MaK DE 6400

De NS 6400 is een serie dieselelektrische locomotieven van het type MaK DE 6400 gebouwd door Maschinenbau Kiel (MaK)^[3], later Vossloh, voor de Nederlandse Spoorwegen (NS) voor het goederenvervoer. Na de opsplitsing van NS in 1995 zijn alle 6400'en overgegaan naar NS Cargo (nu: DB Cargo). De locomotieven zijn in Duitsland als "Baureihe 264" bekend.

Railion 6400 MaK DE 6400
Railion 6508 in Den Haag
DB Schenker Rail 6426 in Venlo
Aantal	120
Nummering	6401-6520
Fabrikant	MaK, later Vossloh
Bouwjaar	1988-1995
Uit dienst	2010-heden zie tekst
Asindeling	Bo' Bo'
Spoorwijdte	1435 mm
Massa	82 ton (dienstgewicht)
Aslast	20,5 ton
Lengte over buffers	14,4/14,49 (bij locomotieven met crashbuffers) m
Breedte	3,10 m
Hoogte	4,20 m
Omgrenzingsprofiel	UIC 505-1
Wieldoorsnee	1000 mm[1]
Draaistelafstand	7.400 mm[2]
Radstand	2400 mm[2][1]
Minimale boogstraal	80 m (70 m bij 5 km/h)[2]
Maximumsnelheid	120 km/h[2][1]
Aandrijving	Dieselelektrisch
Trekkracht	aanzet: 305 kN[1]
Elektromotoren	4× asynchroon[2][1]
Vermogen elektromotoren	1000 kW (wiel)[2]
Aantal dieselmotoren	1× 12V 396 TC 13[2][1]
Vermogen dieselmotoren	1800 kW (bij 1800 rpm)[2][1]
Fabrikant dieselmotoren	MTU[2][1]
Inhoud brandstoftank	3345 L
Treinbeïnvloeding	ATB en/of PZB en/of Memor en/of ERTMS
Treinradio	Telerail, GSM-R
Remsysteem	directe rem * Oerlikoeenleidingrem met hogedrukrem * elektrodynamische rem
Remopschriften	O-GPR E mZ
Remgewicht	R 84 t P 58 t G 58 t
Compressorfabrikant	Knorr-Bremse[2]
Compressortype	Schroefcompressor, 1920 L/min.[2]
Koppeling	schroefkoppeling/schakukoppeling (bij (ex-)wegsleeplocomotieven)
Wisselrichter	2× BBC 13 SG 09[1] (thyristor VVVF)
Overbrengingsverhouding	1 : 4,94[1]
Portaal    Verkeer & Vervoer

Geschiedenis

In 1985 bestelde NS 60 locomotieven voor de vervanging van de uit de jaren 50 stammende series 2200 en 2400. In 1989 volgde een vervolgserie van nog 60 locomotieven.

In augustus en september 1990 is de 6443 door de Noorse staatsspoorwegen NSB gehuurd om het type te evalueren.

Een deel van de locs heeft zijn oorspronkelijke geel-grijze NS-kleurencombinatie ingewisseld voor de rode kleurstelling van NS Cargo of Railion, in 2009 hernoemd in DB Schenker Rail. De locs 6401, 6402, 6403 en 6504 werden in 2006 gestickerd in de kleurstelling van Railpro, een leverancier van spooronderhoudsmaterialen. Sinds september 2009 zijn deze locomotieven weer voorzien van de geel-grijze kleurstelling.

Vanaf 2009 verschijnen de 6400 in de verkeersrode kleurstelling van DB Cargo. In 2020 rijdt alleen de 6461 nog in geel-grijze kleurstelling rond.

Door de afname van het goederenvervoer stonden in de periode 2009-2019 veel 6400'en terzijde. Een groot aantal terzijde gestelde locs is opgeknapt en verkocht aan andere vervoerders, waaronder DB Polska.

Constructie en techniek

Het ontwerp is gebaseerd op een standaardtype van MaK, de DE 1002 en dragen typenaam MaK DE 6400. De locomotieven worden dieselelektrisch aangedreven en waren de eerste Nederlandse locomotieven met draaistroommotoren. De locomotieven waren in eerste instantie voorbereid op de mogelijkheid om een afstandsbediening (Radiografische bediening) in te bouwen. Deze afstandsbedieningen werden later ingebouwd en in gebruik genomen. Tot 4 locs mogen gecombineerd (multiple geschakeld) rijden, voor het trekken van zware goederentreinen.

