Fiangonana Loterana Malagasy

Ny Fiangonana Loterana Malagasy, izay hafohezina amin' ny hoe FLM, dia fiangonana kristiana prôtestanta eto Madagasikara izay nateraky ny fitambaran' ny fikambanana misiônera loterana maro tamin' ny taona 1950 niasa teto Madagasikara, sady miray amin' ny Fiangonana Loterana maneran-tany izay nipoitra avy tamin' ny Refôrmasiôna nataon-dry Martin Lotera. Nanohy ny fampianaran' ny misiônera loterana tonga teto Madagasikara ity fiangonana ity nefa manana ny fahasamihafany amin' ny fiangonana loterana any ivelany, noho ny fisian' ny fifohazana mampiavaka ny prôtestantisma eto Madagasikara, izay mandray anjara lehibe amin' ny fitaomana ny olona ho kristiana. Laharana fahatelo ny FLM raha ny habetsahan' ny mpino no jerena (eo anelanelan' ny 3 tapitrisa sy 4 tapiptrisa any ho any). Maro amin' ny mpino ao aminy no misahana ny asan' ny misionera any amin' ny firenen-kafa toa an' i Kamerona sy i Papoa Ginea Vaovao ary i Tailandy.

Sary sy soratra famantarana ny Fiangonana Loterana Malagasy, ahitana ny Raozin' i Lotera sy ny foto-kevitra efatry ny loteranisma

Ny tantarany

Ny niandohany

Mpianatra pastora tao Masinandraina tamin' ny taona 1893 (tahirin-tsarin'ny NMS).

Ny fiangonana loterana teto Madagasikara dia vokatry ny fitoriana ny Filazantsara nataon' ny misiônera avy tamin' ny Misiona Norveziana (anglisy: Norwegian Missionary Society - NMS, na nôrveziana: Norsk Misjonsselskap) nanomboka tamin' ny taona 1866 sy ny Misiona Amerikana (Americana Lutheran Church - ALC sy Lutheran Board of Mission - LBM) nanomboka tamin' ny taona 1888. Tao Betafo no naorin' i John Engh sy i Nils Nielsen ny trano fiangonana loterana voalohany teto Madagasikara ary i John Engh no pastora loterana voalohany tao.

Ireo tanora roalahy ireo dia nirahina taorian' ny fandehanany hanao fanadihadiana avy any Afrika Atsimo nosahanin' ilay eveka atao hoe Hans Schreuder. Tonga tao Antananarivo izy ireo tamin' ny 27 Septambra 1866 ka narakarahin' ny misionera maro hafa koa, anisan' izany ireto tanisaina manaraka ireto: Torkild Guttormsen Rosaas, Lars Dalhe, Nielsen Lund, Lars Vig, Arne Valen, L. J. Rostvig, Hans Wilhelmsen ary O. J. R. Thesen.

Ny misionera loterana avy any Amerika dia tonga fotoana fohy taorian' izany ka nanorina stasiôna, indrindra ny tao amin' ny tapany atsimo-andrefan' i Madagasikara. Nomena ho sahanin' izy ireo io faritra io tamin' ny taona 1891 taorian' ny fangatahana nataon' izy ireo tamin' ny NMS, ka anisan' ny misionera amerikana tonga voalohany i Habstad sy i Tou.

Fanorenana fiangonana sy sekoly ary toeram-pitsaboana

Ny fiangonana loterana Antsirabe-Antampotanàna, niorina tamin' ny taona 1869.

Raha vao tonga teto Madagasikara ny fikambanana misionera dia nanorina sekoly sy hôpitaly maro mba hampandrosoana ny fitoriana ny Filazantsara sy hanampiana ny fiarahamonina malagasy.

Anisan' ny fiangonana voaorin' ny misionera voalohany teto Madagasikara ireto tanisaina manaraka ireto:

• Betafo (1867)
• Masinandraina sy Antsirabe (1869)
• Loharano sy Soavina Ambohimasina ary Manandona (1870)
• Antananarivo Ambatovinaky sy Fisakana (1871)
• Ilaka sy Ambatofinandrahana ary Fihasinana (1875)
• Soatanana Fianarantsoa (1876)
• Masombahoaka Fianarantsoa (1878).

