പുഷ്പിതാഗ്ര

സംസ്കൃതഛന്ദശ്ശാസ്ത്രത്തിലെ ഒരു അർദ്ധസമവൃത്തമാണ് പുഷ്പിതാഗ്ര.

ലക്ഷണം

“

നനരയ വിഷമത്തിലും സമത്തിൽ പുനരിഹ നംജജരംഗ പുഷ്പിതാഗ്ര - വൃത്തമഞ്ജരി

”

“

നൗ ര്യൗ തു പ്രഥമേ പാദേ ന ജൗ ജ്രൗ ഗസ്തഥാ പരേ യത്ര സാ പുഷ്പിതാഗ്രാ സ്യാ- ദ്യഥൈതാവപരൗ തഥാ -നാട്യശാസ്ത്രം

”

എന്ന് ഭരതമുനിയും പുഷ്പിതാഗ്രയ്ക്ക് ലക്ഷണം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.

വിശദീകരണം

ഒന്നും മൂന്നും വരികളിൽ (വിഷമപാദം) നനരയ എന്നീ നാല് ഗണങ്ങളും രണ്ടും നാലും വരികളിൽ (സമപാദം) നജജര എന്നിങ്ങനെ നാലു ഗണങ്ങളും ഒരു ഗുരുവും ചേരുന്ന വൃത്തമാണ് പുഷ്പിതാഗ്ര.

ഉദാ: 1

“

പവനബലവിധൂതചാരുശാഖം പ്രമുദിത കോകിലകണ്ഠനാദരമ്യം മധുകരപരിഗീയമാനശബ്ദം വരതനു! കാൺകവനം സുപുഷ്പിതാഗ്രം- നാട്യശാസ്ത്രം

”