Ze zijn langer dan dit type, omdat er ruimte nodig was voor de ATB en een hulpdieselmotor, die bij een geparkeerde loc elektriciteit opwekt voor batterijlading en voor de verwarmingselementen die het koelwater van de hoofddieselmotor op temperatuur brengen of houden. Hierdoor is de hoofdmotor altijd op bedrijfstemperatuur en is het niet nodig de hoofdmotor stationair warm te laten draaien. In tegenstelling tot de eerdere Nederlandse locomotieftypen kan de hoofddieselmotor niet zonder extra handelingen koud gestart worden.

Ook is er meer ruimte nodig voor de draaistellen, omdat die groter zijn door de toepassing van blokkenremmen in plaats van schijfremmen. Omdat er hulpstuurtafels voor het rangeren achter de stoelen werden geplaatst werd de doorgang erg smal en dus werd ook de cabine langer. De cabine staat 110 mm hoger dan bij het voorbeeld, zodat de machinist royalere zichtlijnen heeft. Hierdoor werd het tevens mogelijk de batterijen onder de vloer van de cabine onder te brengen, wat een betere bereikbaarheid tot gevolg had.

In de loop van 1986 zijn door NS in de fabriek van MaK praktijkproeven gedaan met de cabine, om de zichtlijnen te beproeven en om te controleren of de machinist wel binnen het omgrenzingsprofiel blijft wanneer hij uit de cabine leunt. Hiertoe is een aantal machinisten naar de fabriek gereisd.

De 6400 heeft net als de DE 1002 twee huiven waarin apparatuur is ondergebracht: de korte huif (E-huif) die de elektrische installatie bevat, en de langere huif met de hoofdgenerator, uitlaatdempers, dieselmotoren en koelinstallatie.

Van de eerste serie van 60 zijn er 20 draaistellen door MaK gefabriceerd, en voor 50 locs door Stork RMO in Amsterdam. De draaistellen hebben een grotere radstand dan die van het loctype dat model heeft gestaan, omdat de conventionele blokkenrem is toegepast, in tegenstelling tot het voorbeeld. Voor de loc is een speciale stoel ontworpen die niet alleen naar voren en naar achteren geschoven kan worden, maar ook dwars gekanteld kan worden met het oog op het door het raam naar buiten leunen, onder andere bij het rangeren.

De hoofddieselmotor is afkomstig van MTU en van het type 12V 396 TC 13.^[2] De dieselmotor drijft een borstelloze synchrone draaistroomgenerator aan. Een gelijkrichter zet deze draaistroom om in een gelijkspanning van 1500 V. (Dit was een eis van het Ministerie van Defensie, zodat er noodhospitalen konden worden samengesteld met passagiersrijtuigen die moeten worden gevoed met 1500 V gelijkstroom, waarbij de energie geleverd zou moeten worden door de diesellocomotief.^[bron?]) Twee luchtgekoelde wisselrichters (BBC type 13 SG 09^[1]), die zich in de korte huif bevinden, zetten deze gelijkstroom om in driefasenwisselstroom met variabele spanning en frequentie waarmee de 4 asynchrone tractiemotoren worden gevoed.

De 6400 kan elektrodynamisch remmen; de stroom die hierbij wordt opgewekt, wordt door remweerstanden in warmte omgezet.

Een aantal van deze locomotieven heeft extra apparatuur voor de gebruikte treinbeïnvloeding in België en Duitsland om in deze landen te worden toegelaten. Deze locomotieven hebben respectievelijk de bijnamen Vlaamse Reuzen en Duitse Herders. Daarnaast zijn er locomotieven uitgerust met ETCS om te kunnen rijden op de Betuweroute. Deze worden DMI-locs genoemd naar de DMI (Driver Machine Interface) die is ingebouwd boven de stuurtafel van de loc. Voor het heuvelbedrijf op Kijfhoek zijn er de zogenaamde "heuvellocs" 6476 tot en met 6479.

Afvoer en verkoop

Door terugloop in het goederenvervoer als gevolg van de economische crisis, het afstoten van kleinschalig vervoer, en de instroom van elektrische locomotieven serie 189, werd in 2009 een groot aantal locomotieven serie 6400 buiten dienst gesteld. In de daaropvolgende jaren werd een aantal locomotieven weer in dienst gesteld. Anderen werden gesloopt of doorverkocht naar een andere spoorwegmaatschappij.

