Negara Palestin
negara di Asia Barat From Wikipedia, the free encyclopedia
Negara Palestin (Arab: دولة فلسطين, rumi: Dawlah filasṭin), atau hanya Palestin (Arab: فلسطين, rumi: Filasṭin) ialah sebuah negara yang berdaulat [17] di Timur Tengah di antara Laut Tengah dan Sungai Jordan, merangkumi Tebing Barat dan Genting Gaza[2] dengan Baitulmaqdis sebagai ibu negara, walau bagaimanapun pusat pentadbirannya kini terletak di Ramallah. Perkataan Palestin berasal daripada bahasa Yunani kuno (Philistia), tetapi bahasa Mesir kuno, Asyur, dan Ibrani juga menyertakan kata-kata yang serupa bunyi untuk menggambarkan wilayah atau penduduknya. Agama Yahudi, Kristian, dan Islam sangat terikat dengan rantau ini, dan menjejaki asal-usul ke tanah itu sejak beberapa ribu tahun yang lalu. Keseluruhan wilayah yang dijadikan sebagai Negara Palestin telah diduduki sejak 1948, oleh Mesir, Jordan dan Israel selepas Perang Enam Hari pada tahun 1967.
Palestin | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Lagu kebangsaan: "فدائي" "Fida'i"[1] "Wira Fidayin" | |||||
_with_occupied_territories.svg) .svg) Wilayah yang dituntut sebagai Negara Palestin (hijau)[2] Wilayah yang dituntut juga oleh Israel (hijau cair) | |||||
| Status | Negara separa diiktiraf, Negara pemerhati PBB Diiktiraf 145 negara anggota PBB | ||||
| Ibu negara | Baitulmaqdis | ||||
| Pusat pentadbiran | Ramallah | ||||
| Bandar terbesar | Kota Gaza (sekarang Rafah) | ||||
| Bahasa rasmi | Bahasa Arab | ||||
| Kerajaan | Republik Kesatuan Separa Presiden[3] | ||||
• Presiden | Mahmud Abbasa | ||||
| Mohammad Mustafa | |||||
| Aziz Dweik | |||||
| Badan perundangan | Majlis Kebangsaan (Parlimen) | ||||
| Pembentukan | |||||
| 15 November 1988 | |||||
| 29 November 2012 | |||||
| Sedang berlangsungb[iii][4][5] | |||||
| Keluasan | |||||
• Jumlah | 6,020[6] km2 (2,320 bt2) (163rd) | ||||
| 3.5[7] | |||||
| 5,655 km2 | |||||
| 365 km2[8] | |||||
| Populasi | |||||
• Perkiraan 2020 | 5,051,953[9] (121st) | ||||
| 731/km2 (1,893.3/sq mi) | |||||
| KDNK (PPP) | 2018 | ||||
• Jumlah | $26.479 billion[10] | ||||
| $5,795[11] | |||||
| KDNK (nominal) | 2018 | ||||
• Jumlah | $14.616 billion[12] | ||||
| $3,199[13] | |||||
| Gini (2009) | 35.5[14] sederhana | ||||
| HDI (2022) | ▲ 0.715[15] tinggi · 119th | ||||
| Mata wang |
| ||||
| Zon waktu | UTC+2 (Waktu Piawai Palestin) | ||||
| UTC+3 (Waktu musim panas Palestin) | |||||
| Format tarikh | dd/mm/yyyy | ||||
| Arah memandu | kanan | ||||
| Kod panggilan | +970 | ||||
| Kod ISO 3166 | PS | ||||
| DPT internet | .ps | ||||
| |||||
Selepas Perang Dunia Kedua, pada 1947, PBB menggunakan Pelan Pembahagian untuk Mandat Palestin yang mengesyorkan penubuhan sebuah negara Arab dan sebuah negara Yahudi dan mengantarabangsakan Kota Baitulmaqdis [18]. Pelan pembahagian ini diterima oleh masyarakat Yahudi-Zionis tetapi ditolak oleh masyarakat Arab. Beberapa siri pemberontakan dan peperangan mula berlaku di sekitar Palestin. Setelah penubuhan negara Israel pada 14 Mei 1948, negara Arab yang berjiran di sekitarnya mula menduduki semula kawasan Palestin dan menyerang tentera Israel dalam Perang Arab-Israel 1948.
