E-routenetwerk

Het E-routenetwerk is een reeks van wegen, die door de letter E en enkele cijfers worden aangeduid. De nummers worden toegekend door de Europese economische commissie van de Verenigde Naties (UNECE). Het netwerk doorkruist Europa. De wegen overbruggen nationale grenzen.

Het eerste netwerk van E-wegen stamt uit de jaren 50. Op 16 september 1950 werd in Genève een verdrag ondertekend waarin een verklaring voor de constructie van hoofdverkeerswegen werd vastgelegd. Tot nu toe hebben 27 landen dit verdrag ondertekend (gegevens van december 2011).

In 1951 is het netwerk uitgebreid tot Joegoslavië en Turkije, in 1955 tot Spanje, in 1963 tot Bulgarije, in 1966 tot Hongarije en Roemenië en in 1968 tot Ierland. In 1968 waren er formeel geen Europese wegen in de Sovjet-Unie. Begin jaren 70 wilde een aantal landen meer wegen in het netwerk toevoegen. Daardoor ontstond de nood om een nieuw systeem in te voeren.

In 1975 werd een nieuw verdrag gesloten. Met uitzondering van Spanje en Ierland, zijn de 27 landen die bij het oude verdrag waren aangesloten ook toegetreden tot dit nieuwe verdrag.

De belangrijkste E-wegen kregen de nummers van E1 tot en met E22, later aangevuld tot en met E27. De E28, E29 en E30 waren reservenummers en zijn nooit toegekend geweest. De nevenwegen kregen een nummer van E31 tot E92, in latere jaren aangevuld tot en met E126. In de loop der jaren zijn zo'n 27 aanpassingen geweest in het netwerk.

De hoofdroutes waren (⛴ geeft een bootverbinding aan):

E1: Londen ⛴ Parijs - Lyon - Rome - Palermo
E2: Londen ⛴ Reims - Milaan - Parma - Brindisi
E3: Lissabon - Burgos - Antwerpen - Hannover (in 1975 via Bremen) ⛴ Stockholm ⛴ Vaalimaa - grens met Sovjet-Unie
E4: Lissabon - Madrid - Frankfurt/M ⛴ Stockholm ⛴ Lahti - Helsinki
E5: Londen ⛴ Brussel - Wenen - Niš - Thessaloniki (tot 1966) - Istanbul ⛴ Yayladagi - grens met Syrië
- E5N: Niš - Sofia - Silivri (sinds 1966) = noordelijke tak van E5
- E5S: Niš - Thessaloniki - Silivri (sinds 1966) = zuidelijke tak van E5
E6: Rome - München - Berlijn ⛴ Oslo - Stjordal - Vollan - Kirkenes (in 1980)
E7: Rome - Villach - Wenen - Krakow - Warschau
E8: Londen ⛴ Den Haag - Hannover - Berlijn - Warschau - Moskou
E9: Amsterdam - Luxemburg - Bazel - Genua
E10: Parijs - Brussel - Amsterdam - Groningen (in 1958)
E11: Parijs - Nancy - München - Salzburg
E12: Parijs - Neurenberg - Praag - Warschau - Leningrad
E13: Venetië - Verona - Milaan - Lyon - Tours (in 1969) - Brest (in 1969)
E14: Trieste - Villach - Praag - Stettin/Szczecin ⛴ Malmö (in 1971)
E15: Hamburg - Berlijn - Praag - Budapest - Boekarest (in 1966) - Constanța (in 1966)
E15A: Turda - Boekarest (in 1966)
E16: Bratislava - Łódź - Gdansk - Gdynia
E17: Chagny - Bazel - Innsbruck - Salzburg
E18: Stavanger - Oslo - Stockholm
E19: Korinthos - Rion - Ioannina - Igoumenitsa (tot 1962 Melissopetra)
E20: Niki (sinds 1975 Krystalopigi) - Thessaloniki - Sofia - Boekarest (in 1967) - Cernovcy (in 1967)
E21: Savona - Turijn - Aosta - E21A tot Martigny, E21B tot Genève
E22: Berlijn - Krakov - Lvov
- E22A: Strzelce Opolskie - Krakow (sinds 1979)
E23: Gürbulak - Erzurum - Ankara - Izmir (in 1966)
E24: Esendere - Urfa - Kömürler - Adana (in 1966) - Kesan (in 1966)
- E24A: Cizre - Vanset (sinds 1966)
E25: Burgos - Madrid - Sevilla - Algeciras (sinds 1958)
E26: Barcelona - Valencia - Málaga - Algeciras (sinds 1958)
E27: Triëste - Dubrovnik - Skopje - Sofia - Varna (sinds 1967)
E28, E29, E30: reservenummers, niet toegekend

De nevenwegen waren:

E31 tot E34 in Groot-Brittannië, alsook E104 tot E120 (sinds 1968)
E35 tot E42 in de Benelux
E43 tot E49 in Frankrijk, alsook de aparte nummers EB1 tot EB4 (sinds 1969)
E50 tot E52 in Spanje en Portugal, ook de E101 tot E103 (sinds 1958)
E53 tot E59 in Italië, ook de E91
E60 tot E65 in Duitsland en Zwitserland, ook de E70 tot E74, de E86 en de E121 (sinds 1968)
E66 tot E69 in Denemarken en Scandinavië, ook de E75 tot E80
E81 tot E85 in Polen en Tsjecho-Slowakije
E87 tot E90, E92 in Griekenland
E93 tot E98 in Joegoslavië, Roemenië en Bulgarije (sinds 1951)
E99 tot E100 in Turkije (sinds 1951)
E122 tot E126 in Ierland (sinds 1969)

In 1975 werd een geheel nieuw E-wegennet vastgelegd. De bestaande E-wegen kregen een nieuw nummer toegekend en er zijn wegen toegevoegd. Het verdrag dateert van 15 november 1975 en is in werking getreden op 15 maart 1983. Tot december 2011 hebben 37 landen dit verdrag ondertekend. Een grote wijziging in het netwerk, vooral wat betreft de nummering, vond plaats in 1985. In 1999 kende het netwerk een forse uitbreiding naar het oosten. Regelmatig worden wijzigingen aangebracht in het netwerk, deze staan vermeld in bijlage 1 van het verdrag. Sinds 1975 is deze bijlage 30 keer aangepast. In 1975 waren er 151 wegen, waaronder 18 hoofdwegen, tegen 1990 was het netwerk uitgegroeid tot 185 wegen, in 2000 tot 233 en in 2010 tot 249. In december 2011 zijn er 29 hoofdwegen, 78 referentiewegen en 142 nevenwegen. Ook de technische voorwaarden voor de constructie van deze wegen, die in bijlage 2 in het verdrag vermeld staan, kende een aantal wijzigingen.

Nummering

De nummering van de wegen werd als hieronder gedefinieerd door de UNECE in 1975:

De belangrijke wegen, de zogenoemde A-wegen, hebben één of twee cijfers. De verbindingswegen of B-wegen hebben drie cijfers. Binnen de A-wegen onderscheiden we twee groepen:
1. Hoofdassen hebben een nummer dat deelbaar is door 5. Deze wegen lopen over het hele Europese continent, dat wil zeggen van kust tot kust of tot de buitengrenzen van het continent, in enkele gevallen loopt het nummer door in Azië. Van al deze wegen is de E40 de absoluut langste: hij loopt van Calais tot aan de grens van Kazachstan met China, meer dan 8000 km.
  1. Wegen van noord naar zuid hebben een nummer van twee cijfers eindigend op een 5, oplopende nummers van west naar oost (E5: Greenock - Algeciras) naar oostelijke routes (E115: Moskou - Bakoe).
  2. Wegen van west naar oost hebben een nummer van twee cijfers eindigend op een 0, oplopende nummers van noord naar zuid (E10: Svolvær - Narvik - Luleå) naar zuidelijke routes (E70: La Coruña - Trabzon).
2. Aanvullende A-wegen hebben een nummer van 2 cijfers dat geen veelvoud is van 5. Deze wegen lopen niet door over het hele continent, maar slechts op een deel. Noord-zuidelijk lopende wegen hebben een oneven nummer, min of meer oplopend van west naar oost en van noord naar zuid. Oost-westelijk lopende wegen hebben een even nummer, min of meer oplopend van noord naar zuid en van west naar oost. De nummers van deze wegen liggen tussen de nummers van de hoofdassen. Bijvoorbeeld: De E30 loopt van Cork (in Ierland) over Den Haag en Berlijn, Warschau, Moskou verder oostwaarts. De E40 loopt van Calais over Brussel naar Keulen, Krakau, Kiev verder oostwaarts. Hiertussen moeten dus E32, E34, E36 en E38 liggen. Welnu, de E32 ligt in Groot-Brittannië, de E34 in België, Nederland en Duitsland (al wat meer oostwaarts), de E36 in Duitsland en Polen.
Klasse-B wegen hebben een nummer van drie cijfers. Het eerste cijfer is dat van de dichtstbijzijnde belangrijke weg in het noorden, het tweede staat voor de dichtstbijzijnde belangrijke weg in het westen. Het derde cijfer is een serienummer.
Noord-zuid Klasse-A wegen die ten oosten van de E99 liggen hebben oneven nummers van drie cijfers van E101 tot E129.
Klasse-B wegen ten oosten van de E101 hebben een nummer van drie cijfers, van E001 tot E099.