• 6415 gesloopt na een botsing bij Barendrecht in 2009.
• 6419 naar Grenland Rail, Noorwegen.
• 6420 naar NRC, Noorwegen.
• 6446 naar Grenland Rail, Noorwegen.
• 6447 in 2016 naar Eurotunnel als 0010.
• 6448 naar Grenland Rail, Noorwegen.
• 6449 naar Grenland Rail, Noorwegen.
• 6452 naar Norsk Jernbanedrift, Noorwegen
• 6514 gesloopt na een botsing bij Barendrecht in 2009.

Twee locs (6456 en 6457) zijn in 2010 aan Eurotunnel verkocht, om de sterk lijkende Class 0001 aan te vullen.^[4][5]

Enkele locs die eerst terzijde stonden, hebben een terugkeer gemaakt als wegsleeplocomotief. Daartoe hebben zij een Scharfenbergkoppeling gekregen.

Twee locs (6406 en de 6409) zijn door LTE gehuurd en werden bij Shunter op de Waalhaven gereviseerd en in de huisstijl van LTE gespoten.

Eind 2017 werden 4 locs (6475, 6482, 6484)+(6481 wordt verwacht in 2018) door Railtraxx in gebruik genomen. Deze werden eveneens bij Shunter gereviseerd en in de huisstijl van RTX gespoten.

