Selangor
negeri Malaysia di Semenanjung Melayu From Wikipedia, the free encyclopedia
Selangor Darul Ehsan atau nama pendeknya Selangor merupakan salah sebuah negeri daripada tiga belas negeri yang membentuk Malaysia. Ia terletak di tengah-tengah Semenanjung Malaysia di pantai barat dan mengelilingi Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Putrajaya.[7] Negeri ini juga bersempadan dengan Perak di utara, Pahang di timur, Negeri Sembilan di selatan dan Selat Melaka di sebelah barat.
Selangor
Selangow, Selango | |
|---|---|
| Selangor Darul Ehsan سلاڠور دار الإحسان | |
| Transkripsi lain | |
| • Jawi | سلاڠور |
| • Cina | 雪兰莪 (mudah) 雪蘭莪 (tradisional) |
| • Tamil | சிலாங்கூர் |
| Cogan kata: Dipelihara Allah | |
| Lagu: Duli Yang Maha Mulia دولي يڠ مها موليا | |
 | |
| Koordinat: 3°20′N 101°30′E | |
| Ibu negeri | Shah Alam |
| Bandar diraja | Klang |
| Pentadbiran | |
| • Jenis | Raja Berpelembagaan dan Demokrasi Berparlimen |
| • Sultan | Sultan Sharafuddin Idris Shah |
| • Raja Muda | Tengku Amir Shah |
| • Menteri Besar | Amirudin Shari (PH-PKR) |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 8,104 km2 (3,129 batu persegi) |
| Penduduk (2020)[1] | |
| • Jumlah | 6,994,423 |
| • Kepadatan | 860/km2 (2,200/batu persegi) |
| Demonim | Orang Selangor |
| Bahasa | |
| • Rasmi | Bahasa Melayu |
| • Pertuturan | Bahasa Melayu Selangor • Mandarin • Tamil • Bahasa-bahasa asli |
| Zon waktu | UTC+8 (MST) |
| Poskod | 4xxxx, 55100 (Pandan), 63xxx (Cyberjaya), 64000 (KLIA), 53100 dan 68xxx(Gombak)[3] |
| Kod panggilan | 03[4] |
| Kod ISO 3166 | KP (MY-10, 41–44)[5] |
| Pendaftaran kenderaan | B[6] |
| Laman sesawang | www.selangor.gov.my |
Selangor merupakan sebuah negeri yang beriklim khatulistiwa. Kawasan tanah tingginya merupakan sebahagian daripada sistem pergunungan Banjaran Titiwangsa, dengan Gunung Semangkok sebagai puncak tertinggi.
Ibu negeri Selangor ialah Shah Alam dan merupakan bandar raya pertama di negeri ini. Bandar diraja negeri ini ialah Klang. Bandar utama yang lain ialah Petaling Jaya, yang mendapat status sebagai bandar raya kedua di negeri ini pada 20 Jun 2006. Petaling Jaya merupakan sebuah bandar satelit untuk Kuala Lumpur yang ditubuhkan pada tahun 1952. Statusnya sebagai sebuah bandar pertama yang mempunyai perancangan dan kedudukan strategik antara Kuala Lumpur dan Pelabuhan Klang telah membuka banyak peluang pembangunan. Selangor merupakan satu daripada empat buah negeri yang mempunyai lebih daripada satu bandar raya, selain daripada Johor, Pulau Pinang dan Sarawak. Selangor juga mempunyai pembangunan yang pesat, kesan daripada pemodenan di kawasan Lembah Klang.
Negeri ini mengamalkan sistem raja berperlembagaan sejak turun-temurun dan kini di bawah naungan Sultan Sharafuddin Idris Shah Al-Haj. Sejak 10 Mac 2008, Pakatan Rakyat (PR) telah mengambil alih negeri ini daripada pemerintahan Barisan Nasional (BN). Dato' Menteri Besar terkini ialah Amirudin Shari yang dilantik sejak 19 Jun 2018.
Selangor juga merupakan negeri yang paling kaya di Malaysia berdasarkan Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) per kapita. Negeri ini juga merupakan negeri yang paling maju di Malaysia. Hal ini kerana dengan adanya infrastruktur yang terbaik seperti lebuh raya dan pengangkutan awam yang menghubungkan bandar-bandar di Selangor dengan ibu negara Malaysia, Kuala Lumpur, pusat pemerintahan kerajaan pusat, Wilayah Persekutuan Putrajaya dan Cyberjaya. Selain itu, negeri ini juga dilihat mempunyai ciri kemajuan yang terbaik, dengan pembinaan pasaraya PKNS, Plaza Alam Sentral, Masjid Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah yang merupakan masjid rasmi negeri Selangor, dirasmikan oleh DYMM Sultan Selangor Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah Ibni Al-Marhum Sultan Sir Hisamuddin Alam Shah kerana Baginda mahu melihat satu mercu tanda yang melambangkan Islam di negeri Selangor dapat direalisasikan dan berdiri megah di Shah Alam serta kempen 'Go Green' atau negeri tanpa plastik bagi menggalakkan rakyatnya membawa beg sendiri.
Bilangan penduduk di negeri ini juga merupakan yang paling ramai di Malaysia dengan taraf hidup yang sangat tinggi dan kadar kemiskinan di negeri ini adalah yang paling rendah di Malaysia. Selangor juga telah menyumbang lebih daripada 23% dalam sektor ekonomi di Malaysia, ini menjadikan ia sebagai negeri paling banyak memperoleh hasil di Malaysia.[perlu rujukan]
Etimologi ايتيمولوݢي
Nama negeri ini diambil daripada sebuah perkampungan di muara sungai Selangor yang kini dikenali sebagai Kuala Selangor.[8] Namun begitu, asal usul nama negeri ini tidak jelas kerana tiada perkataan yang seumpamanya wujud dalam bahasa Melayu. Para pengkaji beranggapan perkataan "Selangor" mungkin merupakan singkatan, gabungan atau perubahan yang berlaku terhadap perkataan asal menerusi peredaran masa.[8] Pelbagai teori telah dikemukakan berkenaan hal ini.