Mankany amin' ny fahaleovan-tena

Ny pastora sady evanjelista loterana malagasy voalohany dia nofanin' ny misionera nôrveziana tao Ambatovinaky (Antananarivo) tamin' ny taona 1871 hatramin' ny 1885 alohan' ny hamindrana izany any Masinandraina, ao akaikin' Antsirabe (1890 - 1893), avy eo tao Fianarantsoa. Fantatra amin' ny anarana hoe "Efapolo lahy" ny sekoly fanofanana pastora sy evanjelista tao Masinandraina, izay nisy mpianatra miisa 40 tamin' ny fiandohany. Efa nisy koa ny mpampianatra zaza madinika nofanina tao Masinandraina nanomboka tamin' ny Janoary 1878 rehefa voatsangan' i Lars Vig ny sekoly fanofanana mpampianatra.

Ireo misionera samihafa ireo, taorian' izay, dia nanorina fikambanana maro niaraka tamin' ny mpino loterana malagasy. Ny fikambanana misionera telo lehibe dia nikambana ho iray tamin' ny Nôvambra 1950 ka niova anarana hoe Fiangonana Loterana Malagasy. Niisa 1 800 ny fiangonana loterana efa niorina tamin' izany fotoana izany. Ny pastora Rakoto Andrianarijaona no lany ho filohan' ny FLM voalohany ny Septambra 1961 tamin' ny fanaovana Synoda Lehibe tany Toliara.

Ny FLM ankehitriny

Ny fitomboany

Ny Fiangonana Loterana Malagasy dia fiangonana tsy mitsaha-mitombo indrindra amin' ny fiangonana loterana maneran-tany, vokatry ny asan' ny Fifohazana indrindraindrindra. Miisa 3 000 000 any ho any ny mpino loterana eto Madagasikara araka tatitra nataon' ny Lutheran World Federation (LWF)^[1] sy ny World Council of Churches ^[2]. Tamin' ny taona 2018 dia tombanana ho 4 tapitrisa izany. Laharana fahasivy amin' ny fiangonana loterana lehibe indrindra maneran-tany mpikambana ao amin' ny Lutheran World Federation ny FLM.

Ny FLM ankehitriny dia misy synoda miisa 25, ka anisan' izany ny Synoda FLM any Eorôpa, sy fiangonana miisa 6 000 any ho any miparitaka manerana an' i Madagasikara sy any am-pitan-dranomasina. Tamin' ny taona 2018 no nankalazana miaraka ny faha-500 taonan' ny Refôrmasiôna prôtestanta nataon' i Martin Lotera sy ny faha-150 taonana nahaterahan' ny Fiangonana loterana eto Madagasikara.

Ny Fifohazana

Ny Fifohazana dia hetsika ara-panahy, miorina amin' ny Tenin' Andriamanitra^[3], izay mirafitra koa ao amin' ny Fiangonana Loterana Malagasy^[4]. Nanomboka tamin' ny fiovan' i Rainisoalambo tao Soatanàna ho kristiana tamin' ny taona 1894 izany, izay nitarika olona maro atao hoe "mpiandry" hitory ny Filazantsara sy hitaona ny olona mbola tsy kristiana (ataony hoe "Jentilisa") sy amin' ireo izay efa kristiana nefa mbola manohy ny fivavahan-drazana malagasy^[3]. Manerana an' i Madagasikara dia ahitana toerana mitokana atao hoe "toby", izay andraisany ny olona mila fampaherezana sy fahasitranana amin' ny alalan' ny vavaka sy fametrahan-tanana sy fandroahana devoly ary fampaherezana^[5]. Ny foibem-pifohazana atao hoe "toby lehibe", sy ny toby madinika atao hoe "zana-toby" sy ny mpikambana ao aminy no mivodrona ao amin' ny Firaisan' ny Fifohazana Loterana (FIFIL), izay sampana ao anatin' ny FLM. Mivondrona ao amin' ny fikambanam-pifohazana lehibe kokoa iraisany amin' ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM) ny FIFIL.