Kemudiannya, Kerajaan Seluruh Palestin telah ditubuhkan oleh Liga Arab pada 22 September 1948 untuk mentadbir Negara Naungan Seluruh Palestin dalam kawasan kawalan Mesir di Genting Gaza. Ia kemudiannya diiktiraf oleh semua negara anggota Liga Arab kecuali Transjordan. Walaupun bidang kuasa kerajaan tersebut dinyatakan meliputi seluruh kawasan bekas mandat British atas Palestin, hakikatnya bidang kuasanya hanya terkesan di Genting Gaza. Israel kemudiannya menawan Genting Gaza dan Semenanjung Sinai daripada Mesir, Tebing Barat termasuk Baitulmaqdis Timur daripada Jordan dan Bukit Golan daripada Syria pada Jun 1967 dalam Perang Enam Hari.
Pada 15 November 1988 di Algiers, Yasser Arafat selaku Pengerusi Pertubuhan Pembebasan Palestin telah mengisytiharkan penubuhan negara Palestin. Selepas setahun menandatangani Perjanjian Oslo 1993, Pihak Berkuasa Palestin dibentuk untuk memerintah kawasan A dan B di Tebing Barat dan Genting Gaza. Gaza akhirnya pada 2007 ditadbir sepenuhnya oleh Hamas, dua tahun selepas pembebasan Gaza dari Israel.
Negara Palestin diiktiraf oleh 138 negara anggota PBB dan sejak tahun 2012, Palestin merupakan negara pemerhati bukan anggota di Perhimpunan Agung PBB[19][20]. Palestin merupakan negara anggota bagi Liga Arab, Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC), Kumpulan 77, Jawatankuasa Olimpik Antarabangsa dan lain-lain badan antarabangsa.
Sejarah
Status politiknya masih dalam perdebatan. Sebahagian besar negara di dunia termasuk negara-negara anggota OIC, Liga Arab, NAM, dan ASEAN telah mengakui kewujudan Negara Palestin. Wilayah Palestin saat ini terbahagi kepada dua entiti politik, iaitu wilayah yang diduduki pemerintahan Israel dan Pihak Berkuasa Palestin. Pengisytiharan Kemerdekaan Palestin dinyatakan pada 15 November 1988 di Algiers oleh Pertubuhan Pembebasan Palestin (PLO). [21] [22] .
Sidang Kemuncak Liga Arab 1974 merujuk PLO sebagai "wakil sah tunggal rakyat Palestin dan menegaskan kembali hak mereka untuk mendirikan negara merdeka yang terdesak." Pada November 1974, PLO telah mendapat status pemerhati di Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) sebagai "entiti bukan-negara". Selepas Deklarasi Kemerdekaan 1988, Perhimpunan Agung PBB secara rasmi "mengakui" proklamasi tersebut dan memilih untuk menggunakan sebutan "Palestin" daripada "Organisasi Pembebasan Palestin" ketika merujuk pada pemerhati kekal Palestin. Dalam keputusan ini, PLO tidak mengambil bahagian di PBB dalam kapasitinya sebagai pemerintah Negara Palestin.
Pada tahun 1993, dalam Persetujuan Oslo, Israel mengakui PLO sebagai "perwakilan rakyat Palestin", dan PLO mengakui hak Israel untuk wujud, penerimaan resolusi Majlis Keselamatan PBB 242 dan 338, dan keengganan terhadap "kekerasan dan keganasan". Sementara Israel menduduki wilayah Palestin, sebagai hasil dari Perjanjian Oslo, PLO mendirikan sebuah badan pentadbiran sementara: Pihak Berkuasa Palestin (PNA atau PA), yang mempunyai beberapa fungsi pemerintahan di bahagian Tebing Barat dan Genting Gaza . Pengambilalihan pemerintahan Genting Gaza oleh Hamas telah membahagikan wilayah Palestin secara politik, dengan Fatah yang dipimpin oleh Mahmud Abbas menguasai Tebing Barat dan diakui secara antarabangsa sebagai Pihak Berkuasa Palestin yang rasmi, sementara Hamas telah menjamin kekuasaannya atas Genting Gaza. Pada bulan April 2011, kedua-dua pihak telah menandatangani perjanjian perdamaian, tetapi pelaksanaannya masih tergantung sehinggalah sebuah kerajaan gabungan terbentuk pada 2 Jun 2014.