Satu pendapat mengatakan bahawa nama "Selangor" mungkin berasal dari perkataan ‘Sarang Lang’, atau dalam bahasa Melayu moden, sarang helang.[9] Pendapat lain pula mengatakan bahawa perkataan "Selangor" berasal daripada sebutan perkataan seekor langau, sejenis binatang merupai lalat berwarna hijau.[10] Nama ini diambil daripada cerita dongeng tempatan yang menceritakan kononya bahawa terdapat seorang pendekar yang datang dari Selatan berehat seketika dibawah sepohon pokok cukup diganggu oleh seekor langau.[10] Beliau cuba untuk memukul lalat tersebut beberapa kali tetapi gagal. Terdetik di dalam hati pendekar itu bagaimana seorang yang handal sepertinya tetap gagal menumpaskan seekor langau.[11] Selepas dikalahkan oleh seekor langau, beliau berhasrat untuk menetap di tempat tersebut dan menamakannya se-langau yang kemudiannya ditukarkan kepada Selangor.[8][12]
Pendapat lain pula mengatakan bahawa nama Selangor berasal daripada tumbuhan paya bakau yang dikenali oleh penduduk setempat sebagai mentangau yang memenui perkampungan Kuala Selangor.[11] Terdapat beberapa versi cerita ini tetapi semuanya berakhir dengan menamakan perkampungan yang kini dikenali sebagai Kuala Selangor sebagai Kuala Mentangau. Antara versi cerita ini ialah kisah ratusan kayu mentangau yang menyekat bahtera tentera laut Kedah daripada menakluki Selangor di muara sebuah sungai. Hal ini menyebabkan tentera Kedah tidak dapat menakluki Kuala Selangor dan menamakan sungai tersebut sebagai sungai mentangau.[10] Versi lain pula mengatakan bahawa pohon mentangau yang banyak terdapat di situ sering kali dijadikan panduan kepada pelayar ke kawasan itu. Para pelayar menggelar kawasan ini sebagai kuala mentangau.[8][11] Menerusi peredaran masa sebutan kuala mentangau berubah menjadi Kuala Selangor, tempat berakhirnya aliran Sungai Selangor.[10]
Pendapat lain pula mengatakan bahawa nama Selangor adalah berasal daripada perkataan salang dan jemur.[8] Nama ini diambil daripada satu tempat di Sungai Selangor yang dahulunya dijadikan tempat mendenda penderhaka dengan hukuman salang (palang kayu) dan kemudiannya dijemur dibawah terik matahari.[10] Hukuman “salang dan di jemur” kemudian diberikan kepada kawasan itu dengan sebutan Salang Ur yang memiliki sebutan yang hampir dengan nama Selangor.[11][12]
Di dalam bahasa Tamil, tempat ini dinamakan Salang-ur yang bererti kampung orang salang. Pendapat ini juga boleh dipadankan dengan nama asal Singapura, yang berasal dari singgah-pura atau "bandar singgah" dalam bahasa Hindu tua.[10]
Sejarah سجاره
Sejarah awal Selangor سجاره اول سلاڠور
Berdasarkan kajian terutama menerusi penemuan arkeologi, perkembangan awal sejarah dan warisan budaya Selangor boleh dilihat seawal zaman Hoabinhian. Ia kemudiannya terus berkembang pada zaman Neolitik, zaman Logam dan Protosejarah.[11] Pada tahap ini, perhubungan ekonomi dan budaya masyarakat tempatannya dengan dunia luar semakin berkembang. Ini dibuktikan dengan penemuan beberapa artifak seperti gendang gangsa Dong Son di Kampung Sungai Lang, Kuala Langat dan Bukit Kuda, Klang serta tiga loceng gangsa di Klang.[11]
Rekod bertulis terawal Selangor wujud sejak abad ke-14. Menerusi Sejarah Melayu, tercatat peristiwa kunjungan Tun Jana Khatib dan tuan jajahan Buguran dan Selangor menemui Paduka Seri Maharaja, pemerintah Singapura pada abad ke-14. Laksamana Cheng Ho turut mencatatkan kedudukan Selangor dan juga Klang di dalam peta pelayarannya. Nama Klang juga disebut dalam puisi Nagara Kertagama hasil tulisan Prapanca, seorang pujangga kerajaan Majapahit pada 1365. Ini membuktikan bahawa Selangor telah dikenali ketika itu dengan Klang yang berfungsi sebagai pusat perdagangan utamanya.[11]
Sejarah Melayu turut menyatakan bahawa Klang dan beberapa petempatan lain seperti Jeram dan Jugra wujud setakat abad ke-15 dan berada di bawah pemerintahan Kesultanan Melaka.[13][11] Tun Perak telah dilantik oleh Sultan Muzaffar Shah pada 1446 sebagai penghulu Klang. Jeram pula pernah ditadbir oleh Paduka Mamat, putera Sultan Mansur Shah.[11]
Pemerintahan awal dan pengasasan kesultanan ڤمرينته اول ڤڠاساسن کسلطانن
Selepas kejatuhan Melaka ke tangan Portugis pada 1511, kawasan Selangor masih berada di bawah jajahan Kesultanan Melaka yang berpusat di Bintan, sehinggalah pembubarannya pada 1528.[11] Selangor kemudiannya berada di bawah jajahan Kesultanan Johor-Riau yang mewarisi pemerintahan Melaka.