Ny asa misiona any ivelan' i Madagasikara

Ankehitriny dia miara-miasa amin' ny fikambanana misionera loterana hafa ny FLM, indrindra amin' ny Norwegian Missionary Society (NMS), amin' ny fampielezana ny filazantsara sy ny loteranisma any amin' ny firenen-kafa toa an' i Kômôro, i Kamerona, i Tailandy, i Papoazia-Ginea-Vaovao. Ny ankamaroan' ireo misionera ireo dia dokotera, mpitsabo nify, evanjelista ary pastora.

Ny fitantanam-piangonana

Rafitra synodaly

Ny rafitra synodaly, araka ny andraisan' ny FLM azy, dia rafitra mampanjaka ny fiombonana sy ny fiaraha-midinika eo amin' ny mino tsy anavahana sokajy (na pastora na laîka), mba handraisana fanapahan‐kevitra mikasika ny fiainan' ny Fiangonana, ka ireo mpanapa-kevitra ireo (izay mivondrona ao amin' ny atao hoe ny komity) dia solontena tendrena na fidina isaky ny ambaratonga (fiangonana, fitandremana, fileovana, synodam-paritany, FLM manontolo), mandritra ny fotoana voafetra, ka mitovy zo eo amin' ny fanapahan-kevitra ny samy pastora sy ny samy laîka ary ny ambaratonga mitovy tantana (izay mitovy adidy koa). Iombonana ny fitsipika sy ny litorjia, iombonana koa ny asa isan' ambaratonga^[6][7].

Ny ambaratonga eo amin' ny FLM

Ny Fiangonana Loterana Malagasy dia voalamina araka ny rafitra synodaly^[8] ka ahitana an' izao:

• ny fiangonana isan-toerana maromaro mifanakaiky no mitambatra ho "fitandremana" (atao hoe "mpitondra fitandremana" ny pastora misahana azy);
• ny "fitandremana" maromaro mifanakaiky no mivondrona ho "fileovana" (atao hoe "mpitondra fileovana" ny pastora misahana azy);
• ny "fileovana" maromaro no miray ho "synodam-paritany" (atao hoe "filohan' ny synodam-paritany" ny pastora misahana azy);
• ireo rehetra ireo no mamorona ny FLM manontolo izay tantanan' ny Synoda Lehibe (atao hoe "filohan' ny Fiangonana Loterana Malagasy" ny pastora misahana azy).

Pastora daholo no mitandrina ireo ambaratonga ireo afa-tsy ny fiangonana tsy renivohi-pitandremana izay sahanin' ny katekista. Fifidianana eo anivon' ny synodam-paritany no mamaritra ny fanomezana pastora ny fitandremana sy ny fileovana.

Ny Birao Foibe sy ny Synoda Lehibe

Ny Birao Foiben' ny Fiangonana Loterana Malagasy no tompon' andraikitra voalohany amin' ny fitantanana ny FLM. Izy no birao mpanatanteraka ny Komitin' ny Synoda Lehibe (KSL) sy ny Komity Mpiandraikitra ny Synoda Lehibe (KMSL). Toa izao ny mpikambana ao aminy: misy filoha, filoha lefitra, tonia, tonia lefitra ary mpitahiry vola.

Ny Synoda Lehibe dia fitambaran' ny synodam-paritany rehetra. Ny komitin' io Synoda Lehibe io (na KSL) dia mivory isaky ny efatra taona, ary ny Komity Mpiandraikitra ny Synoda Lehibe (KMSL) dia mivory indroa isan-taona. Ny filohan' ny FLM dia pastora fidin' ny KSL hisahana izany andraikitra izany mandritra ny efatra taona. Ny KSL dia ahitana mpikambana miisa 500 any ho any izay misolo tena ny synodam-paritany loterana rehetra eto amin' ny Nosy sy any Eorôpa.

Ireto ny pastora filohan' ny FLM enina nifandimby nanomboka tamin' ny taona 1950:

1. Rakoto Andrianarijaona
2. Ranaivojaona Razafimanantsoa
3. Rabenorolahy Benjamin
4. Rakoto Endor Modeste
5. Rakotonirina Davida
6. Rakotozafy Denis

Tamin' ny naha filohan' ny FLM ny pastora Rakotonirina David dia toy izao ny mpikambana tao aminy:

• Filoha: Pastora Dr. Rakotonirina David.
• Filoha Lefitra: Pastora Andrianjafy Octave Bénil, Filohan'ny SPats
• Tonia: Pastora Randrianirina Dieu Donné.
• Tonia Lefitra: Toromaree Mananato, Teolojiana.
• Mpitahirivola: Atoa Lahiniriko Jean.

