Араб хэл (Араб: العربية, al-ʿarabīyah буюу عربي, ʿarabi) нь еврей болон нео-арамай хэлнүүдийн хамт төв семитийн бүлд багтдаг хэл юм. Хэлцэгчдийн тоогоор араб хэл семит хэлний овог дотроо хамгийн том. Нийт 310 сая орчим гаруй хүний төрөлх хэл[14] (ихэнх нь Ойрх Дорнод, Хойд Африкт амьдардаг), 270 сая хүний[15] хоёрдахь хэл нь юм. Олон аялгатай бөгөөд зарим аялганууд нь хоорондоо ойлголцохооргүй өөр байдаг.[16] Стандарт араб хэлийг сургууль, их сургуульд өргөн зааж, ажлын байр, засгийн газар, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд ашигладаг.
Quick Facts Араб хэл, Өөрийн нэр ...
Араб хэл |
---|
|
|
Өөрийн нэр | [ˈʕarabiː] ⓘ [al ʕaraˈbijːa] ⓘ |
---|
Тархалт | Арабын ертөнц ба ойр орчмын бүс нутаг |
---|
Угсаатан | Арабчууд |
---|
Ярилцагчид | Бүх аялга дээр 380 сая төрөлх хэлтэн (2024)[1] Орчин үеийн стандарт араб хэлний 330 сая хэрэглэгч (2023)[2] |
---|
Хэлний ангилал | |
---|
Эрт хэлбэр | |
---|
Хэв ёсны | |
---|
Аялга |
- Египет
- Судан
- Левантын
- Магрибийн
- Месопотамийн
- Хойгийн
- Төв Азийн
- Чад
- Ширваны †
- Сицилийн †
- Андалуси †
- Кипр
- Саид
|
---|
Бичгийн систем | Араб цагаан толгой
- Латин бичиг (Арабизи, Саид Аклын цагаан толгой, Хассания цагаан толгой, Мальтын цагаан толгой, Киприйн Маронит латин цагаан толгой)
- Еврей бичиг (Израилд Левант)[3]
- Сири бичиг (Гаршуни)
- Грек бичиг (Киприйн Маронит грек цагаан толгой)
|
---|
|
Улс |
|
---|
Орон нутаг | |
---|
Тохируулагч байгууллага |
-
- Алжир: Алжирын Араб хэлний дээд зөвлөл
- Египет: Каир дахь араб хэлний академи
- Израил: Израилын Араб хэлний академи
- Ирак: Иракийн шинжлэх ухааны академи
- Йордан: Йорданы Араб хэлний академи
- Ливи: Жамахирия дахь араб хэлний академи
- Марокко: Рабат дахь араб хэлний академи
- Саудын Араб: Рияд дахь араб хэлний академи
- Сомали: Могадишу дахь араб хэлний академи
- Судан: Хартум дахь араб хэлний академи
- Сири: Дамаскийн араб хэлний академи (хамгийн эртний)
- Тунис: Бейт Аль-Хикма сан
|
---|
|
ISO 639-1 | ar |
---|
ISO 639-2 | ara |
---|
ISO 639-3 | ara – багтаасан код Бие даасан кодууд: acq – Адены Араб хэл arq – Алжирын Араб хэл xaa – Андалусийн Араб хэл abv – Бахарна Араб хэл avl – Бедуины Араб хэл acm – Гилит Иракийн Араб хэл adf – Дофарын Араб хэл arz – Египетийн Араб хэл acy – Киприйн Араб хэл apc – Левантын Араб хэл ayl – Ливийн Араб хэл ary – Мароккогийн Араб хэл ayp – Мосулын Араб хэл ars – Наждын Араб хэл acx – Оманы Араб хэл aao – Сахарын Араб хэл aec – Саидын Араб хэл ayn – Санаагийн Араб хэл sqr – Сицилийн Араб хэл arb – Стандарт араб хэл apd – Суданы Араб хэл abh – Тажикийн Араб хэл aeb – Тунисын Араб хэл auz – Узбекийн Араб хэл ayh – Хадрами Араб хэл mey – Хассания Араб хэл acw – Хижазын Араб хэл afb – Хойгийн Араб хэл shu – Чадын Араб хэл ssh – Шихухийн Араб хэл |
---|
Глоттолог | arab1395 |
---|
Linguasphere | 12-AAC |
---|
Албан ёсны цорын ганц хэл, араб хэлээр ярьдаг
Хамтарсан албан ёсны хэл, араб хэлээр ярьдаг олонх
Хамтарсан албан ёсны хэл, араб хэлээр ярьдаг цөөнх
Албан ёсны хэл биш, цөөнх нь араб хэлээр ярьдаг |
IPA авианы тэмдэгт орсон болно. Тохиромжтой үзүүлэх дэмжлэггүйгээр та Юникод тэмдэгтүүдийн оронд асуултын тэмдэг, хайрцаг эсвэл бусад тэмдэгтүүдийг харах магадлалтай. |
Close
Араб цагаан толгой дээр үндэслэсэн бичгийн системтэй. НҮБ-ын Ерөнхий ассемблей болон НҮБ-ын бусад байгууллагуудын албан ёсны зургаан хэлний нэг. Арабын бүх улс орнуудын албан ёсны хэл (Ирак улсад - курд хэлний хамт). Нэмж дурдахад энэ нь Чад, Эритрей, Жибути, Сомалиланд, Сомали, Коморын арлын албан ёсны хэлний нэг юм.
12 сарын 18 - Араб хэлний өдөр.