Pada zaman pemerintahan Sultan Alauddin Shah, sultan pertama Johor Lama, Kelang telah mempunyai pemerintah yang dikenali dengan gelaran Mandulika. Kemudian Dato’ Engku Kelang, anak kepada ahli keluarga Bendahara Johor dihantar untuk mentadbir Selangor.[11] Sekitar tahun 1700, Dato’ Engku Kelang; selaku wakil kerajaan Johor, melantik Arung Pasarai yang berketurunan Bugis sebagai pemerintah Selangor dengan gelaran Yamtuan. Arung Pasarai kemudiannya diganti oleh Raja Siti dan seterusnya digantikan oleh Raja Lumu.[11]
Pada abad ke-17, Johor yang telah terlibat dalam peperangan dengan Jambi, telah meminta bantuan Bugis dari Sulawesi. Setelah Johor menang, pengaruh Bugis mula berkembang di rantau ini, termasuklah Selangor. Pada asalnya terdapat sebilangan sahaja komuniti kecil masyarakat Bugis di muara sungai Selangor dan Klang, namun jumlah ini semakin bertambah menjelang tahun 1723. Antara kumpulan Bugis paling berpengaruh ialah kumpulan Opu Bugis Lima Bersaudara.[11]
Raja Lumu, putera kepada Daeng Chelak tiba di Selangor sekitar 1730-an dan kemudiannya meneruskan pemerintahan Selangor selepas kemangkatan Raja Siti dengan gelaran Tuanku Raja Selangor.[11] Kedudukan ini walau bagaimanapun tidak memberikan beliau kuasa mutlak terhadap Selangor, tetapi sekadar sebagai pemerintah di sekitar kawasan sungai Selangor. Malah, kerajaan Johor pada ketika itu masih menganggap Selangor masih di bawah jajahannya.[11]
Pada 1756, sultan Johor ketika itu, Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah mengunjungi Melaka bagi menunjukkan penghargaan kepada Belanda yang membantu Sultan Mahmud menewaskan Raja Alam di Siak. Beliau juga menandatangani perjanjian yang memberikan hak kepada Belanda ke atas bijih timah di Selangor (Kuala Selangor), Klang dan Linggi.[11] Sultan Sulaiman juga mengutus surat kepada Daeng Kemboja di Linggi, Raja Tua di Klang dan Raja Lumu di Kuala Selangor supaya mereka menerima perjanjian yang telah dibuat dengan Belanda. Ketiga-tiga pemerintah tidak mengiktiraf perjanjian itu.[11]
Berikutan itu, Raja Lumu cuba mendapatkan pengiktirafan dari Kesultanan Perak bagi membebaskan Selangor dari sebarang tuntutan dari kerajaan Johor. Pada 1766, Raja Lumu ditabalkan sebagai Sultan dan Yang Dipertuan Selangor oleh sultan Perak, Sultan Mahmud (atau Raja Kimas) di Kota Lumut dengan gelaran Sultan Salehuddin dan menamakan jajahan takluk pemerintahannya Selangor. Baginda dianugerahkan nobat dan cap mohor oleh Sultan Perak dan bermulalah sejarah baru buat Selangor sebagai sebuah kerajaan berdaulat.[11]
Bermula abad ke-19, kegiatan perlombongan bijih timah semakin pesat di Selangor, mengembangkan lagi ekonominya. Hal ini mewujudkan persaingan antara puak Melayu dalam menguasai perlombongan ini. Pada tahun 1867, satu perang saudara telah tercetus di Selangor, terutamanya di Kelang antara puak-puak orang Melayu. Peperangan ini tercetus setelah Sultan melantik Raja Abdullah sebagai pemerintah Kelang, dan perlantikan ini ditentang oleh Raja Mahadi yang merupakan anak kepada pemerintah sebelumnya. Peperangan ini juga melibatkan puak Cina yang bersekutu dengan para pembesar Selangor, di mana kehadiran mereka ditarik oleh aktiviti perlombongan bijih timah yang semakin pesat. Konflik permusuhan ini dan masalah serangan lanun di perairan Selangor telah menarik campur tangan British dalam hal pentadbiran Selangor.
Zaman kolonial زمان کولونيال
Pada tahun 1874, Sultan Abdul Samad telah menerima seorang Residen British bagi menjalankan pentadbiran, sementara jawatan Baginda sebagai sultan dikekalkan. Pada tahun 1877, di bawah pentadbiran British, sebuah Majlis Mesyuarat Negeri yang dianggotai oleh Sultan, Residen dan pembesar negeri telah ditubuhkan. Sultan Abdul Samad membentuk Majlis Mesyuarat Negeri berdasarkan kaedah barat dan mengikut panduan Residen Inggeris pada masa itu, Bloomfield Douglas.[11] Majlis ini bersidang buat pertama kalinya di Klang pada 11 Jun 1877 dan persidangan kali kedua telah diadakan pada 25 Jun 1877. Pada Mac 1880, pusat pemerintahan Selangor telah dipindahkan dari Klang ke Kuala Lumpur. Pemindahan ini menyaksikan kuasa pentadbiran pembesar Melayu mula diambil alih oleh pegawai Inggeris khasnya Residen British di Selangor.[11]
Pada 1 Julai 1896, Selangor bersama-sama Perak, Negeri Sembilan dan Pahang telah digabungkan untuk membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu yang ditadbir seorang Residen Jeneral. Walau bagaimanapun, Majlis Mesyuarat Negeri masih terus berjalan di keempat-empat negeri tersebut.[11] Pada tahun 1909, Majlis Persekutuan telah dibentuk dan dianggotai oleh keempat-empat Sultan negeri tersebut, empat Residen negeri, empat anggota tidak rasmi dan Residen Jeneral. Dalam majlis ini, Sultan tidak memiliki sebarang kuasa melainkan hanya menasihati pegawai Inggeris dalam beberapa perkara khususnya berhubung adat istiadat Melayu dan agama Islam.[11] Pada tahun 1927, Sultan Selangor bersama Sultan-Sultan lain telah keluar dari majlis tersebut. Berikutan itu, pihak Inggeris telah mengambil langkah menambah lagi kuasa Majlis Mesyuarat Negeri dalam bidang pentadbiran dan menambah anggota tempatan.[11]
Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu ini berterusan sehingga ke tahun 1941 apabila Jepun menyerang Tanah Melayu. Tentera Jepun berjaya menawan Kuala Lumpur pada 13 Januari 1941, sekaligus menawan keseluruhan Selangor. Sebelum penawanan Kuala Lumpur, British telah membina kubu pertahanan di Ulu Selangor bagi menghalang kemaraan Jepun, namun gagal. Apabila Jepun menyerah kalah pada tahun 1945, Selangor diletakkan di bawah pemerintahan Pentadbiran Tentera British (BMA) dari September 1945 hingga awal 1946.[11]
British kemudiannya telah mengemukakan gagasan Malayan Union yang menerima tentangan hebat daripada masyarakat Melayu. Ia kemudiannya dimansuhkan dan digantikan dengan Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948, yang terdiri daripada Selangor dan negeri-negeri lain di Tanah Melayu. Pembentukan ini merupakan langkah pertama kepada kemerdekaan.[11] Pada 31 Ogos 1957, Selangor secara rasminya telah mencapai kemerdekaan sebagai ahli Persekutuan Tanah Melayu. Pengisytiharan kemerdekaan telah dilangsungkan di Padang Kelab Selangor.