Ny Synodam-Paritany

Manana Synodam-Paritany (SP) miisa 25 ny FLM ka ireto avy izy ireo: SP Avaratrimania (SPAM), SP Afovoany (SPAf), SP Fiherenana Toliara (SPFT), SP Betioky Atsimo (SPBA), SP Atsinanana (SPAts), SP Menabe (SPM), SP Toamasina (SPTm), SP Boina Mahajanga (SPBM), SP Fisakana (SpaFi), SP Faradofay (SPFa), SP Ambovombe Androy (SPAA), SP Antsiranana (SPA), SP Manakara (SPMa), SP Nosivolo (SPN), SP Anala (SPAN), SP Horombe (SPH), SP Antananarivo (SPAnta), SP Melaky (SPMel), SP Alaotra (SPAl), SP Avaratra Atsinanana (SPAvA), SP Andriry Betroka (SPAB), SP Sofia (SPSofia), SP FLM Eoropa (SPFLME), SP Ambodiharan' i Vondrozo (SPAV), ary SP Atsimonimania (SPAtsim)

Ireto ny filohan' ny synodam-paritany talohan' ny fanavaozana ny birao tamin' ny taona 2020:

1. SP Avaratrimania (SPAM): Pastora Ratolojanahary Andriamanampisoa.
2. SP Afovoany (SPAf): Pastora Rralaivao François.
3. SP Fiherenana Toliara (SPFT): Pastora Razafimahatratra Angelos Modeste.
4. SP Betioky Atsimo (SPBA): Pastora Mahatoky Tsiombota.
5. SP Atsinanana (SPAts): Pastora Andrianjafy Octave Bénil.
6. SP Menabe (SPM): Pastora Velomahatombo.
7. SP Toamasina (SPTm): Pastora Kotosoa Claire.
8. SP Boina Mahajanga (SPBM): Pastora Rakoto Andriamamonjimisainasoa.
9. SP Fisakana (SpaFi): Pastora Randriamandimbisoa Alfred.
10. SP Faradofay (SPFa): Pastora Manarintsoa Rakotondravony Soloson.
11. SP Ambovombe Androy (SPAA): Pastora Mampitohy Elia.
12. SP Antsiranana (SPA): Pastora Razafinarivo Robelson.
13. SP Manakara (SPMa): Pastora Ratsitintanirina Gastrien.
14. SP Nosivolo (SPN): Pastora Rafamantanantsoa Zafimbelo Nelson.
15. SP Anala (SPAN) Pastora Randriamanantena.
16. SP Horombe (SPH): Pastora Andrianandraina Jean Josefa.
17. SP Antananarivo (SPAnta): Pastora Dr. Razafindrakoto Andrianoelina Georges.
18. SP Melaky (SPMel): Pastora Razafindrainiparisolo Mamy R.
19. SP Alaotra (SPAl): Pastora Ramanandraibe Helson Martin.
20. SP Avaratra Atsinanana (SPAvA): Pastora Razafimahatratra Jean de Dieu.
21. SP Andriry Betroka (SPAB): Pastora Rasolondrazany Manoela.
22. SP Sofia (SPSofia):Pastora Toto Armand.
23. SP FLM Eoropa (SPFLME): Pastora Dr. Rakotondreazaka Habberstad.
24. SP Ambodiharan' i Vondrozo (SPAV): Pastora Kotobesoa.
25. SP Atsimonimania (SPAtsim): Pastora Randriandrina Joelson.

Tsy mitsaha-mitombo anefa ny fangatahana ny fiforonan' ny synodam-paritany vaovao noho ny antony maro.

Sampan-draharaha sy sampana velona

Ny Fiangonana Loterana Malagasy dia manana fikambanana ("sampana") mirafitra ao anatin' ny fiangonana, izay atao hoe "sampan-draharaha" sy "sampana velona".

