Stormeister i sjakk eller Sjakkstormeister er ein sjakktittel som Verdssjakkforbundet (FIDE) deler ut til svært sterke sjakkspelarar som har klart krava til denne tittelen i internasjonale sjakkturneringar. Tittelen blir ofte forkorta til IGM eller GM, for International Grand Master eller berre Grand Master. Det var per 1. april 2021 1725 stormeistrar i sjakk.[1] Tittelen er livsvarig.
FIDE delar også ut fleire titlar med lågare rang, sjå eiga side om sjakktitlar.
Krava til tittelen er i korte trekk at spelaren må ha klart sterke prestasjonar, i 2 eller 3 sjakkturneringar, med til saman minst 27 sjakkparti. Sjakkturneringane må vanlegvis vere på minst 9 rundar. Prestasjonane må etter Verdssjakkforbundet sitt ratingsystem tilsvare ein rating på minst 2600. Dei viktigaste andre krava, er at spelaren må ha spela mot minst 3 stormeistrar i turneringa, at minst halvparten av motstandarane må ha ein offisiell FIDE-tittel, og at minst ein tredjedel av spelarane må vere frå eit anna land.
Det blir også kravd at spelaren på eit eller anna tidspunkt har hatt eigen rating på over 2500.
I 1950 innførte Verdssjakkforbundet FIDE den offisielle tittelen Stormeister i sjakk. Nemninga hadde blitt brukt før, men det vart no også innført reglar for kva som skulle til for å oppnå tittelen. Den lågare grada Internasjonal Meister i sjakk vart innført samtidig. Titlane vart delt ut av generalforsamlinga i FIDE etter forslag frå ein sakkunnig kvalifikasjons-komite.
I 1950 var det altså 27 spelarar som fekk stormeister-tittelen:
For det første dei aktive toppspelarane i verda: verdsmeisteren i sjakk Mikhail Botvinnik, og dei som hadde kvalifisert seg for den første kandidatturneringa i sjakk i 1950:
Boleslavskij, Bondarevskij, Bronstein, Euwe, Fine, Flohr, Keres, Kotov, Lilienthal, Najdorf, Reshevsky, Smyslov, Ståhlberg og Szabó.
Vidare 12 spelarar som i 1950 var over sitt beste, men som vart rekna som å ha vore av verdsklasse då dei var på topp: Ossip Bernstein, Oldrich Duras, Ernst Grünfeld, Borislav Kostić, Grigorij Levenfisj, Géza Maróczy, Jacques Mieses, Viacheslav Ragozin, Akiba Rubinstein, Friedrich Sämisch, Savielly Tartakower og Milan Vidmar.
Det gjekk raskt politikk i dette, og Efim Bogoljubow, som hadde spela tvekamp to gongar om verdsmeisterskapen i sjakk mot Alexander Alekhine på 1930-talet fekk ikkje stormeistertittelen i 1950. Dette hadde samanheng med at Bogoljubow hadde spela sjakkturneringar i Nazi-Tyskland under 2. verdskrigen. I 1951 fekk Bogoljubow likevel tittelen, etter ei avstemming med 13 for og 8 mot, og med 5 som avstod. Jugoslavia støtta tildelinga, men resten av kommunistlanda i Aust-Europa stemte imot.
- For meir om dette emnet, sjå Sjakk-vedunderbarn.
Somme sjakk-vedunderbarn har klart krava til stormeistertittelen i sjakk i svært ung alder. Rekorden har no Sergej Karjakin frå Ukraina, som i august 2002 klarte krava til tittelen i ein alder av 12 år og 7 månader.
Noreg har 18 sjakkspelarar som har oppnådd å bli stormeistrar i sjakk (pr. 11. juli 2024). Desse er, med året for tittelen i parantes:
- Simen Agdestein (1985)
- Jonathan Tisdall (1995)
- Einar Gausel (1995)
- Rune Djurhuus (1996)
- Leif Erlend Johannessen (2002)
- Berge Østenstad (2003)
- Magnus Carlsen (2004)
- Kjetil A. Lie (2005)
- Leif Øgaard (2007)
- Jon Ludvig Hammer (2009)
- Torbjørn Ringdal Hansen (2015)
- Aryan Tari (2016)
- Frode Urkedal (2016)
- Johan Salomon (2017)
- Johan-Sebastian Christiansen (2018)
- Benjamin Arvola Notkevich (2018)
- Lars Oskar Hauge (2021)
- Elham Amar (2023)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