Pasca kemerdekaan ڤسچا کمرديکاءن
Pada 16 September 1963, Selangor kemudiannya telah menjadi ahli Persekutuan Malaysia yang dibentuk setelah Singapura, Sabah dan Sarawak bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu. Kuala Lumpur yang pada asalnya berada di bawah wilayah Selangor terus menjadi ibu negeri Selangor dan pusat pentadbiran bagi Malaysia.
Pada 1 Februari 1974, kerajaan Negeri Selangor telah menyerahkan Kuala Lumpur kepada kerajaan Persekutuan dalam satu perjanjian bagi menubuhkan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur.[11] Berikutan dengan itu, sebuah kawasan yang meliputi Sungai Renggam dan kawasan perladangan Batu Tiga telah dipilih bagi dibangunkan sebagai ibu negeri Selangor yang baharu, menggantikan Kuala Lumpur. Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah berkenan menamakannya Shah Alam sempena nama ayahanda baginda, Sultan Hisamuddin Alam Shah.[11]
Pada tahun 2001, Selangor telah menyerahkan kawasan yang dikenali sebagai Prang Besar kepada kerajaan Persekutuan bagi membangunkan sebuah bandar baharu yang dirancang untuk menjadi pusat pentadbiran baharu bagi Malaysia. Bandar ini seterusnya dikenali sebagai Putrajaya dan dijadikan Wilayah Persekutuan ketiga Malaysia.[11]
Geografi ݢيوݢرافي
Selangor terletak di pantai barat Semenanjung Malaysia dan dianggarkan berkeluasan 8,104 kilometer persegi. Selangor bersempadanan dengan negeri Perak di utara, negeri Pahang di timur, Negeri Sembilan di selatan dan mengelilingi dua Wilayah Persekutuan, iaitu Kuala Lumpur dan Putrajaya. Di baratnya merupakan perairan Selat Melaka dengan garis pantai dianggarkan sepanjang 492.1 kilometer.
Topografi Selangor secara umumnya adalah landai di sebelah barat, dan bergunung-ganang di sebelah timur dan tenggara, disebabkan kedudukannya yang terletak antara Banjaran Titiwangsa dan Selat Melaka. Puncak tertinggi negeri Selangor terletak di Gunung Semangkok yang berketinggian 1,830 meter. Banjaran Titiwangsa bertindak sebagai sempadan semulajadi yang memisahkan negeri tersebut dengan negeri Pahang di timur dan sebahagian Negeri Sembilan, terutamanya daerah Jelebu di tenggara. Dari banjaran itu terbitnya empat batang sungai utama di negeri tersebut, iaitu Sungai Bernam di sepanjang sempadan dengan Perak, Sungai Selangor di daerah-daerah Hulu Selangor dan Kuala Selangor, Sungai Klang di sekitar Lembah Klang dan Sungai Langat di daerah-daerah Hulu Langat dan Kuala Langat. Sungai Sepang membentuk sempadan semulajadi antara negeri tersebut dengan Negeri Sembilan, terutamanya daerah Port Dickson.
Di sepanjang kawasan perairan negeri Selangor terdapat sebanyak 25 buah pulau. Pulau Carey merupakan pulau terbesar di negeri ini dengan keluasan 160.9 kilometer persegi. Antara pulau yang lain termasuklah Pulau Indah, Pulau Ketam dan Pulau Klang.
Flora dan fauna
Selangor mempunyai hutan simpan kekal seluas 250,129 hektar atau 32 peratus daripada jumlah keluasan negeri, dengan 82,890 hektar daripadanya merupakan hutan paya gambut. Hutan paya bakau seluas 18,998 hektar turut memenuhi kawasan pantai negeri ini.[14][15] Hutan simpan di Selangor berada di bawah seliaan jabatan perhutanan negeri, selari dengan Perlembagaan yang meletakkan sektor perhutanan di bawah tanggungjawab negeri.[16]
Selangor juga telah mewartakan beberapa kawasan sebagai kawasan perlindungan bagi memelihara biodiversiti dan hidupan liar. Antaranya termasuklah kawasan Rizab Hidupan Liar Sungai Dusun yang ditubuhkan bagi melindungi badak sumatera yang diancam kepupusan.[17] Negeri ini turut mempunyai beberapa pusat ekopelancongan, seperti Paya Indah Wetlands yang menjadi kawasan perlindungan bagi burung migrasi dan tempatan, badak air dan buaya.