Ny "sampan-draharaha" ao amin' ny FLM

Maromaro ihany ny sampan-draharaha ao amin' ny FLM, ka ireto ny santionany amin' izany:

• Tafika Masina Maharitra (TMM);
• Trano Printy Fiangonana Loterana Malagasy (TPFLM)^[9];
• Fampianarana sy Fanabeazana Loterana (FFL);
• Fampianarana sy Fanabeazana Teolojika Loterana (FFTL)^[10];
• Sekoly Ambony Loterana momba ny Teolojia (SALT)^[10];
• Foibe Loterana momba ny Fifandraisana (FLF)^[11];
• Sampan' Asa Loterana momba ny Fahasalamana (SALFA)^[12];
• Foibe Fanabeazana ny Jamba (FOFAJA)^[13];
• Foibe Fanabeazana ny Marenina (FOFAMA)^[14];
• Fanentanana Fambolena sy Fiompiana (FAFAFI);
• Asa Misiona Loterana amin' ny Tantsambo (AMLT)^[15];
• Asa Fitoriana amin' ny Hasila (SHALOM)^[16];
• Fampandrosoana eo Anivon' ny Loterana (FAniLo);
• Akanin' ny Marenina (AKAMA)^[17][18][19];
• Ivontoerana Loterana ho Fampivoarana ny Vehivavy (ILOFAV)^[20];
• (FAFITO)^[21].

Ankehitriny ny FLM dia manana sekoly maro (miisa 300) sy toeram-pitsaboana (miisa 44 mirafitra amin' ny SALFA), sekoly ho an' ny moana-marenina sy ny jamba (miisa 6), toeram-piofanana amin' ny fambolena sy ny fiompiana ho fampandrosoana ny eny ambanivohitra. Ny SALFA dia mandray anjara amin' ny fitsaboana, ny fanampiana ny zaza tsy ampy sakafo, ny fandrindram-pianakaviana ary ny fisorohana ny VIH/SIDA.

Ny "sampana velona" ao amin' ny fiangonana

Maromaro koa ny "sampana velona" na sampam-pikambanana ao amin' ny FLM, ka ireto avy izy ireo:

• Sekoly Alahady Loterana Malagasy (SALoMa)^[22];

• Fiombonan' ny Kristiana Tanora Loterana Malagasy (FKTLM)^[23];

• Vokovokomanga Loterana Malagasy (VLM)^[24];

• Fikambanana Skoto eto amin' ny FLM (FSFLM)^[25];
• Fikambanam-Behivavy Loterana (FBL)^[26];
• Fikambanan-Dehilahy Loterana (FDL);
• Firaisan' ny Fifohazana Loterana (FIFIL).

Serasera anatiny ao amin' ny FLM

Nanomboka ny volana Avrily 2014 dia nisokatra ny tranonkala ôfisialin' ny FLM, iarahana amin' ny zanaky ny fiangonana, eo amin' ny sahan' ny FLM. Fitoriana mampiasa fitaovan-tserasera aterineto izy io. Natao ho azo tsidihin' ny rehetra, ary ity no adiresy ahitàna azy: www.loterana-malagasy.org^[27] Fampianarana maro, fizaram-baovao, toriteny, lahateny, hira, onjam-peo handaharana hira sy fampianarana sns no navondrona tao amin' io sehatra io mba ahafahan' ny Kristiana manovo hery sy aim-panahy. Araka izany dia fiaraha-miasa avy amin' ny rehetra izy io, ary ny FLM foibe no nanome ny fahazoan-dàlana amin' izany, rehefa nahazo tsodrano avy amin' ny filohan' ny Fiangonana Loterana Malagasy. Ny fototra iorenany sy ny asany dia ny an' ny fiangonana ihany: Soratra Masina irery ihany, fahasoavana irery ihany, finoana irery ihany, Jesosy irery ihany.

Fifandraisan' ny FLM amin' ny fiangonana sy fikambanana hafa

Fifandraisany amin' ny fiangonana eto Madagasikara

Mikambana ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara (FFKM) izay ivondronany amin' ny Eglizy Katolika Apostolika Romana (EKAR) sy ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara (FJKM) ary ny Eklesia Episkopaly Malagasy (EEM) ny FLM. Mpikambana ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara (FFPM) koa izy miaraka amin' ny FJKM.

