Нижер

Нигери хуудастай андуурч болзошгүй.

Нижер (Франц: Niger), албан ёсоор Бүгд Найрамдах Нижер Улс, нь Өрнөд Африкт орших Нигер мөрний нэрээр нэрлэгдсэн, далайд гарцгүй орон юм. Өмнө талаараа Нигери, Бенин, баруун талаараа Буркина-Фасо, Мали, хойд талаараа Алжир, Ливи, зүүн талаараа Чад улсуудтай хиллэнэ. 1,270,000 км² орчим буюу Баруун Африкийн хамгийн том газар нутагтай тус улсын 13,300,000 орчим хүн ам нь нутгийн өмнөд болон баруун хэсгээр төвлөрөн амьдарна. Нийслэл нь Ниамей.

Бүгд Найрамдах Нижер Улс République du Niger (Франц)
Төрийн далбаа Сүлд
Уриа:  "Fraternité, Travail, Progrès" (Франц) "Ах дүүсийн барилдлага, ажил хөдөлмөр, дэвшил"
Төрийн дуулал: L'Honneur de la Patrie (Франц) "Эх орны нэр төр"
Нижер улсын байршил (хар ногоон)
Нийслэл ба томоохон хот	Ниамей 13°32′N 2°05′E
Албан ёсны хэл	Франц хэл
Үндэсний хэл[1]	Араб Будума Фула Гурма Хауса Канури Зарма Каадо хэл Тураег хэл Тасавак хэл Тубу хэл
Угсаатны бүлгүүд (2021)[2]	53.1% Хауса 21.2% Жерма & Сонхай 11.0% Туарег 6.5% Фула 5.9% Канури 0.8% Гурма 0.4% Тубу 0.4% Арабчууд 0.9% Бусад
Шашин (2012)[3]	99.3% Ислам 0.3% Христ 0.2% Анимизм 0.1% Шашингүй
Ард түмний нэршил	Нижерчүүд[4]
Төр засаг	Нэгдмэл бүгд найрамдах улс (цэргийн хунт)
• ЭОХҮЗ-ийн дарга	Абдурахман Тчиани[5]
• ЭОХҮЗ-ийн дэд дарга	Салифу Моди[6]
• Ерөнхий Сайд	Али Ламин Зейн
Хууль тогтоох байгууллага	Эх Орноо Хамгаалах Үндэсний Зөвлөл
Тусгаар тогтнол  (Францаас)
• Бүгд Найрамдах Улс	12 сарын 18, 1958
• Тунхагласан	8 сарын 3, 1960
• 2023 оны төрийн эргэлт	7 сарын 26, 2023
Газар нутаг
• Нийт	1,267,000 км2 (21)
• Усны эзлэх талбай (%)	0.02
Хүн ам
• 2023 тооцоо	25,396,840[7] (56)
• Нягтаршил	12.1/км2
ДНБ (ХАЧП)	2022 тооцоо
• Нийт	▲ $29.9 тэрбум[8] (144)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $1,443[9] (188)
ДНБ (нэрлэсэн)	2022 тооцоо
• Нийт	▲ $14.6 тэрбум[8] (145)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $561[8] (185)
ОТББИ (2014)	▲ 34.0[10] дундаж
ХХИ (2021)	▲ 0.400[11] бага · 189th
Мөнгөний нэгж	Баруун Африкийн франк (XOF)
Цагийн бүс	UTC+1 (БАЦ)
Жолооны тал	баруун[12]
Утасны томьёо	+227
Домэйн нэр	.ne

Нижер нь дэлхийн хамгийн ядуу, хөгжил дорой орнуудын нэг бөгөөд нутаг дэвсгэрийн 80% гаруй нь Сахарын цөлөөр бүрхэгдэж, үлдсэн нутагт нь ч тогтмол ган гачиг, цөлжилтийн аюул нүүрлээд буй. Эдийн засаг нь арай үржил шимтэй өмнөд нутгаар эрхлэх газар тариалан болон ураны хүдэр зэрэг түүхий эдийн экспортод тулгуурлана. Тус улсын хөгжлийг далайд гарцгүй байршил, хүн амын боловсролын түвшин, дэд бүтэц, эрүүлийг хамгаалах, байгаль орчны хөнөөл саатуулсаар байна.

Тусгаар тогтносноосоо хойш 5 үндсэн хууль, 3 цэргийнхний засаглалын нүүрийг үзсэний эцэст 1999 онд олон намын систем бүхий ардчилсан сонгуулиар сонгогдсон засгийн газар төрийн эрхийг барьж байна. Ард иргэдийн дийлэнх нь Исламын шашныг шүтдэг. Нижерийн хүн амын ихэнх нь хөдөө орон нутагт амьдардаг бөгөөд дээд боловсрол олж авах нөхцөл хомс байдаг билээ.

Эшлэл

1. République du Niger, "Loi n° 2001-037 du 31 décembre 2001 fixant les modalités de promotion et de développement des langues nationales." L'aménagement linguistique dans le monde Архивлагдсан 19 Аравдугаар сар 2018 at the Wayback Machine (accessed 21 September 2016)
2. "Africa: Niger - The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. 27 April 2021. Архивласан огноо 30 March 2021. Татаж авсан: 1 May 2021.
4. "Nigerien – definition of Nigerien in English from the Oxford Dictionaries". Archived from the original on 1 March 2018. Татаж авсан: 1 March 2018.
5. "Niger general Tchiani named head of transitional government after coup". Al Jazeera. 28 July 2023. Архивласан огноо 28 July 2023. Татаж авсан: 29 July 2023.
6. Sidonie Aurore Bonny (3 August 2023). "Niger junta appoints civilians to Cabinet, member of military as vice president". Anadolu Agency. Douala, Cameroon. Татаж авсан: 6 August 2023. Gen. Salifou Modi, Bazoum's former army chief of staff and the ambassador to the United Arab Emirates, is now vice president of the junta.
7. "Niger". The World Factbook (2024 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Татаж авсан: 22 June 2023.
8. "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Архивласан огноо 24 October 2022. Татаж авсан: October 11, 2022.
9. "World Economic Outlook Database, April 2022". IMF.org. International Monetary Fund. April 2022. Архивласан огноо 19 April 2022. Татаж авсан: April 19, 2022.
10. World Bank GINI index Архивлагдсан 9 Хоёрдугаар сар 2015 at the Wayback Machine, accessed on 21 January 2016.
11. Human Development Report 2021–22 (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 2022. p. 275. ISBN 978-9-211-26442-5. Архивласан (PDF) огноо 8 September 2022. Татаж авсан: 8 September 2022.
12. Which side of the road do they drive on? Архивлагдсан 14 Дөрөвдүгээр сар 2012 at the Wayback Machine Brian Lucas. August 2005. Retrieved 28 January 2009.