Hingga 18 Januari 2012, 129 (66.8%) daripada 193 negara anggota PBB telah mengakui Negara Palestin. Banyak negara yang tidak mengakui Negara Palestin tetap mengakui PLO sebagai "wakil rakyat Palestin". Selain itu, jawatankuasa eksekutif PLO diberi kuasa oleh PNC untuk melakukan fungsi kerajaan Negara Palestin [23]
Negara Palestin merupakan sebuah republik semi-presiden yang ditadbir oleh Pihak Berkuasa Palestin. Ketua negara Palestin sekarang ialah Mahmud Abbas selaku Presiden Palestin ke-2 selepas Yasser Arafat. Ketua kerajaan Palestin pula ialah de-facto Dr. Salam Fayyad manakala Ismail Haniyeh Perdana Menteri Gaza. Ini membuktikan bahawa Palestin mempunyai 2 perdana menteri.
Geografi
Wilayah yang dituntut Negara Palestin terletak di Negeri Syam atau region Levant. Genting Gaza bersempadan dengan Laut Tengah di sebelah barat, Mesir di sebelah selatan, dan Israel di sebelah utara dan timur. Tebing Barat bersempadan dengan Jordan di sebelah timur dan Israel di sebelah utara, barat, dan selatan. Selanjutnya, kawasan yang membentuk Negara Palestin ini tidak memiliki sempadan geografik satu sama lain, sebab ia terpisahkan oleh Israel. Negara Palestin ini menduduki peringkat ke-163 dari segi keluasan tanah.[6][24][25]
Negara Palestin mempunyai beberapa masalah alam sekitar. Kes-kes yang dihadapi Genting Gaza, misalnya, meliputi penggurunan, garam air tawar dan rawatan kumbahan, penyakit bawaan air, tercemarnya dan berkurangnya sumber air yang ada di bawah tanah. Di Tebing Barat, berlaku masalah yang sama. Walau terdapat limpahan air tawar, akses terhadap air terhad kerana perkara politik yang berterusan.[26]
Tiga zon ekologi daratan telah ditemui di rantau ini, yakni: hutan konifer sklerofilus daun lebar Mediterranean Timur, gurun Arab, dan gurun belukar Mesopotamia.[27]
Pemerintah dan politik
Palestin ditadbir oleh sebuah pihak berkuasa bernama Pihak Berkuasa Kebangsaan Palestin atau Pihak Berkuasa Palestin (PNA). PNA mempunyai beberapa kaitan dengan entiti lain seperti Presiden, Majlis Perundangan Palestin dan Kabinet Palestin.
Dokumen penubuhan negara Palestin ialah Pengisytiharan Kemerdekaan Palestin, dan ia perlu dibezakan dengan[3] Piagam Negara Palestin milik PLO dan Undang-undang Asas Palestin yang digubal untuk bidang tugas PNA.
Badan pemerintah
Pihak Berkuasa Palestin (PNA) ditubuhkan hasil daripada Perjanjian Oslo 1994. Ia bertanggungjawab untuk keselamatan dan hal ehwal masyarakat di pusat penduduk Palestin. Presiden PNA (atau juga Presiden Palestin) juga merupakan Pengerusi Pertubuhan Pembebasan Palestin (PLO), dan beliau bertanggungjawab untuk menetapkan dasar. PNA juga mempunyai Perdana Menteri, yang bertanggungjawab untuk hal ehwal pengurusan dan pengoperasian pemerintah dan berkhidmat di bawah arahan Presiden.