Fifandraisany amin' ny any ivelan' i Madagasikara

Fivoriamben' ny Fiangonana Loterana aty Afrika, natao teto Madagasikara.

Mifandray sy mikambana ao amin' ny World Council of Churches ("Fiombonan' ny fiangonana maneran-tany") nanomboka tamin' ny taona 1966 ny FLM. Mikambana ao amin' ny Lutheran World Federation (malagasy: Fiombonan’ ny Fiangonana Loterana Eran-Tany na FFLET) sy ny All Africa Conference of Churches ("Fiombonan' ny fiangonana eran' i Afrika") koa izy.

Mifandray amin' ny Lutheran Church–Missouri Synod (LCMS) ny FLM sady nankato tamin' ny alalan' ny fifidianana tamin' ny 25 Mey 2018 ny hampisy firaisana bebe kokoa amin' ny samy Kristiana loterana^[28]. Voaray ho mpikambana feno ao amin' ny International Lutheran Council (ILC) ny FLM tamin' ny fivoriambe natao tao Antwerp any Belzika tamin' ny 25-26 Septambra 2018^[29].

Saika nanapaka ny fifandraisany amin' ny Evangelical Lutheran Church in America (ELCA) ny FLM noho ny naneken' io fiangonana io ny fitsofan-dranom-panambadian' ny samy lehilahy na ny samy vehivavy, sy ny fanokanana ho mpitondra fiangonana ny lehilahy manambady lehilahy na ny vehivavy manambady vehivavy^[30]. Tsy sahala amin' ny nataon' ny fiangonana loterana hafa toy ny fiangonana loterana etiôpiana Evangelical Mekane Yesus Fellowship in North America (ao Amerika) sy ny Ethiopian Evangelical Church Mekane Yesus (ao Etiôpia) izay nanapaka ny fifandraisana izany ^[31].

Ny finoany

Soratra Masina

Amin' ny Fiangonana Loterana Malagasy dia ny boky kanônika ao amin' ny Baiboly (ilay ampiasain' ny Prôtestanta), dia ny Testamenta Taloha sy ny Testamenta Vaovao no Soratra Masina anorenany ny finoany sy ny fampianarany^[32].

Fampianaram-pinoana sy fanekem-pinoana

Ireto avy ireo boky mirakitra ny fampianaram-pinoan' ny Fiangonana Loterana Malagasy^[33]:

• ny Boky Symbolika,
• ny Kônfesiôna Aogostana,
• ny Foto-pianarana kely, nosoratan' i Lotera.

Ireto ny fanekem-pinoana ekiomenika eken' ny Fiangonana Loterana Malagasy, dia ny Fanekam-pinoana apôstôlika sy ny Fanekem-pinoana nikeana ary ny Fanekem-pinoana atanaziana^[33].

Ny fanekem-pinoana apôstôlika

"Mino an' Andriamanitra Ray Tsitoha, Mpanao ny lanitra sy ny tany aho; Ary mino an' i Jesosy Kristy, Zanaka lahy Tokana Tompontsika. Izay notorontoronina tamin' ny Fanahy Masina, naterak' i Maria Virijiny, nijaly raha nanapaka i Pontio Pilato, nohomboana tamin’ ny hazofijaliana, maty ka nalevina, nidina tany amin' ny fiainan-tsi-hita, nitsangana tamin’ ny maty tamin’ ny andro fahatelo, niakatra ho any an-danitra, mipetraka eo ankavanan' Andriamanitra Ray Tsitoha, avy any no hihaviany hitsara ny velona sy ny maty. Mino ny Fanahy Masina aho, ny Fiangonana Masina manerana izao tontolo izao, ny fiombonan' ny olona masina, ny famelan-keloka, ny fitsanganan' ny tena amin' ny maty ary ny fiainana mandrakizay. Amena."

Fanamarihana: Novana amin' ny hoe "Zanaka Lahy Tokana" ny hoe "Zanany Lahy Tokana" ao amin' ity fanekem-pinoana ity.

Ny fanekem-pinoana niseana

"Izaho mino an' Andriamanitra Tokana, Ray tsitoha, Mpanao ny lanitra sy ny tany ary ny zavatra rehetra, na ny hita na ny tsy hita.