Iklim
Seperti negeri di Malaysia yang lain, Selangor mengalami iklim khatulistiwa yang bersempadan dengan iklim monsun tropika. Keadaan iklim di negeri ini juga sangat dipengaruhi oleh keadaan laut dan kejadian sistem angin. Negeri ini turut mempunyai purata suhu dan hujan yang tinggi.
| Data iklim untuk Selangor (LTSAAS) pada 2017 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulan | Jan | Feb | Mac | Apr | Mei | Jun | Jul | Ogo | Sep | Okt | Nov | Dis | Tahun |
| Purata maksimum suhu harian, °C (°F) | 34 (93) |
35 (95) |
36 (97) |
36 (97) |
36 (97) |
37 (99) |
36 (97) |
36 (97) |
32 (90) |
32 (90) |
30 (86) |
31 (88) |
34 (94) |
| Purata suhu harian, °C (°F) | 31 (88) |
32 (90) |
32 (90) |
33 (91) |
33 (91) |
34 (93) |
33 (91) |
33 (91) |
30 (86) |
30 (86) |
28 (82) |
29 (84) |
32 (89) |
| Purata minimum suhu harian, °C (°F) | 26 (79) |
26 (79) |
27 (81) |
27 (81) |
28 (82) |
27 (81) |
27 (81) |
27 (81) |
26 (79) |
26 (79) |
26 (79) |
25 (77) |
27 (80) |
| Purata curahan hujan, mm (inci) | 482.5 (19.00) |
296.2 (11.66) |
307.7 (12.11) |
289.0 (11.38) |
232.2 (9.14) |
127.1 (5.00) |
127.4 (5.02) |
213.8 (8.42) |
232.7 (9.16) |
102.2 (4.02) |
366.7 (14.44) |
319.9 (12.59) |
3,097.4 (121.94) |
| Purata bilangan hari hujan (≥ 1.0mm) | 28 | 28 | 31 | 27 | 31 | 24 | 29 | 31 | 24 | 21 | 30 | 31 | 335 |
| Purata kelembapan relatif (%) (daily average) | 78 | 78 | 77 | 76 | 75 | 72 | 71 | 74 | 75 | 72 | 82 | 79 | 76 |
| Purata bulanan jangka masa sinaran matahari | 236.5 | 255.0 | 290.0 | 271.0 | 280.5 | 266.5 | 283.5 | 277.0 | 268.5 | 266.0 | 163.0 | 225.0 | 3,082.5 |
| Sumber: [18] | |||||||||||||
Demografi ديموݢرافي
| Tahun | Pend. | ±% |
|---|---|---|
| 1957 | 1,012,900 | — |
| 1970 | 1,630,366 | +61.0% |
| 1980 | 1,426,250 | −12.5% |
| 1991 | 2,297,159 | +61.1% |
| 2000 | 3,952,817 | +72.1% |
| 2010 | 5,345,454 | +35.2% |
| 2015 | 5,462,141 | +2.2% |
| 2020 | 6,994,423 | +28.1% |
| Kuala Lumpur berpisah pada 1974, dan Putrajaya pada 2001. Sumber: [19] | ||
Selangor ialah negeri yang mempunyai penduduk paling ramai di Malaysia; disumbangkan oleh kepesatan pembangunan Lembah Klang. Kedudukan geografi Selangor yang terletak di tengah Semenanjung Malaysia menyumbang kepada pembangunan pesat negeri sebagai pusat ekonomi dan pengangkutan Malaysia. Pembangunan yang pesat ini menyumbang kepada jutaan peluang pekerjaan, menarik pekerja migran daripada negeri lain dan juga daripada negara-negara berdekatan seperti Indonesia, Thailand, Vietnam, Filipina, Myanmar, Bangladesh, India, Pakistan dan China. Selangor juga telah menerima kemasukan banyak pendatang asing tanpa izin (PATI) yang bekerja sebagai tenaga buruh di Malaysia.
Populasi Selangor semakin meningkat dengan kadar yang pesat dalam beberapa tahun, disebabkan oleh pembangunan pesat yang berlaku di Lembah Klang. Mengikut statistik daripada Jabatan Perangkaan Malaysia, jumlah penduduk di negeri Selangor adalah 6.39 juta orang pada tahun 2017[21], menjadikan negeri paling tinggi taburan penduduk di Malaysia dimana 19.9% penduduk Malaysia tinggal di Selangor [22]. Mengikut statistik yang sama, populasi Selangor meningkat pada kadar 1.4% pada tahun 2016 - 2017[23]. Pada tahun 2016, kadar net migrasi Selangor telah diunjurkan kepada 19,400 orang, menjadikan negeri Selangor antara negeri pilihan utama dalam kalangan migran antaranegeri[24]. Secara purata, Selangor mempunyai kadar kepadatan penduduk seramai 674 orang setiap kilometer persegi, menjadikannya negeri ketiga terpadat di Malaysia, selepas Wilayah Persekutuan dan Pulau Pinang [23].