Pertubuhan Pembebasan Palestin (PLO) diiktiraf sebagai wakil rakyat Palestin di peringkat antarabangsa dan diurus oleh sebuah Jawatankuasa Eksekutif[28][29]. Jawatankuasa Eksekutif PLO terdiri daripada 16 orang anggota[30] yang dipilih oleh Majlis Kebangsaan Palestin (PNC). PLO mempunyai beberapa buah jabatan iaitu Jabatan Hal Ehwal Rundingan, Jabatan Ekonomi, Jabatan Diplomasi dan Dasar Awam, Jabatan Hubungan Antarabangsa, Jabatan Buruh dan Perancangan, Jabatan Belia dan Sukan, Jabatan Antipemisahan Kaum dan Aparteid, Jabatan Pembangunan Sumber Manusia, Jabatan Hal Ehwal Ekspatriat, Jabatan Hak Asasi Manusia dan Masyarakat Sivil, Jabatan Hal Ehwal Baitulmaqdis, Jabatan Politik, Jabatan Ketenteraan dan Keselamatan, Jabatan Pembelajaran dan Pendidikan, Jabatan Hal Ehwal Arab dan Parlimen, Tabung Negara Palestin, Jabatan Hal Ehwal Pelarian, Jabatan Pertubuhan Rakyat, Jabatan Kebudayaan dan Penerangan, dan Jabatan Hal Ehwal Masyarakat.
Senarai ahli Jawatankuasa Eksekutif Pertubuhan Pembebasan Palestin[30]
| Bil | Jawatan | Nama | Parti | Catatan |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Pengerusi | Mahmud Abbas | Fatah | |
| 2. | Setiausaha | Hussein al-Sheikh | Fatah | |
| 3. | Ahli Jawatankuasa | Azzam Al-Ahmad | Fatah | |
| 4 | Ahli Jawatankuasa | Ziad Abu Amr | Bebas | |
| 5 | Ahli Jawatankuasa | Ahmed Majdalani | PPSF | |
| 6 | Ahli Jawatankuasa | Wasel Abu Yousef | ||
| 7 | Ahli Jawatankuasa | Ahmed Saeed Bayoud Al-Tamimi | Bebas | |
| 8 | Ahli Jawatankuasa | Ali Zaidan Abu Zuhri | Bebas | |
| 9 | Ahli Jawatankuasa | Faisal Kamel Aranki | ALF | |
| 10 | Ahli Jawatankuasa | Bassam Salhi | ||
| 11. | Ahli Jawatankuasa | Saleh Raafat Saeed Saleh | FIDA | |
| 12 | Ahli Jawatankuasa | Adnan Al-Husseini | Bebas | |
| 13 | Ahli Jawatankuasa | Ahmad Abu Houli | ||
| 14 | Ahli Jawatankuasa | Ramzi Rabah | ||
| 15 | Ahli Jawatankuasa | Mohammad Mustafa | ||
| 16 | Ahli Jawatankuasa | Ramzi Khoury |
Badan perundangan
Majlis Kebangsaan Palestin (PNC) merupakan badan perundangan di bawah PLO yang mempunyai 669 perwakilan daripada kumpulan politik di Palestin, terdiri daripada 88 orang anggota Majlis Perundangan Palestin (PLC), 98 orang wakil penduduk di Tebing Barat dan Gaza dan selebihnya wakil penduduk Palestin di luar negara. Yang Dipertua PNC kini ialah Rawhi Fattouh.
Majlis Perundangan Palestin (PLC) pula merupakan sebuah badan perundangan (sama seperti Parlimen) di Palestin. Ia terdiri daripada 132 anggota yang dipilih melalui pilihan raya di 16 wilayah mengundi di Tebing Barat dan Gaza, Palestin.
Statistik mengenai keanggotaan PLC[31]
| Bil | Perkara | Jumlah | Catatan |
|---|---|---|---|
| 1 | Jumlah Anggota | 132 | Tebing Barat (84), Gaza (48) |
| 2 | Perwakilan Wanita | 17 | Tebing Barat (10), Gaza (7) |
| 3 | Bilangan Menjadi Tahanan | 10 | Semua dari Tebing Barat |
| 4 | Bilangan yang telah meninggal dunia | 4 | Tebing Barat (2), Gaza (2) |
| 5 | Jumlah Anggota Semasa | 128 | Tebing Barat |
Perwakilan politik dalam kalangan anggota PLC[31]
| Bil | Nama blok politik | Jumlah perwakilan di Tebing Barat | Jumlah perwakilan di Genting Gaza | Jumlah perwakilan keseluruhan | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Perwakilan parti | Perwakilan kawasan | Perwakilan parti | Perwakilan kawasan | Asal | Semasa | ||
| 1 | Hamas (Gerakan Ubah dan Reformasi) | 17 (3) | 30 (-1) | 12 (3) | 15 | 74 (6) (-1) | 73 |
| 47 (3) (-1) | 27 (3) | ||||||
| 2 | Fatah | 18 (5) (-1) | 11 (-2) | 10 (3) | 6 | 45 (8) (-3) | 42 |
| 29 (5) (-3) | 16 (3) | ||||||
| 3 | PFLP - senarai Abu Ali Mustafa | 2 | 1 | 3 (1) | 3 | ||
| 4 | Gabungan Alternatif (Al-Badeel) | 2 | 0 | 2 | 2 | ||
| 6 | Palestin Merdeka
- PNI dan Bebas |
1 (1) | 1 | 2 (1) | 2 | ||
| 5 | Hala Ketiga | 2 (1) | 0 | 2 (1) | 2 | ||
| 7 | Bebas | 1 | 3 | 4 | 4 | ||
| Jumlah Keseluruhan | 84 (10) (-4) | 48 (6) | 132 (17) (-4) | 128 | |||
Nota: Nombor dalam Kurungan ialah jumlah perwakilan wanita. Nombor negatif dalam kurungan ialah jumlah perwakilan yang telah meninggal dunia.