Izaho mino an' i Jesosy Kristy Tompo Tokana, Zanak' Andriamanitra Lahitokana; nateraky ny Ray talohan' ny fotoana rehetra; Andriamanitra avy amin' Andriamanitra; fahazavana avy amin' ny fahazavana, Andriamanitra marina avy amin' Andriamanitra marina; nateraka fa tsy noharina; miray Sobstansa (Izy maha-Izy Azy) amin' ny Ray; amin' ny alalany no nahariana ny zavatra rehetra. Noho isika olombelona sy ny famonjena antsika no nidinany avy any an-danitra, ary tonga nofo notorontoronin' ny Fanahy Masina tao an-kibon' i Maria virijina ka natao olombelona; nohomboana tamin' ny hazo fijaliana koa hisolo antsika fony nanapaka Pontio Pilato; nijaly ary nalevina; ary nitsangana indray tamin' ny andro fahatelo araka ny Soratra Masina; niakatra ho any an-danitra; mipetraka eo ankavanan' ny Ray, ary ho avy indray amim-boninahitra hitsara ny velona sy ny maty, ary tsy hanam-pahataperana ny fanjakany.

Izaho mino ny Fanahy Masina, Izay Tompo sady Mpamelona; Izay avy amin' ny Ray sy ny Zanaka; Izay itsaohana sy omem-boninahitra miaraka amin' ny Ray sy ny Zanaka; Izay niteny tamin' ny alalan' ny mpaminany.

Izaho mino ny Fiangonana tokana, masina, apostolika, manerana izao tontolo izao. Izaho manaiky ny batisa iray ho famelan-keloka, ary miandry ny fitsanganan’ ny maty sy ny fiainana mandrakizay. Amena."^[34]

Filamatra

Noraisin' ny FLM ho teny filamatra ny Solae ("irery ihany") izay namintinana ny fototra iorenan' ny Reformasiona, dia ny hoe: "Fahasoavana irery ihany" (Sola gratia), "Finona irery ihany" (Sola fide), "Soratra Masina irery ihany" (Sola Scriptura) ary "Jesosy irery ihany" (Solus Christus). Manampy an' io ny hoe "An' Andriamanitra irery ihany ny voninahitra" (Soli Deo gloria) sy ny maha mpisorona ny mino rehetra.

Jereo koa

• Kristianisma maneran-tany sy eto Madagasikara:
  • Synodam-paritany Manakara (FLM)
  • Kristianisma
  • Prôtestantisma
  • Loteranisma
  • Loteranisma eto Madagasikara
  • Prôtestantisma eto Madagasikara
  • Kristianisma eto Madagasikara
  • Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara (FFKM)
  • Fiombonan' ny Fiangonana Prôtestanta eto Madagasikara (FFPM)
  • Fikambanana Skoto eto amin' ny Fiangonana Loterana Malagasy

• Fampianaram-pinoan' ny FLM
  • Baiboly - Baiboly amin' ny teny malagasy - Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy
  • Sola fide - Sola scriptura - Solus Christus - Soli Deo gloria - Sola gratia

Rohy ivelany

• Fiangonana Loterana Malagasy Archived Janoary 22, 2018 at the Wayback Machine
• FLM Orléans Archived Janoary 26, 2018 at the Wayback Machine
• FLM Malagasy eto Paris
• FLM SPMa Archived Oktobra 20, 2020 at the Wayback Machine
• "Église luthérienne malgache", www.oikoumene.org
• Conseil Œcuménique des Eglises: https://www.oikoumene.org/fr
• "Ny Fiangonana loterana malagasy: mila fanadiovana Archived Aogositra 26, 2021 at the Wayback Machine", La Gazette de la Grande Ile.
• "Fiangonana Loterana Malagasy Archived Novambra 11, 2023 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org/ Archived Novambra 29, 2023 at the Wayback Machine
• "La Gloire ou la Croix: The Fiangonana Loterana Malagasy, Independent Churches, and Nouvelles Fois in Antsirabe" in digitalcollections.sit.edu/
• "Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto-Madagasikara (FFPM)/" in fjkm.mg