| Kaum/ Etnik | Populasi | |||
|---|---|---|---|---|
| 2010[25] | 2020[20] | |||
| Melayu | 2,814,597 | 51.5% | 3,806,213 | 54.4% |
| Bumiputera lain | 62,657 | 1.1% | 89,667 | 1.3% |
| Jumlah Bumiputera | 2,877,254 | 52.7% | 3,895,880 | 55.7% |
| Cina | 1,441,774 | 26.4% | 1,756,181 | 25.1% |
| India | 679,130 | 12.4% | 726,017 | 10.4% |
| Lain-lain | 42,163 | 0.8% | 52,357 | 0.8% |
| Jumlah warganegara | 5,040,321 | 92.3% | 6,430,435 | 91.9% |
| Bukan warganegara | 421,820 | 7.7% | 563,988 | 8.1% |
| Jumlah | 5,462,141 | 100.00% | 6,994,423 | 100.00% |
Masyarakat berbangsa Melayu merupakan kumpulan terbesar dalam kalangan penduduk di negeri Selangor, dengan lebih separuh daripada jumlah penduduk. Mereka sebahagian besarnya terdiri daripada masyarakat yang berketurunan Melayu, juga terdapat segelintir yang berketurunan Bugis, Minang, Mandailing, Jawa dan Banjar. Penduduk berbangsa Cina pula merupakan kumpulan penduduk kedua terbesar di negeri ini, iaitu lebih 25 peratus dari jumlah penduduk. Penduduk berbangsa India yang mencatatkan peratusan lebih 10 peratus merupakan kelompok ketiga terbesar di Selangor. Penduduk negeri ini juga terdiri daripada masyarakat minoriti Orang Asli seramai lebih 21 ribu orang. Majoriti antara mereka merupakan kelompok Melayu Proto dan terdiri daripada beberapa etnik seperti Semai, Mah Meri dan Temuan.
Hampir 91.4 peratus penduduk di Selangor tinggal di kawasan bandar, dengan sebahagian besarnya tertumpu di Lembah Klang.[21] Petaling merupakan daerah paling ramai penduduk di Selangor dan juga Malaysia dengan penduduk seramai 2,298,130 orang.
Agama اݢام
Mengikut bancian tahun 2020, majoriti penduduk negeri Selangor beragama Islam iaitu sebanyak 61 peratus dari jumlah penduduk. Sebahagian besar antara mereka merupakan masyarakat Melayu yang kesemuanya beragama Islam mengikut Perlembagaan. Agama kedua terbesar di negeri ini ialah agama Buddha, dengan peratusan lebih 21 peratus. Penganut agama Buddha di negeri ini majoritinya merupakan masyarakat berbangsa Cina. Penganut agama Hindu pula membentuk 10 peratus daripada jumlah populasi negeri, majoritinya merupakan masyarakat India. Terdapat juga beberapa agama minoriti lain yang dianuti seperti Kristian, Sikh, Taoisme, Konfusianisme dan agama tradisional.[20]
Bahasa بهاس
Sebahagian besar penduduk Selangor menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar, yang juga merupakan bahasa rasmi dan kebangsaan di negeri ini. Dialek yang digunakan secara meluas di negeri ini ialah dialek Melayu Selangor, yang tergolong dalam rumpun dialek Melayu Johor-Riau. Bahasa Melayu menjadi bahasa komunikasi antara masyarakat Melayu dengan bangsa lain di negeri ini. Bahasa Cina turut digunakan secara meluas dalam kalangan masyarakat Cina di negeri ini. Bahasa Tamil pula dipertuturkan dalam kalangan masyarakat India.
Kerajaan کراجاءن
Negeri Selangor mengamalkan sistem raja berperlembagaan. Sultan merupakan ketua negeri. Sultan Sharafuddin Idris Shah merupakan sultan Selangor terkini yang telah memerintah sejak 2001. Peranan, kuasa dan tugas Sultan telah ditetapkan di dalam Perlembagaan Negeri, di mana kuasa eksekutif negeri dipegang oleh baginda dan peranan baginda sebagai ketua agama Islam dan simbol kedaulatan negeri.
Hal ehwal perundangan negeri pula berada di bawah bidang kuasa Dewan Negeri Selangor. Strukturnya sama dengan Parlimen namun kuasanya terhad kepada menggubal undang-undang negeri. Dewan ini terdiri daripada 56 orang ahli yang dilantik melalui pilihan raya negeri yang kebiasaannya diadakan serentak dengan pilihan raya umum. Tempoh setiap penggal dihadkan selama lima tahun.
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Selangor pula ialah badan yang memegang kuasa eksekutif dan menggubal dasar kerajaan negeri. Majlis ini terdiri daripada 11 orang ahli yang diketuai oleh Menteri Besar yang dilantik oleh Sultan daripada parti politik yang memenangi kerusi yang terbanyak di dalam Dewan Negeri Selangor. Ahli majlis ini dilantik oleh Sultan dengan nasihat Menteri Besar. Menteri Besar Selangor yang terkini ialah Amirudin Shari yang dilantik sejak 2018.
 | |||||
| Gabungan | Ketua gabungan/parti | Status | Kerusi | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Pilihan raya 2023 | Kini | ||||
| |
Pakatan Harapan Barisan Nasional |
Amirudin Shari | Kerajaan | 34 | 34 |
| Perikatan Nasional | Kosong | Pembangkang | 22 | 22 | |
| Majoriti kerajaan | 12 | 12 | |||
Agensi kerajaan negeri اݢينسي کراجاءن نݢري
|
|
Pecahan pentadbiran
Negeri Selangor dibahagikan kepada 9 daerah dan 54 mukim;
| Daerah di Selangor | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Daerah | Keluasan (km2)[26] | Populasi (2020)[27] | Mukim |
| Gombak | 652 | 942,400 | 4 |
| Hulu Langat | 832 | 1,400,461 | 7 |
| Hulu Selangor | 1,748 | 243,029 | 13 |
| Klang | 631 | 1,088,942 | 2 |
| Kuala Langat | 855 | 307,449 | 7 |
| Kuala Selangor | 1,186 | 281,711 | 9 |
| Petaling | 486 | 2,298,130 | 4 |
| Sabak Bernam | 1,004 | 107,057 | 5 |
| Sepang | 551 | 325,244 | 3 |
Pihak berkuasa tempatan
Negeri Selangor turut ditadbir kerajaan tempatan;
- Majlis Perbandaran Selayang
- Majlis Perbandaran Sepang
- Majlis Perbandaran Hulu Selangor
- Majlis Perbandaran Kajang
- Majlis Perbandaran Kuala Langat
- Majlis Perbandaran Kuala Selangor
- Majlis Perbandaran Ampang Jaya
- Majlis Bandaraya Shah Alam
- Majlis Bandaraya Diraja Klang
- Majlis Bandaraya Petaling Jaya
- Majlis Bandaraya Subang Jaya
- Majlis Daerah Sabak Bernam
Ekonomi ايکونومي
Ekonomi negeri Selangor ialah satu ekonomi pasaran progresif di mana sektor terasnya termasuklah perdagangan dan pertanian. Selangor juga merupakan negeri terkaya di Malaysia berdasarkan keluaran dalam negara kasar (KDNK) perkapita (PPP). Pada 27 Ogos 2005, kerajaan Negeri Selangor mengisytiharkan Selangor sebagai negeri berstatus maju yang pertama di Malaysia.[28][29] Sektor eksport, perindustrian, pertanian dan perkhidmatan merupakan antara penyumbang utama dalam ekonomi negeri Selangor.