Presiden
Presiden Palestin[32] merupakan Pengerusi bagi PLO. Ia dilantik oleh Majlis Pusat Palestin (PCC)[33] yang merupakan institusi di bawah PLO. Keanggotaan PCC pula dipilih oleh Jawatankuasa Eksekutif PLO.[34]
Perdana Menteri
Perdana Menteri Palestin dilantik oleh Presiden. Anggota Kabinet Palestin yang bertanggungjawab untuk hal ehwal pengurusan dan pengoperasian PNA.
Anggota Kabinet Palestin sejak 2019.
| Bil | Nama | Jawatan |
|---|---|---|
| 1 | Dr. Mohammad Ibrahim Mohammad Shtayyeh | Perdana Menteri
Menteri Dalam Negeri Menteri Wakaf dan Hal Ehwal Agama |
| 2 | Dr. Ziad Mohammed Husein Abu Amr | Timbalan Perdana Menteri |
| 3 | Nabil George Audah Abu Rudeineh | Timbalan Perdana Menteri
Menteri Penerangan |
| 4 | Dr Riyadh Al-Maliki | Menteri Ekspatriat dan Hal Ehwal Luar Negara |
| 5 | Shukri Bisharah | Menteri Kewangan |
| 6 | Dr Mohammad Fahhad Sabri Abdulrahman Al-Shalaldeh | Menteri Kehakiman |
| 7 | Dr Ahmad Abdulsalam Hassan Majdalani | Menteri Pembangunan Sosial |
| 8 | Rula Maayah | Menteri Pelancongan dan Baharian |
| 9 | Fadi Arafat Salim Al-Hadmi | Menteri Hal Ehwal Baitulmaqdis |
| 10 | Ir. Ishaq Muhammad Syarif Abdulhayy Sidr | Menteri Telekomunikasi dan Teknologi Maklumat |
| 11 | Amal Taufiq Abdulhadi Hamad | Menteri Hal Ehwal Wanita |
| 12 | Khalid Zuheir Khalid Al-Esseily | Menteri Ekonomi Negara |
| 13 | Riyadh Mohammed Yusuf Attari | Menteri Pertanian |
| 14 | Assem Ghalib Hafiz Salem | Menteri Pengangkutan dan Perhubungan |
| 15 | Dr Atef Talal Ibrahim Abu Saif | Menteri Kebudayaan |
| 16 | Ir Majdi Hafiz Abdullah Al-Saleh | Menteri Kerajaan Tempatan |
| 17 | Dr. Mohamed Mohamed Salim Ziarah | Menteri Kerja Raya dan Perumahan |
| 18 | Dr Mahmud Musa Ahmad Abu Muwais | Menteri Pengajian Tinggi dan Penyelidikan |
| 19 | Dr Marwan Mas'ud Mohammad Awartani | Menteri Pendidikan |
| 20 | Dr Mai Salem Hana Al-Kailah | Menteri Kesihatan |
| 21 | Nasri Khalil Salem Abu Jaish | Menteri Pekerja |
| 22 | Osama Hassan Saad Al-Saadawi | Menteri Negeri bagi Pemberdayaan dan Keusahawanan |
| – | Dr. Amjed Mahmud Mohammad Ghanim | Setiausaha Majlis Kabinet |
| – | Ibrahim Mulhim | Jurucakap Kerajaan |
Pembahagian pentadbiran
Negara Palestin dibahagi ke dalam enam belas bahagian pentadbiran yang disebut sebagai Kegabenoran.
