduča (225 m)   MOP Prokljan (INA) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej wiadukt Vlake (90 m) przejazd pod wiaduktem drogi lokalnej   (21) Skradin   parking Krka (22) Šibenik   MOP Vrpolje Primorsko (23) Vrpolje Primorsko   parking Sitno tunel Dubrava (853 m) (24) Prgomet parking Radošić (24a) Vučevica E71 tunel Osmakovac (200 m)   MOP Kozjak tunel Konjsko (1122 m) /(1254 m) (25) Dugopolje / Split tunel Zaranač (300 m) /(370 m) estakada Biakuše (328 m) estakada Perići (208 m)   MOP Kotlenice tunel Bisko (520 m) estakada Bulati (148 m) (26) Bisko tunel Rošca (150 m) tunel Konščica (150 m) estakada Radovići (Srijane) (504 m) tunel Vrankovića ograda (150 m)   MOP Mosor tunel Crna Brda (420 m) tunel Stražina (614 m)   (27) Blato na Cetini most Cetina (148 m)   (28) Šestanovac   parking Zagvozd tunel Srednja Gora (135 m)   (29) Zagvozd wiadukt Gradina (242 m) wiadukt Glavica (307 m) wiadukt Staje (238 m)   MOP Župa wiadukt Rašćane (525 m) wiadukt Kobilja (745 m)   parking Biokovo wiadukt Dubrava (400 m)   (30) Ravča wiadukt Gradina (628 m) tunel Umac (387 m) /(440 m) wiadukt Crip (194 m) wiadukt Šare (402 m) estakada Kokorići (1227 m) wiadukt Paklina (208 m)   (30a) Vrgorac 1 wiadukt Vrgorac (150 m) wiadukt Lučka (390 m)   MOP Dusina wiadukt Veliki Prolog (630 m) wiadukt Otrić-Seoci (430 m) wiadukt Mali Prolog (780 m) tunel Kobiljača (816 m) wiadukt Brečići (218 m) wiadukt Struge (284 m) tunel Puljani (450 m) wiadukt Kula (476 m)   (31) Ploče-Karamatići   (32) Metković E73 tunel Drin (1800 m) Odcinek Metković - Dubrownik jest projektowany (proj) Opuzen (proj) przejście graniczne HR-BIH ?? — ?? Odcinek A1 na terenie Bośni i Hercegowiny (proj) przejście graniczne BIH-HR ?? — ?? (proj) Imotica (proj) Ston (proj) Osojnik (proj) Dubrownik (proj) przejście graniczne HR-BIH ?? — ?? E65  Podgorica

Opłaty

Autostrada jest płatna w tzw. systemie zamkniętym, czyli kierowca płaci za faktycznie przejechany dystans.

Historia budowy

Autostrada A1 niedaleko miasta Gospić

Budowa autostrady została rozpoczęta w 1970 roku, lecz po wybudowaniu pierwszego odcinka ustała na ponad 20 lat. Ożywienie budowy nastąpiło w latach 90 XX wieku, kiedy rozpoczęło się drążenie tunelu Sveti Rok. Znacznie większe prace rozpoczęły się od 2000 roku, które zakończyły się otwarciem wszystkich odcinków od Karlovaca do Splitu w 2005 roku, co kosztowało około 17 mld kun (około 2,2 mld €).

Odcinek Split - Šestanovac został otwarty 27 czerwca 2007 r. Autostrada dociera obecnie do miasta Ploče. Odcinek Vrgorac - Ploče został otwarty 20 grudnia 2013.

Plany

Przebieg kolejnych odcinków (do Dubrownika) jest w trakcie uzgodnień (istnieje kilka wariantów). Plany budowy dalszej części w stronę granicy z Czarnogórą (około 35 km) nie są jeszcze sprecyzowane.

Kontynentalne terytorium Chorwacji jest przecięte przez wąski, nadbrzeżny obszar należący do Bośni i Hercegowiny w okolicy miasta Neum. W związku z tym autostrada musiałaby przebiegać przez ten teren. Zamiast tego wybudowany został w 2022 roku kontrowersyjny most Pelješac omijający terytorium Bośni i Hercegowiny2^[3][4][5][6]. Takie połączenie fizycznie połączyłoby najbardziej wysunięty na południe obszar Chorwacji (w tym ważny turystycznie Dubrownik) z resztą kraju. Most jest jednak krytykowany z kilku powodów (m.in.: sporna granica morska z Bośnią i zagrożenie dla środowiska).

Lista otwieranych odcinków

Odcinek	Długość	Rok otwarcia	Kolejność według przebiegu trasy
Zagreb - Karlovac	38 km	1972	1
Karlovac - Vukova Gorica	18 km	2001	2
Vukova Gorica - Bosiljevo 2	11 km	2003	3
Bosiljevo 2 - Tunel Mala Kapela	36 km	2003	4
Gornja Ploča - Zadar 2	61 km	2003	7
Tunel Mala Kapela - Gornja Ploča	96 km	2004	6
Zadar 2 - Pirovac	36 km	2004	8
Vrpolje - Dugopolje	45 km	2004	10
Tunel Mala Kapela	6 km	2005	5
Pirovac - Vrpolje	33 km	2005	9
Dugopolje - Šestanovac	36 km	2007	11
Šestanovac - Ravča	42 km	2008	12
Ravča - Vrgorac	11 km	2011	13
Vrgorac - Ploče	11 km	2013	14

Przebieg autostrady

Nowy Most Maslenica na autostradzie A1 w Chorwacji nad cieśniną Novsko ždrilo

Most Krka w ciągu autostrady A1

• Lučko (A3)
• Jastrebarsko
• Karlovac (1, 3, 6)
• Bosiljevo (A6)
• tunel Mala Kapela
• Tunel Brinje
• Žuta Lokva (A7)
• Gornja Ploča
• Zadar (8)
• Szybenik
• Split (1)
• Šestanovac (39)
• Vrgorac (62)
• Ploče (425)

Przypisy

1. Ministarstvo Mora, Prometa i Infrastrukture Republike Hrvatske: Odluka o razvrstavanju javnih cesta. Narodne novine, 2018-11-15. [dostęp 2020-10-31]. (chorw.).
2. Decyzja z dnia 23 stycznia 2009 roku Ministra Morza, Transportu i Infrastruktury zmieniająca decyzję w sprawie klasyfikacji dróg publicznych i autostrad (Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o razvrstavanju javnih cesta u autoceste)
3. Mark Thomas: City of Dubrovnik celebrates the opening of the new Pelješac Bridge – The Dubrovnik Times. www.thedubrovniktimes.com. [dostęp 2022-07-26]. (ang.).
4. PM Sanader opens section of Zagreb-Dubrownik highway. 2008-12-22. [dostęp 2009-01-06]. (ang.).
5. Prime Minister Sanader reiterates Croatia's right to build Peljesac bridge. 2007-10-24. [dostęp 2009-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-15)]. (ang.).
6. Prime Minister Sanader formally opens construction work on Peljesac bridge. 2007-10-24. [dostęp 2009-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Automobilklub chorwacki
• Dokładny przebieg A1
• Autostrady w Chorwacji(Hrvatske Autoceste)