Bastenaken

Bastenaken (Frans: Bastogne, Duits: Bastenach, Luxemburgs: Baaschtnech) is een stad en gemeente in de Belgische provincie Luxemburg. De stad telt sinds de fusie met Bertogne die van kracht werd op 2 december 2024 meer dan 20.000 inwoners, die Bastenakenaars^[1] worden genoemd.

Bastenaken
Bastogne

Stad in België
De Sint Pieterskerk (11de - 16de eeuw)
(Details)
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luxemburg
Arrondissement	Bastenaken
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	264,69 km² (2023) 91,47% 2,67% 5,86%
Coördinaten	50°0'15"NB, 5°43'12"OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	20.688 (01/01/2024) 49,76% 50,24% 78,16 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 21,97% 62% 16,03%
Buitenlanders	8,35% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Benoît Lutgen (LDB)
Bestuur	LDB
Zetels LDB Ensemble	27 18 9
Economie
Gemiddeld inkomen	onbekend euro/inw. (2022)
Werkloosheids­graad	onbekend% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 6600 6600 6600 6600 6600 6687 6686 6688	Deelgemeente Bastenaken Longvilly Noville Villers-la-Bonne-Eau Wardin Bertogne Flamierge Longchamps
Zonenummer	061
NIS-code	82039
Politiezone	Centre Ardenne
Hulpverlenings­zone	Luxemburg
Website	www.bastogne.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Bastenaken in de provincie Luxemburg
Foto's
Bastenaken vanuit de lucht
Portaal    België

Sinds 2 december 2024 is Bastenaken gefuseerd met de gemeente Bertogne waardoor, met 264,69 km², de gemeente de grootste van België werd in oppervlakte.

Kernen

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Bastenaken	30,87	9.618	312	82003A
2	Wardin	43,66	2.574	59	82003B
3	Villers-la-Bonne-Eau	23,69	482	20	82003C
4	Noville	42,35	2.146	51	82003D
5	Longvilly	32,46	1.455	45	82003E
6	Bertogne	23,34	1.030	44	82005A
7	Longchamps	30,68	1.434	47	82005B
8	Flamierge	37,65	1.192	32	82005C

Overige kernen

• Bastenaken : Bizory, Chifontaine, Hemroulle, Isle-la-Hesse, Isle-le-Pré, Savy, Senonchamps;
• Longvilly : Al-Hez, Arloncourt, Bourcy, Horritine, Michamps, Moinet, Oubourcy ;
• Noville: Cobru, Fagnoux, Foy-Notre-Dame, Hardigny, Luzery, Rachamps, Recogne, Vaux, Wicourt ;
• Villers-la-Bonne-Eau : Livarchamps, Losange, Lutrebois, Lutremange, Remoifosse ;
• Wardin : Benonchamps, Bras, Harzy, Mageret, Marenwez, Marvie, Mont, Neffe.
• Bertogne : Compogne en Bethomont
• Flamierge : Givry, Givroulle, Frenet, Gives, Berhain, Wigny, Salle, Troismont, Tronle en Roumont
• Longchamp : Fays, Monaville, Withimont, Rouette, Champs, Mande-Saint-Etienne, Rolley en Flamisoul

Geschiedenis

Het Ardennenoffensief

Bastenaken is vooral bekend geworden door de Slag om Bastenaken, tijdens het Ardennenoffensief in december 1944. Nadat de geallieerde legers het grootste deel van België hadden bevrijd, ondernamen delen van de Duitse Wehrmacht (en vooral SS) een tegenoffensief in de richting van de Maas. Bastenaken, verdedigd door de Amerikaanse 101 Airborne Division onder leiding van generaal Anthony McAuliffe, werd van 21 tot de doorbraak van Patton op 26 december omsingeld door het Duitse leger. De Amerikanen hielden stand. Toen een Duitse onderhandelaar hem kwam vragen zich over te geven, antwoordde McAuliffe volgens de overlevering "Nuts!" wat in het Amerikaans Engels zoveel betekent als "Gestoord!"

Bezienswaardigheden

In het Bastogne War Museum op de Mardassonheuvel is een grote tentoonstelling over de oorlogsgeschiedenis ondergebracht. Niet ver daarvan staat het stervormige Mémorial du Mardasson, dat ruim uitzicht biedt over de omgeving. De Slag om Bastenaken als onderdeel van de Slag om de Ardennen wordt ook toegelicht in de Bastogne War Rooms (tot 2024 de Bastogne Barracks) en bij het Tankmonument.

Overige bezienswaardigheden in Bastenaken zijn de romaanse Sint Pieterskerk.

Bastenaken vormt het keerpunt van de wielerklassieker Luik-Bastenaken-Luik.