Орчин үеийн ярианы араб хэл нь аялганы 5 бүлэгт хуваагддаг бөгөөд эдгээр нь хэл шинжлэлийн үүднээс тусдаа хэл юм:
- Магриб аялганы бүлэг;
- Египет-Суданы Араб хэл;
- Сири-Месопотамийн Араб хэл;
- Араб хэл аялганы бүлэг;
Албан ёсны нэгдсэн хэл (Баруун араб судлалд англи хэлний нэр томъёог ашигладаг. Орчин үеийн стандарт араб хэл - Modern Standard Arabic) - нэгдсэн. Арабын утга зохиол нь орчин үеийн ертөнцөд эсвэл шинжлэх ухаанд олон зүйлийг багтаасан үг байдаг боловч Арабын зарим орнуудад нэгдсэн хэлийг энгийн ярианд ховор хэрэглэгддэг.
Орон орны араб аялга нь бие биенээсээ эрс ялгаатай бөгөөд ихэвчлэн харилцан ойлголцоход төвөг учирдаг.
Кино, телевиз, сонин нь ихэнх арабын улс орнуудад нэгдсэн араб хэл дээр гардаг.
Арабаар баруунаас зүүн тийшээ бичдэг, Латин болон кирил үсгээс ялгаатай нь араб бичигт өгүүлбэрийн эхэнд, хүний нэр зэрэгт том үсгээр бичдэггүй учир нь том үсэг гэсэн ойлголт байдаггүй байна.
Исламын Бүгд Найрамдах Иран Улсын үндсэн хууль араб хэлийг Исламын хэл гэж хүлээн зөвшөөрч, шашны хэл гэсэн албан ёсны статусыг өгч, Ираны үндэсний сургалтын хөтөлбөрт дэлгэрүүлэхийг зохицуулдаг. Үндсэн хуулийн хоёрдугаар бүлэгт: (Улс орны албан ёсны хэл, бичиг, хуанли, далбаа) 16 дугаар зүйлд "Коран судар, исламын бичвэр, сургаалын хэл нь араб хэл тул ... үүнийг бага ангийн дараа, дунд сургуулийн бүх анги, сургалтын бүх чиглэлээр заах ёстой" гэж тунхагласан."[5] Исламын Бүгд Найрамдах Пакистан Улсын үндсэн хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 2-т "Төр Пакистаны лалын шашинтнуудын хувьд (а) Ариун Коран судар, Исламын шашны сургаалийг заавал сургах, сургах үйлсийг дэмжих, хөнгөвчлөхийг чармайна" гэж заасан байдаг.[6]
Shachmon, Ori; Mack, Merav (2016). "Speaking Arabic, Writing Hebrew. Linguistic Transitions in Christian Arab Communities in Israel". Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. Венийн их сургууль. 106: 223–224. JSTOR 26449346. "Eritrea", The World Factbook (in англи), Тагнуулын төв газар, 2023-04-26, retrieved 2023-04-29 "Mali". www.axl.cefan.ulaval.ca. Retrieved 2023-04-29. Constitution of the Philippines, Article XIV, Sec 7: For purposes of communication and instruction, the official languages of the Philippines are Filipino and, until otherwise provided by law, English. The regional languages are the auxiliary official languages in the regions and shall serve as auxiliary media of instruction therein. Spanish and Arabic shall be promoted on a voluntary and optional basis.
"Arabic language." Encyclopaedia Britannica. 2009. Encyclopaedia Britannica Online. Retrieved on 29 July 2009.
- Bateson, Mary Catherine (2003). Arabic Language Handbook. Georgetown University Press.
- Gregersen, Edgar A. (1977). Language in Africa. CRC Press. ISBN 0677043805.
- Grigore, George (2007). L'arabe parlé à Mardin. Monographie d'un parler arabe périphérique. Bucharest: Editura Universitatii din Bucuresti. ISBN 9789737372499. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2009-12-09.
- Hanna, Sami A.; Greis, Naguib (1972). Writing Arabic: A Linguistic Approach, from Sounds to Script. Brill Archive.
- Hetzron, Robert (1997). The Semitic languages (Illustrated ed.). Taylor & Francis. ISBN 0415057671, 9780415057677.
- Haywood; Nahmad (1965). A new Arabic grammar. London. ISBN 085331585X.
- Kaplan, Robert B.; Baldauf, Richard B. (2007). Language Planning and Policy in Africa. Multilingual Matters.
- Kaye, Alan S. (1991). "The Hamzat al-Waṣl in Contemporary Modern Standard Arabic". Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. 111 (3): 572–574.
- Lane, Edward William (1893). [[Arabic English Lexicon]] (2003 reprint ed.). ;
- Mumisa, Michael (2003). Introducing Arabic. Goodword Books.
- Procházka, S. (2006). ""Arabic"". Encyclopedia of Language and Linguistics (2nd edition ed.).
- Thelwall, Robin (2003), Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge, UK: Cambridge, ISBN 0-521-63751-1 ;
- Steingass, F. (1993). Arabic-English Dictionary. Asian Educational Services.
- Traini, R. Vocabolario di arabo. Rome: I.P.O.
- Versteegh, Kees (1997). The Arabic Language. Edinburgh University Press.
- Vaglieri, Laura Veccia. Grammatica teorico-pratica della lingua araba. Rome: I.P.O.
- Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press
- Wehr, Hans (1952). Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart: Arabisch-Deutsch (1985 reprint (English) ed.). Harassowitz. ISBN 3447019980.
- Wright, John W. (2001). The New York Times Almanac 2002. Routledge. ISBN 1579583482.