    വൃത്തമഞ്ജരിയിലെ വൃത്തങ്ങൾ

‎അഘഹരണം • ‎അചലധൃതി • ‎അജഗരഗമനം • ‎അതിരുചിര • അതിരുചിരം • അതിരുചിരം • ‎അതിമുദിതം • ‎അതിസമ്മത • ‎അതിസ്തിമിത • ‎അനപായം • അനുഷ്ടുപ്പ് • ‎അനംഗശേഖരം • ‎അന്നനട • ‎അപരവക്ത്രം • ‎അപരാജിത • ‎അപരാന്തിക • അമല • ‎അമലതരം • ‎അമൃതധാര • ‎അലസ • ‎അലോല • ‎അവനി • ‎അർണ്ണം • ‎അർണ്ണവം • ‎അർദ്ധകേക • ‎അശ്വഗതി • അശ്വഗതി • അശ്വലളിതം • ‎അസംബാധ • ആഖ്യാനകി • ‎ആപാതാളിക • ആപീഡം • ആര്യ • ‎ആര്യാഗീതി • ‎ഇക്ഷുദണ്ഡിക • ‎ഇന്ദുവദന • ഇന്ദ്രവജ്ര • ഇന്ദ്രവംശ • ഉജ്ജ്വല • ഉജ്ജ്വലം • ഉത്പലമാലിക • ‎ഉദീച്യവൃത്തി • ‎ഉദ്ഗത • ‎ഉദ്ഗീതി • ‎ഉപഗീതി • ഉപചിത്രം • ഉപചിത്രം • ഉപജാതി • ‎ഉപമാലിനി • ‎ഉപസർപ്പിണി • ഉപസ്ഥിത • ‎ഉപസ്ഥിതം • ഉപസ്ഥിതപ്രചുപിത • ഉപേന്ദ്രവജ്ര • ഉർവശി • ‎ഊനകാകളി • ഊനതരംഗിണി • ‎ഏല • ഔപച്ഛന്ദസികം • കന്യ • കന്യ • കന്യകാമണി • കബരി • ‎കമനീയം • ‎കമലദിവാകരം • ‎കമലാകരം • ‎കമലാക്ഷം • ‎കരകമലം • കരുണാകരം • ‎കരംഭം • കലിക • ‎കലേന്ദുവദന • കല്യാണി • കളകാഞ്ചി • കളത്രം • ‎കാകളി • കാന്ത • കാമക്രീഡ • കാരീരം • ‎കുമാരി (ത്രിഷ്ടുപ്ഛന്ദസ്സ്) • ‎കുമാരി (ശക്വരീച്ഛന്ദസ്സ്) • ‎കുമുദിനി • ‎കുമുദ്വതി • കുലപാലം • കുവലിനി • കുസുമമഞ്ജരി • കുസുമിതലതാവേല്ലിത • ‎കുസുമവിചിത്ര • കൃശമദ്ധ്യ • കേക • ‎കേതുമതി • കേരളി • കോകരതം • ക്രൗഞ്ചപദ • ക്രൗഞ്ചപദം • ക്ഷമ • ‎ഖഗ • ‎ഗംഗ • ഗാഥ • ‎ഗിരിശിഖരം • ‎ഗിരിസാരം • ‎ഗീതി • ‎ഗുണജാലം • ‎ഗുണസദനം • ‎ഗുരു • ഗൗരി • ‎ചഞ്ചരീകാവലി • ‎ചണ്ഡവൃഷ്ടിപ്രയാതം • ‎ചന്ദനസാരം • ചന്ദ്രരേഖ • ‎ചന്ദ്രലേഖ • ‎ചന്ദ്രലേഖ • ‎ചന്ദ്രവർത്മ • ‎ചപലാവക്‌ത്രം • ‎ചപലാര്യ • ‎ചമ്പകമാല • ‎ചാരണഗീതം • ചാരുഹാസിനി • ‎ചിത്രപദ • ചിത്രലേഖ • ചിത്രവൃത്ത • ഛാന്ദസി • ‎ജഗതീതിലകം • ജഘനചപല • ‎ജലധരനീലം • ജലധരമാല • ‎ജലോദ്ധതഗതി • ജീമൂതം • ജ്വാല • ‎തടിനി • തനുമദ്ധ്യ • തന്വി • തരംഗിണി (വൃത്തം) • ‎തരംഗിണി • തവിപുല • ‎താമരസം • തോടകം • ത്രിഖണ്ഡിക • ദക്ഷിണാന്തിക • ‎ദളം • ‎ദിശ • ‎ദൂഷണഹരണം • ദോധകം • ദ്രുതകാകളി • ‎ദ്രുതഗതി • ‎ദ്രുതപദം • ‎ദ്രുതമദ്ധ്യ • ദ്രുതവിളംബിതം • ‎ധരണി • ധാരാനന്ദിനി • ‎ധീരലളിത • ‎ധൃതകുതുകം • ‎നതോന്നത • ‎നർക്കുടകം • ‎നവതാരണ്യം • ‎നവമാലിക • നവിപുല • ‎നാഗരികം • നാരാചിക • ‎നാരി • ‎നിശ • നൃപതിലലാമം • പഞ്ചചാമരം • പത്ഥ്യ • പത്ഥ്യാര്യ • ‎പത്ഥ്യാവക്‌ത്രം • ‎പത്രലത • ‎പദചതുരൂർദ്ധ്വം • പരാവതി • പരിണാമം • ‎പരിമളം • പര്യസ്തകാഞ്ചി • ‎പല്ലവിനി • പാത്രം (വൃത്തം) • ‎പുടം • പുളകം • പുഷ്പിതാഗ്ര • പൃത്ഥ്വി • പൃത്ഥ്വി • ‎പ്രചിതകം • ‎പ്രഥമപദം • ‎പ്രഭ • പ്രഭദ്രകം • പ്രഭദ്രകം • ‎പ്രമദ • ‎പ്രമാണിക • ‎പ്രമിതാക്ഷര • ‎പ്രമുദിതവദന • പ്രവൃത്തകം • ‎പ്രഹരണതിലകം • ‎പ്രഹർഷിണി • ‎പ്രാച്യവൃത്തി • ‎പ്രിയംവദ • ‎ഫലമുഖി • ‎ഭദ്രക • ഭദ്രകം • ഭദ്രവിരാൾ • ‎ഭദ്രിക • ഭവതരണം • ഭവസാരം • ഭവിപുല • ഭാരതി • ഭുജംഗപ്രയാതം • ഭുജംഗവിജൃംഭിതം • ഭ്രമരവിലസിതം • ‎ഭ്രമരാവലി • ‎മകരന്ദിക • മഞ്ജരി • ‎മഞ്ജുഭാഷിണി • ‎മഞ്ജുള • മണികാഞ്ചി • ‎മണിഘൃണി • മണിദീപം • മണിദീപ്തി • മണിമകുടം • മണിമദ്ധ്യം • ‎മണിമാല • മത്ത • മത്തകാശിനി • മത്തമയൂരം • മത്താക്രീഡാ • ‎മത്തേഭം • മത്തേഭവിക്രീഡിതം • ‎മദനാർത്ത • ‎മദനീയം • മദമന്ഥര • ‎മദലേഖ • ‎മദിര • ‎മധുകരകളഭം • ‎മധുമതി • ‎മധുരതരം • ‎മനോരമ വൃത്തം • ‎മന്ദാക്രാന്ത • ‎മയൂരസാരിണി • ‎മരതകനീലം • മല്ലിക • ‎മവിപുല • ‎മഹാമാലിക • ‎മാത്രാസമകം • ‎മാണവകം • മാനിനി • ‎മാരകാകളി • ‎മാല • ‎മാലിനി • ‎മാലതി • ‎മിശ്രകാകളി • മുഖചപല • മൃഗി • മേഘവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • ‎മൗക്തികദാമ • മൗക്തികപംക്തി • മൗക്തികമാല • ‎മംഗളഫലകം • യുഗ്മവിപുല • ‎രത്നാവലി • രഥോദ്ധത • ‎രജനി • രമണം • രമണം • രമണം • രമണി • രമണീയം • രവിപുല • ‎രവിരദനം • രസപാത്രം • ‎രസരംഗം • രുക്മവതി • ‎രുചിരതരം • ലക്ഷ്മി (വൃത്തം) • ‎ലലന • ലലാമം • ‎ലവലി • ലളിത • ലളിത • ലളിതം • ലളിതം • ലളിതപദം • ലളിതശരീരം • ‎ലീലാകരം • വക്ത്രം • ‎വനമാലം • ‎വർദ്ധമാനം • ‎വലജം • ‎വസന്തമാലിക • ‎വസന്തതിലകം • ‎വസുധ • ‎വസുമതി • ‎വാണി • വാണിനി • ‎വാതോർമ്മി • ‎വാനവാസിക • വിതാനം • വിദ്യുത്ത് • വിദ്യുന്മാല • ‎വിപരീതപത്ഥ്യാവക്‌ത്രം • ‎വിപരീതാഖ്യാനകി • ‎വിപുലാര്യ • വിയോഗിനി • വിലാസിനി • ‎വിശ്ലോകം • വൃത്ത • വൃത്തം • ‎വേഗവതി • വേണി • വൈതാളീയം • വൈശ്വദേവി • ‎വംശപത്രപതിതം • ‎വംശയഷ്ടിക • ‎വംശസ്ഥം • വ്യാളം • ശങ്കരചരിതം • ‎ശശധരബിംബം • ശശികല • ശശികല • ‎ശാർദ്ദൂലവിക്രീഡിതം • ശാലിനി • ശിഖരിണി • ‎ശിവം • ശിതാഗ്ര • ‎ശുദ്ധവിരാൾ • ‎ശിശുഭൃത • ‎ശുദ്ധവിരാഡാർഷഭം • ‎ശുഭഗതി • ‎ശുഭചരിതം • ‎ശുഭജാതം • ‎ശൈലശിഖ • ശംഭുനടനം • ‎ശ്യേനിക • ‎ശ്രവണീയം • ശ്രീ • ‎ശ്രീസദനം • ‎സകലകലം • സമാനിക • ‎സമാസമം • സമ്മത • സമ്പുടിതം • സരസ • സരോരുഹം • സരോജസമം • ‎സർപ്പിണി • ‎സലിലനിധി • സംസാരം • സാരവതി • ‎സാരസകലിക • ‎സാരസനയന • ‎സിംഹവിക്രാന്തം • ‎സിംഹവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • ‎സുകൃതം • ‎സുകേസരം • സുഖകരം • ‎സുഖാവഹം • ‎സുദതി • ‎സുഭഗ • സുമംഗല • ‎സുമുഖി • സുമുഖി • സുലലാമം • ‎സുവദന • സുശരീരം • സുഷമ • ‎സൗരഭം • ‎സ്തിമിത • ‎സ്രഗ്ദ്ധര • സ്രഗ്വിണി • ‎സ്വാഗത • ‎സ്ത്രീ • ‎ഹരനർത്തനം • ഹരി • ‎ഹരിണപ്ലുത • ‎ഹരിണപ്ലുതം • ഹരിണി • ഹംസപ്ലുതം • ഹംസമാല • ഹംസരുത • ശുഭജാതം വൃത്തമഞ്ജരി - വിക്കിഗ്രന്ഥശാലയിൽ തിരുത്തുക