Overzicht

Nummer	In dienst	Naam	Status	Huidige (of laatste) eigenaar	Huidig (of laatste) nummer	Huidige (of laatste) kleurstelling	Huidige aanwezige Treinbeïnvloeding	Opmerkingen	Foto
6401	1988	Mijndert	In dienst	DB Cargo (PL)	6401	-
6402	1988	Marinus/Dawid	In dienst	DB Cargo (PL)	6402	-		Kreeg de naam Dawid bij DB Cargo Polska
6403	1988	Gijs	Terzijde	DB Cargo (NL)	6403	-	ATB
6404	1988	Johan	In dienst	DB Cargo (PL)	6404	-
6405	1988	Jan	In dienst	DB Cargo (PL)	6405	-
6406	1988	Tonnie	In dienst	LTE Netherlands BV	6406	blauw-wit met LTE logos	ATB, ETCS Base line 2
6407	1988	Henk	In dienst	NRC Norway	001	-
6408	1988	Gerard	In dienst	DB Cargo (PL)	6408	-
6409	1988	Herman	In dienst	LTE Netherlands BV	6409	blauw-wit met LTE logos	ATB, ETCS Base line 2
6410	1988	Toon	In dienst	DB Cargo (PL)	6410	-
6411	1988	Olivier	In dienst	DB Cargo (NL)	6411	rood	ATB, ATB-NG
6412	1989	Hans	In dienst	DB Cargo (NL)	6412	rood	ATB, ATB-NG
6413	1989	Foeke	In dienst	DB Cargo (NL)	6413	rood	ATB, ATB-NG
6414	1989	Sander	In dienst	DB Cargo (NL)	6414	rood	ATB, ATB-NG
6415	1989	Rens	Gesloopt	DB Cargo (NL)	6415	rood		Gesloopt in Maart 2010 na Treinongeval bij Barendrecht
6416	1989	Arie	In dienst	DB Cargo (NL)	6416	rood	ATB, ATB-NG
6417	1989	Bob	In dienst	DB Cargo (NL)	6417	rood	ATB, ATB-NG
6418	1989	John	In dienst	DB Cargo (NL)	6418	rood	ATB, ATB-NG
6419	1989	Willem	In dienst	Grenland Rail	6419	rood
6420	1989	Horst	In dienst	NRC Norway	002	-
6421	1989	Sebe	In dienst	DB Cargo (NL)	6421	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6422	1989	Wim	In dienst	DB Cargo (NL)	6422	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6423	1989	Chris	In dienst	DB Cargo (NL)	6423	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6424	1989	Dirk	In dienst	DB Cargo (NL)	6424	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6425	1989	Chris	In dienst	DB Cargo (NL)	6425	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6426	1989	Niko	In dienst	DB Cargo (NL)	6426	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6427	1989	Hans	In dienst	DB Cargo (NL)	6427	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6428	1989	Dirk	In dienst	DB Cargo (NL)	6428	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6429	1989	Hans	In dienst	DB Cargo (NL)	6429	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6430	1989	Jan-Adrianus	In dienst	DB Cargo (NL)	6430		ATB, ETCS Baseline 2	'Wegsleepdienst' stickers
6431	1990	Antonius	In dienst	DB Cargo (NL)	6431	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6432	1990	Hendrikus	In dienst	DB Cargo (NL)	6432	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6433	1990	Han	In dienst	DB Cargo (NL)	6433		ATB, ETCS Baseline 2	'Wegsleepdienst' stickers
6434	1990	Henk	In dienst	DB Cargo (NL)	6434	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6435	1990	Joop	In dienst	DB Cargo (NL)	6435	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6436	1990	Willem	In dienst	DB Cargo (NL)	6436	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6437	1990	Arie	In dienst	DB Cargo (NL)	6437	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6438	1990	Henk	In dienst	DB Cargo (NL)	6438	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6439	1990	Geert	In dienst	DB Cargo (NL)	6439	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6440	1990	Jaap	In dienst	DB Cargo (NL)	6440	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6441	1990	Joyce	In dienst	DB Cargo (NL)	6441	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6442	1990	William	In dienst	DB Cargo (NL)	6442	rood	ATB, ETCS Baseline 2
6443	1990		Terzijde	DB Cargo (NL)	6443	geel/grijs	-
6444	1990	Eeltje	In dienst	DB Cargo (PL)	6444	-
6445	1990	Wijbo	In dienst	DB Cargo (PL)	6445	-
6446	1990	Jo	In dienst	Grenland Rail	6446	-
6447	1990	Maurits	In dienst	Eurotunnel	0010	-
6448	1990	Rein	In dienst	Grenland Rail	6448	-
6449	1991	John	In dienst	Grenland Rail	6449	-
6450	1991	Hanja	In dienst	Eurotunnel	0008	-
6451	1991	Daan	In dienst	Eurotunnel	0009	-
6452	1991	Rein	In dienst	Norsk Jernbanedrift	6452	-
6453	1991	Frans	In dienst	DB Cargo (PL)	6453	-
6454	1991	Wim	In dienst	DB Cargo (NL)	6454	rood	ATB, ATB-NG
6455	1991	Klaas Abel	In dienst	DB Cargo (NL)	6455	rood	ATB, ATB-NG
6456	1991	Hendrik	In dienst	Eurotunnel	0006	-
6457	1991		In dienst	Eurotunnel	0007	-
6458	1991	Harry	In dienst	DB Cargo (PL)	6458	-
6459	1991	Anton	In dienst	DB Cargo (PL)	6459	-
6460	1991	Lonneke/Leo	In dienst	DB Cargo (PL)	6460	-
6461	1991	Ron	In dienst	DB Cargo (NL)	6461	geel-grijs	ATB
6462	1991	Olga	In dienst	DB Cargo (PL)	6462	-
6463	1991	Theo	In dienst	DB Cargo (NL)	6463	rood	ATB TBL 1+
6464	1992	Jan	In dienst	DB Cargo (NL)	6464	rood	ATB
6465	1992	Lammert	In dienst	DB Cargo (NL)	6465	rood	ATB
6466	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6466	rood	ATB
6467	1992		Terzijde	DB Cargo (NL)	6467	-	-
6468	1992		Terzijde	DB Cargo (NL)	6468	-	-
6469	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6469	rood	ATB
6470	1992		Terzijde	DB Cargo (NL)	6470	-	-
6471	1992	Bram	In dienst	DB Cargo (NL)	6471	rood	ATB	TBL 1+
6472	1992	Frank/Piotr	In dienst	DB Cargo (PL)	6472	-		Kreeg de naam Piotr bij DB Cargo Polska
6473	1992		In dienst	DB Cargo (PL)	6473	-
6474	1992	Adam	In dienst	DB Cargo (PL)	6474	-		Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6475	1992		In dienst	Railtraxx	6475	groen met RTX-logos	ATB, ETCS Baseline 2
6476	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6476	rood	ATB
6477	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6477	rood	ATB
6478	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6478	rood	ATB
6479	1992		In dienst	DB Cargo (NL)	6479	rood	ATB
6480	1992	Jaro	In dienst	DB Cargo (PL)	6480	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6481	1992	Lies	In dienst	Railtraxx	6481	groen met RTX-logos	ATB, ETCS Baseline 2
6482	1992		In dienst	Railtraxx	6482	groen met RTX-logos	ATB, ETCS Baseline 2
6483	1992		In dienst	DB Cargo (PL)	6483	-	-
6484	1992		In dienst	Railtraxx	6484	groen met RTX-logos	ATB, ETCS Baseline 2
6485	1993	Rafał	In dienst	DB Cargo (PL)	6485	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6486	1993		Terzijde	DB Cargo (NL)	6486	rood	-
6487	1993	Paweł	In dienst	DB Cargo (PL)	6487	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6488	1993	Gerard/Kosmi	In dienst	DB Cargo (PL)	6488	-	-	Gerard werd vernaamd naar Kosmi bij DB Cargo Polska
6489	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6489	-	-
6490	1993	Kacper	In dienst	DB Cargo (PL)	6490	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6491	1993	Bastuś	In dienst	DB Cargo (PL)	6491	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6492	1993	Kamil	In dienst	DB Cargo (PL)	6492	-	-	Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6493	1993	Joke/Anulka	In dienst	DB Cargo (PL)	6493	-	-	Joke werd vernaamd naar Anulka bij DB Cargo Polska
6494	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6494	-
6495	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6495	-
6496	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6496	-
6497	1993	Beny	In dienst	DB Cargo (PL)	6497	-		Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6498	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6498	-
6499	1993		In dienst	DB Cargo (PL)	6499	-
6500	1993	Robert	In dienst	DB Cargo (PL)	6500	-		Naam pas gekregen bij DB Cargo Polska
6501	1993	Edo/Kasia	In dienst	DB Cargo (PL)	6501	-		Edo werd vernaamd naar Kasia bij DB Cargo Polska
6502	1993		In dienst	DB Cargo (NL)	6502	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6503	1993		In dienst	DB Cargo (NL)	6503	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6504	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6504	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6505	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6505	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6506	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6506	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6507	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6507	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6508	1994	Karla/Kris	In dienst	DB Cargo (NL)	6508	rood, wervingsstickers	ETCS Baseline 3
6509	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6509	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6510	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6510	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6511	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6511	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6512	1994	Peter	In dienst	DB Cargo (NL)	6512	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+	Naam niet meer op de locomotief waar te nemen
6513	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6513	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6514	1994	Wim	Gesloopt	DB Cargo (NL)	6514	rood, wervingsstickers	Memor	Gesloopt in Maart 2010 na Treinongeval bij Barendrecht
6515	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6515	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6516	1994	Wouter	In dienst	DB Cargo (NL)	6516	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6517	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6517	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6518	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6518	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6519	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6519	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+
6520	1994		In dienst	DB Cargo (NL)	6520	rood, wervingsstickers	ATB TBL 1+