Tankmonument op Place General McAuliffe

Bastenaken, Voie de la Liberté op Place General McAuliffe

Bastenaken, Mémorial du Mardasson

Begraafplaats en kapel (chapelle Saint-Laurent)

Zie ook: Lijst van beschermd erfgoed in Bastenaken

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[3]		14-10-2012[4]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	(*)	%	21	%	21	%	23	%	23	%	23	%	25	%	25	%	27
	PSC1 / être2 / CDH3 / LDB-CDH4 / LDB5	52,21	1	54,751	13	55,551	13	60,061	15	39,31	9	32,472	7	65,033	17	64,004	17	62,815	18
	Notre Commune	-		-		-		-		-		11,0	2	-		-		-
	PS1 / ACTIONA / AVENIRB / @venirC / Citoyens+D	11,181	1	4,871	0	10,631	1	36,67A	8	55,11B	14	56,53B	14	31,36C	8	32,07D	8	-
	PRL1 / PRL-IC2 / ACTIONA / AVENIRB / @venirC / Citoyens+D / Ensemble3	32,791	7	38,351	8	33,822	7											31,833	9
Anderen(*)		3,83	0	2,03	0	-		3,27	0	5,59	0	-		3,6	0	3,93	0	5,36	0
Totaal stemmen		7126		7614		8067		8451		9030		9865		10082		10835		13339
Opkomst %						96,7		95,22		95,31		95,32		91,91		92,77		88,43
Blanco en ongeldig %		2,95		3,13		3,89		4,72		4,91		5,50		5,29		5,84		8,37

(*) 1976: NNC (3,83%) / 1982: ECOLO (2,03%) / 1994: ECOLO (3,27%) / 2000: OUVERT (5,59%) / 2012: Respect (3,6%) / 2018: Alternative(s) (2,39%), Parti Populaire (1,54%) / 2024: Respect (5,36%)
De meerderheid wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.
Vanaf 2024 wordt ook in Bertogne voor de gemeenteraad van Bastenaken gestemd.

Demografische ontwikkeling

Demografische ontwikkeling voor de fusie

• Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente (1977-2024)

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
• 1977: aanhechting van Longvilly, Noville, Villers-la-Bonne-Eau en Wardin en van de gehuchten Hemroulle en Savy van Longchamps en van de gehuchten Isle-le-Pré en Senonchamps van Sibret

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente ontstaan op 2 december 2024

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 2 december 2024.

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[5]	Evolutie: 1992=index 100
1992	14.847	100,0
1993	15.012	101,1
1994	15.092	101,7
1995	15.389	103,7
1996	15.421	103,9
1997	15.595	105,0
1998	15.741	106,0
1999	15.914	107,2
2000	16.115	108,5
2001	16.419	110,6
2002	16.526	111,3
2003	16.767	112,9
2004	16.892	113,8
2005	16.981	114,4
2006	17.076	115,0
2007	17.388	117,1
2008	17.635	118,8
2009	17.815	120,0
2010	18.030	121,4
2011	18.227	122,8
2012	18.310	123,3
2013	18.512	124,7
2014	18.594	125,2
2015	18.836	126,9
2016	19.063	128,4
2017	19.279	129,9
2018	19.473	131,2
2019	19.644	132,3
2020	19.932	134,2
2021	20.046	135,0
2022	20.361	137,1
2023	20.524	138,2
2024	20.688	139,3

Geboren

• Michèle Detaille (1957), politica (volksvertegenwoordiger)
• Fabienne Dufour (1981), zwemster
• Yves Evrard (1969), politicus (senator)
• Arsène Gribomont (1878-1956), politicus (senator)
• Alphonse Lefebvre (1867-1925), politicus (volksvertegenwoordiger en burgemeester van Bastenaken)
• Pierre Lifrange (1868-1936), politicus (senator)
• Benoît Lutgen (1970), politicus (volksvertegenwoordiger en partijvoorzitter van het Centre démocrate humaniste)
• Hubert Masbourg (1778-1851), politicus (lid Belgisch Nationaal Congres en burgemeester van Bastenaken)
• Maxime Monfort (1983), wielrenner
• Louis Olivier (1923-2015), politicus (volksvertegenwoordiger, minister en burgemeester van Bastenaken)
• Maurice Olivier (1921-2002), politicus (senator)
• Marcel Philippart de Foy (1884-1966), politicus (volksvertegenwoordiger)
• Michel Renquin (1955), voetbaltrainer, oud-voetballer en politicus
• Pierre Renquin (1911-1973), politicus (senator en burgemeester van Bastenaken)
• Daniel Plummer (1957), wielrenner

Zie ook

• Lijst van beschermd erfgoed in Bastenaken