Perindustrian dan perdagangan ڤرايندوسترين دان ڤرداݢڠن
Sektor perindustian merupakan penyumbang utama kepada kerancakan ekonomi negeri iaitu menyumbang lebih 58% dalam KDNK negeri pada tahun 2008. Selangor mempunyai sektor pembuatan seperti elektronik, bahan kimia dan kenderaan automotif yang terbesar di Malaysia, seperti kereta Proton dan Perodua. Kereta import juga beroperasi di negeri ini seperti Toyota, Nissan, Volkswagen, Ford, Volvo, BMW dan banyak lagi. Banyak kilang-kilang dari luar negara yang bertapak di negeri ini antaranya Panasonic dari Jepun, Procter & Gamble dari Amerika Syarikat, Unilever dari Belanda, Nokia dari Sweden dan banyak lagi. Antara kawasan perindustrian yang terkenal ialah di Shah Alam, Subang Jaya, Klang, Kajang, Rawang, Serendah (Kilang Perodua), Selayang, Ampang Jaya dan Petaling Jaya.
Pelabuhan Klang yang merupakan pelabuhan tersibuk dan terpenting di Malaysia, menjadi pendorong utama kemajuan perindustrian di Selangor. Negeri ini juga menjadi tarikan utama pelabur asing dari luar negara.
Pertanian ڤرتانين
Selain kemajuan sektor perindustrian dan pelabuhan, sektor pertanian juga semakin berkembang maju walaupun hanya menyumbang 3.1% kepada KDNK negeri. Antara aktiviti pertanian yang giat diusahakan di Selangor termasuklah penanaman padi di Sabak Bernam dan Kuala Selangor yang diurus secara estet dengan kaedah pengairan serta penanaman moden, berjaya mengeluarkan hasil purata sehektar tertinggi di negara ini iaitu lebih 7 tan sehektar. Aktiviti penanaman kelapa sawit dan getah juga dijalankan di negeri ini.
Perkhidmatan ڤرخدمتن
Sektor perkhidmatan merupakan penyumbang kedua terbesar terhadap KDNK negeri iaitu sebanyak 38%.
Makanan ماکنن
Makanan tradisional yang terkenal di Selangor kebanyakannya terdiri daripada masakan Melayu yang terkenal dalam kalangan penduduk Malaysia. Oleh kerana tahap migrasi yang tinggi, wujud pengaruh makanan warisan negeri lain seperti Kelantan, Terengganu, Kedah, Negeri Sembilan dan lain-lain. Beberapa masakan tradisional Melayu di Selangor juga telah menerima sedikit pengaruh dari Bugis, Jawa dan Minangkabau, dengan pengaruh terkuat dapat dikesan di Kuala Selangor dan Sabak Bernam.
Rojak Klang, lontong Klang dan mi bandung Selangor merupakan antara makanan warisan berasal dari Klang dan Shah Alam. Hidangan lain yang terkenal termasuklah Nasi lemak, Mee Jawa, Sate Kajang, Nasi Ambeng, Laksa Selangor, Soto (Soto Nasi Himpit dan Mee Soto), Sambal Tahun, Ikan Bakar Bakso, Ketam Darul Ehsan, Ikan Masak Asam Pedas, Ayam Masak Kicap, Sayur Masak Rebung dan Mentarang Bakar.
Media ميديا
Televisyen تيليۏيشن
Saluran televisyen di Selangor terbahagi kepada tujuh stesen siaran percuma, satu rangkaian televisyen satelit dan dua perkhidmatan televisyen internet. Tiga daripada tujuh siaran percuma dikendalikan oleh Radio Televisyen Malaysia, yang dimiliki oleh syarikat media kerajaan persekutuan yang beribu pejabat di Kuala Lumpur, manakala empat stesen komersial yang lain dimiliki oleh Media Prima, sebuah syarikat media bersepadu yang beribu pejabat di Bandar Utama, Selangor. Perkhidmatan televisyen satelit yang dimiliki oleh Astro All Asia Networks dan ia boleh didapati di seluruh negara. Sebuah perkhidmatan televisyen internet dimiliki oleh kerajaan negeri Selangor.
- Siaran percuma سيارن ڤرچوما
- Radio Televisyen Malaysia (RTM)
- AlHijrah Media Corporation
- Media Prima
- Awesome Media Network
- Sarawak Media Group
- DNF Group Sdn. Bhd.
Televisyen satelit
- Astro (Astro Malaysia Holdings)
- Televisyen internet تيليۏيشن اينترنيت
- SelangorTV
- ANN (Alternative News Network)
Radio راديو
Stesen radio di Selangor boleh didapati di frekuensi FM dan dihantar dari Gunung Ulu Kali, Selangor.