Galerij

• 
  Drie 6400-en rijden multiple geschakeld een kolentrein (Station Utrecht Centraal)
• 
  Twee 6400-en in Railion-rood en NS-geel/grijs met Railion-sticker te Arnhem
• 
  Loc 6434 met een afvaltrein te Apeldoorn
• 
  Afstandsbediening

Externe link

• Beschrijving van het loctype op loks-aus-kiel.de

Bronnen, noten en/of referenties

• De Koppeling, 1 augustus 2007, pagina 5

1. (de) ABB Henschel (1991). Fahrzeugtechnik für alle Anwendungen, Mannheim, 42-45, 167.
2. Wasscher, D.E. (1988-05). De nieuwe DE-loc 6400. Het Matblad 20 (1988) (3): 1-8
3. loks-aus-kiel.de
4. Eurotunnel buys more rescue locomotives. www.railwaygazette.com. Railway Gazette International (3 november 2010). Gearchiveerd op 5 december 2019.
5. http://nieuws.rolandrail.net/?p=62. Gearchiveerd op 2 december 2013.

Mediabestanden

Zie de categorie MaK DE 6400 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Nederlandse locomotieven

Elektrische locomotief:	1000 · 1100 · 1200/1250 · 1300 · 1400 (nooit gebouwd) · 1500 · 1600 · 1700 · 1800 · 186.000 · TRAXX · BR 189
Diesellocomotief:	2000 · 2200 · 2400 · 2600 · 2800 · 2900 · Class 58 · HLD 62 · BR 232 · 6400 · Class 66 · G 1206 · G 2000 · V100
Locomotor:	1 · 90 · 100 · 200
Rangeerlocomotief:	80 · 160 · 400 · 450 · 500 · 520 · 600 · 700 · NedTrain 700 · BR 363 · V60D · RRF 100