art i planteriket From Wikipedia, the free encyclopedia
Kongsmarihand (Dactylorhiza majalis) er ei plante i marihandslekta Dactylorhiza i orkidéfamilien (marihandfamilien).[1] I Norsk raudliste for artar (2021) er ho vurdert som livskraftig (LC) på grunnlag av den vanlegaste underarten i Noreg.[2]
Kongsmarihand | |||
Status i verda: Livskraftig | |||
Systematikk | |||
Rike: | Planteriket | ||
Klasse: | Einfrøblada | ||
Orden: | Aspargesordenen | ||
Familie: | Orkidéfamilien | ||
Slekt: | Dactylorhiza | ||
Art: | D. majalis | ||
Underartar | |||
| |||
Vitskapleg namn | |||
Dactylorhiza majalis
(Rchb.) P.F.Hunt & Summerh. | |||
Økologi | |||
Habitat: | skog, myr, fjell | ||
Utbreiing: | Eurasia | ||
Artsdatabanken bruker prinsipielt separate navn på ulike taksonomiske nivå. Denne arten har tidlegare ikkje hatt noko norsk namn i Artsdatabanken, men har fått namnet kongsmarihand, eit namn som tidlegare var brukt om nominatunderarten Dactylorhiza majalis ssp. majalis, som ikkje veks i Noreg.[3]
Kongsmarihand er ikkje monofyletisk, men polyfyletisk. Det vil seie at dei ulike orkideane som er klassifiserte her, ikkje er direkte i slekt med kvarandre. Alle er oppstått på same måte, gjennom hybridisering mellom bleikmarihand og engmarihand, men til ulike tider og på ulike stader. Dei har genetiske likskapar, men klassifiseringa er alt anna enn enkel. Orkidear som av somme blir rekna som underartar eller til og med eigne artar, kan av andre bli avfeide som lokale, tilfeldige variantar. Somme forfattarar avviser heile arten majalis og omtalar dei som separate artar.[4][5]
Underartane i Noreg er:[3]
I Norden finn vi elles:
På Dei britiske øyane finst òg underartane (der rekna som eigne artar):
I Finland er underartane rekna som separate artar som samla blir omtalt som toukokämmekkäryhmä («kongsmarihandgruppa»).[11] I Baltikum og Benelux blir òg underartane rekna som separate artar.
I Field Guide to the Orchids of Europe and the Mediterranean (2019) har ein definert heile 17 underartar i Europa, mellom dei alle dei før nemnde,[12] og med eit par små avvik er dei same underartane nemnde i Plants of the World Online og i WFO – The World Flora Online.[13][14]
I ei særleg uklar stilling står stormarihand, som er rekna som arten D. praetermissa i den norske Artsdatabanken,[15] i Storbritannia[10] og i Benelux. I Plants of the World Online og i WFO – The World Flora Online er han handsama som underarten D. majalis ssp. praetermissa,[16][17] men elles rekna inn i D. majalis ssp. integrata som til dømes i Field Guide to the Orchids of Europe and the Mediterranean.[12]
Ei lang rekkje namn har vore foreslått for svært mange av taksona i denne gruppa, og mange av plantane har vore gitt status som art.[12] Dei fleste av desse artsnamna er no rekna som ugyldige, men somme av dei er framleis i bruk i nasjonal terminologi. Mellom artsnamn som er eller har vore i bruk i Nord-Europa finn vi:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.