Stesen radio komersial yang terdapat di Selangor termasuklah Era (103.3), Sinar FM (96.7), Melody (103.0), Hot FM (97.6), Suria (105.3), Best FM (104.1), Hitz (92.9), Mix (94.5), Lite (105.7), Zayan (104.9), Fly FM (95.8), BFM (89.9), goXuan (88.9), 988 FM (98.8), MY (101.8), 8FM (88.1), Buletin FM (101.3) dan Raaga (99.3). Stesen radio komersial yang dikendalikan oleh beberapa buah syarikat media seperti Astro Radio, Star Media Radio Group, Media Prima Audio, Suara Johor Sdn Bhd dan BFM Media.
Stesen radio komuniti tempatan termasuk UFM (93.6) yang dikendalikan oleh Universiti Teknologi MARA (hanya terdapat di Shah Alam, Klang dan Petaling Jaya), dan Putra FM (90.7) dikendalikan oleh Universiti Putra Malaysia (hanya terdapat di Serdang dan Seri Kembangan) yang mensasarkan pelajar universiti.
Sembilan buah rangkaian radio yang sedia ada Radio Televisyen Malaysia (RTM) seperti Klasik Nasional (98.3), Muzik FM (95.3), Ai FM (106.7), Traxx FM (100.1), Minnal FM (96.3), Asyik FM (102.5), Selangor FM (100.9), KLFM (97.2) dan Pahang FM (107.5). Terdapat tiga stesen radio khusus juga, iaitu IKIM.fm (91.5) dikendalikan oleh Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM), Salam FM (102.5) dikendalikan oleh JAKIM, dan Radio24 (93.9) dikendalikan oleh BERNAMA. Daerah di Selangor yang bersempadan dengan negeri lain juga turut menerima dua buah stesen radio dari Radio Televisyen Malaysia (RTM) seperti; Perak FM (89.6 MHz/95.6 MHz; sempadan Selangor-Perak) dan Negeri FM (92.6 MHz; sempadan Selangor-Negeri Sembilan).
Menara Kuala Lumpur
| Nama stesen radio | Pemilik | Frekuensi |
|---|---|---|
| Radio Klasik | Radio Televisyen Malaysia | 87.7 MHz |
| Nasional FM | 88.5 MHz | |
| Ai FM | 89.3 MHz | |
| Traxx FM | 90.3 MHz | |
| Asyik FM | 91.1 MHz | |
| Minnal FM | 92.3 MHz | |
| Bernama Radio | Pertubuhan Berita Nasional Malaysia | 93.9 MHz |
| KL FM | Radio Televisyen Malaysia | 97.2 MHz |
Bukit Sungai Besi
| Nama stesen radio | Pemilik | Frekuensi |
|---|---|---|
| Kool 101 | Media Prima Audio | 101.3 MHz |
| Rakita | Impact Malaysia (Radio Kita Sdn. Bhd.) | 107.9 MHz |
Gunung Ulu Kali
| Nama stesen radio | Pemilik | Frekuensi |
|---|---|---|
| 8FM | Media Prima Audio | 88.1 MHz |
| Fly FM | 95.8 MHz | |
| Hot FM | 97.6 MHz | |
| goXuan | Astro Radio | 88.9 MHz |
| Hitz | 92.9 MHz | |
| Mix | 94.5 MHz | |
| Sinar | 96.7 MHz | |
| Raaga | 99.3 MHz | |
| My | 101.8 MHz | |
| Melody | 103.0 MHz | |
| Era | 103.3 MHz | |
| Zayan | 104.9 MHz | |
| Lite | 105.7 MHz | |
| IKIMfm | Institut Kefahaman Islam Malaysia | 91.5 MHz |
| 988 | Star Media Radio Group | 98.8 MHz |
| Suria | 105.3 MHz | |
| BFM 89.9 | 89.9 MHz | |
| Nasional FM | Radio Televisyen Malaysia | 95.3 MHz |
| Minnal FM | 96.3 MHz | |
| Radio Klasik | 98.3 MHz | |
| Traxx FM | 100.1 MHz | |
| Selangor FM | 100.9 MHz | |
| Asyik FM | 102.5 MHz | |
| Ai FM | 106.7 MHz | |
| Pahang FM | 107.5 MHz |
Bukit Asa
| Nama stesen | Pemilik | Frekuensi |
|---|---|---|
| Perak FM | Radio Televisyen Malaysia | 89.6 MHz |
Akhbar اخبار
Akhbar-akhbar utama di Selangor ialah:
- Berita Harian (dalam Bahasa Melayu)
- Utusan Malaysia (dalam Bahasa Melayu)
- Kosmo! (dalam Bahasa Melayu)
- Harian Metro (dalam Bahasa Melayu)
- Sinar Harian (dalam Bahasa Melayu)
- Selangor Kini (dalam Bahasa Melayu)
- New Straits Times (dalam Bahasa Inggeris)
- The Star (dalam Bahasa Inggeris)
- The Malay Mail (dalam Bahasa Inggeris)
- The Sun (dalam Bahasa Inggeris)
- Nanyang Siang Pau (dalam Bahasa Mandarin)
- Sin Chew Jit Poh (dalam Bahasa Mandarin)
- China Press (dalam Bahasa Mandarin)
- Malaysia Nanban (dalam Bahasa Tamil)
- Tamil Nesan (dalam Bahasa Tamil)
- Makkal Osai (dalam Bahasa Tamil)
- Harakah (dalam Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris). Akhbar ini dimiliki oleh PAS.
- Suara Keadilan. Akhbar ini dimiliki oleh Parti Keadilan Rakyat (PKR), antara parti Pakatan Harapan yang memerintah.
Penduduk terkenal ڤندودوق ترکنل
Lihat juga ليهت جوݢ
Nota kaki نوتا کاکي
Pautan luar ڤاءوتن لوار
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.