| Kegabenoran | Keluasan (km²)[35] | Jumlah penduduk | Kepadatan penduduk (orang/km²) | Pusat Muhafazah/Pusat Bandar |
|---|---|---|---|---|
| Jenin/جنين | 583 | 311,231 | 533.8 | Jenin |
| Tubas/طوباس | 402 | 64,719 | 161.0 | Tubas |
| Tulkarem/طولكرم | 246 | 182,053 | 740.0 | Tulkarem |
| Nablus/نابلس | 605 | 380,961 | 629.7 | Nablus |
| Qalqilyah/قلقيلية | 166 | 110,800 | 667.5 | Qalqilyah |
| Salfit/سلفيت | 204 | 70,727 | 346.7 | Salfit |
| Ramallah dan al-Bireh/رام الله والبيرة | 855 | 348,110 | 407.1 | Ramallah |
| Jericho dan al-Aghwar/أريحا والأغوار | 593 | 52,154 | 87.9 | Jericho |
| Baitulmaqdis/القدس | 345 | 419,108[36] | 1214.8[36] | Baitulmaqdis (lihat lagi Kedudukan Baitulmaqdis) |
| Betlehem/بيت لحم | 659 | 216,114 | 927.9 | Betlehem |
| al-Khalil/الخليل | 997 | 706,508 | 708.6 | Hebron |
| Gaza Utara/شمال غزة | 61 | 362,772 | 5947.1 | Jabalia |
| Gaza/غزة | 74 | 625,824 | 8457.1 | Gaza |
| Deir al-Balah/دير البلح | 58 | 264,455 | 4559.6 | Deir al-Balah |
| Khan Yunis/خان يونس | 108 | 341,393 | 3161.0 | Khan Yunis |
| Rafah/رفح | 64 | 225,538 | 3524.0 | Rafah |
Demografi
| Penduduk di Palestin[37] | |
|---|---|
| Tahun | Dalam juta |
| 1950 | 0.9 |
| 2000 | 3.2 |
| 2018 | 4.9 |
Menurut Biro Perangkaan Pusat Palestin, Negara Palestin mempunyai penduduk sebanyak 4,420,549 orang pada 2013.[38] Dalam kawasan seluas 6,020 kilometer persegi (2,320 batu persegi), kepadatan penduduk adalah bernilai sekitar 827 orang per kilometer persegi.[25]
Bahasa
Tertakluk kepada Perkara IV Kanun Asasi Palestin, bahasa Arab menjadi bahasa rasmi Palestin.[39] Subset daripada bahasa Arab Syam, yakni bahasa Arab Palestin, dituturkan di Negara Palestin.
Agama
93% orang Palestin beragama Islam,[40] dengan sebahagian besar penduduknya bermazhabkan Ahli Sunah Waljamaah,[41] sebahagian kecil penduduknya memiliki mazhab Ahmadiyyah,[42] dan 15% di antaranya merupakan muslim tanpa mazhab.[43] Kristian Palestin menjadi minoriti signifikan sebanyak 6%, diikuti agama yang lebih kecil lagi seperti Duruzi[perlu rujukan] dan Samaritanisme.[44]
Penjagaan kesihatan
Menurut Kementerian Kesihatan Palestin, setakat tahun 2017, terdapat 743 pusat penjagaan kesihatan utama di Palestin (583 di Tebing Barat dan 160 di Genting Gaza), dan 81 hospital (51 di Tebing Barat, termasuk Baitulmaqdis Timur, dan 30 di Gaza).[45]
Pendidikan
Kadar celik huruf di Palestin mencapai 96.3% menurut laporan 2014 Program Pembangunan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu. Terdapat perbezaan jantina dalam populasi yang berumur lebih dari 15 tahun, dengan 5.9% wanita dianggap buta huruf berbanding 1.6% lelaki.[46] Buta huruf di kalangan wanita menurun dari 20.3 peratus pada tahun 1997 kepada kurang dari 6 peratus pada tahun 2014.[46]
Lihat juga
Rujukan
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.