Boky azo anovozan-kevitra

• Fiangonana Loterana Malagasy, Ny Fanekem-pinoan' ny Fiangonana Loterana Malagasy, Antananarivo, Trano Printy Loterana Malahasy, 1972.
• Fiangonana Loterana Malagasy, Lalampanorenana an' ny Fiangonana Loterana Malagasy, KSL-21 Toliary, Septambra 2012.
• J. Tanner, nadikan'i F. S. Hallanger, Dogmatika tsotra, Antananarivo, Trano Printy Fiangonana Loterana Malagasy, 1972, edisiona 2006.
• L. Dahle, Symbolika na Fampianarana ny amin' izay inoana, Antananarivo, Trano Pirinty Fiangonana Loterana Malagasy, edisiona fahadimy 2004.
• Rakotonirina David, Taramasoandro: Fampahafantarana izay maha Loterana antsika, Seminera Teolojikam-paritany Loterana, Atsimoniavoko, Antananarivo, 2006.
• Martin Lotera, Katekisma na Fotopianarana, Trano Printy Lotarana, Antananarivo, 1971.
• Martin Lotera, Ny Katekisma na Fotopianarana Lehibe, Trano Printy Loterana Fiangonana Loterana Malagasy, Antananarivo, 1970, edisiona 1993.

Loharano sy fanamarihana

1. "Malagasy Lutheran Church", The lutheran world federation Archived Martsa 3, 2020 at the Wayback Machine
2. "Malagasy Lotheran Chuhrch", World Council of Churches
3. Bennett, Robert H. (2013). I Am Not Afraid: Demon Possession and Spiritual Warfare. St. Louis: Concordia Publishing House. pp. xx, 6.
4. Razakandriana, Rivoniaina (2009). "The Malgasy Lutheran Church (FLM) as a missional church: An analysis of past and present models of evangelization with a special focus on the contemporary movement Tafika Masina" Archived Febroary 9, 2019 at the Wayback Machine (PDF). Misjonshøgsskolen. p. 56.
5. Daniel, Rakotojoelinandrasana (2008). "Holistic and Integrated Care for Spirit, Mind, and Body as Practiced by the Fifohazana". In Rich, Cynthia Holder (ed.). The Fifohazana: Madagascar's Indigenous Christian Movement. pp. 91–92. ISBN 9781604975819.
6. "Rafitry ny FLM Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
7. Tsy mahasakana ny mpitodra fivavahana sasany hanao didy jadona anefa izany noho ny tsy fahalalan' ny mpivavaka ao amin' ny fiangonana iadidiany.
8. Fiangonana Loterana Malagasy, Lalampanorenana an'ny Fiangonana Loterana Malagasy, KSL-21 Toliary, Septambra 2012, p. 5.
9. "Trano Printy FLM Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
10. "Fampianarana sy Fanabeazana Teolojika Loterana Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
11. "FLF (Foibe Loterana Momba Ny Fifandraisana) Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
12. "SALFA Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
13. "FOFAJA Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
14. "FOFAMA Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
15. "AMLT – Asa Misiona Loterana Amin’ ny Tantsambo Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
16. "SHALOM Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
17. "AKAMA : les enfants malentendants dans la cour des grands à Iavoloha", www.madagate.org
18. "AKAMA ou "Akanin' ny Marenina": un etablissement scolaire privé spécialisé pour les eleves malentendants", www.studiosifaka.org
19. "Sekoly AKAMA 67 HA: tsy natokana ho an' ny ankizy marenina fotsiny ihany", ledefi.mg
20. "Fikambanam-Behivavy Loterana", www.flm-foibe.org
21. "FAFITO Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
22. "SALOMA (Sekoly Alahady LOterana MAlagasy) Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
23. "KTLM (Kristiana Tanora Loterana Malagasy) Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
24. "VLM : Vokovokomanga Loterana Malagasy Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
25. "FSFLM Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
26. "Fikambanam-Behivavy Loterana Archived Novambra 14, 2021 at the Wayback Machine", in flm-foibe.org
27. "kopian'ny arisiva". Archived from the original on 2018-01-22. Retrieved 2023-08-10.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
28. "Malagasy Lutherans to seek fellowship with the LCMS, International Lutheran Council". International Lutheran Council. 28 May 2018.
29. Ny ILC dia nandray fiangonana mpikambana vaovao miisa 17 izay misy mpivavaka loterana miisa 4 150 000 eran'izao tontolo izao, International Lutheran Council Official Website, 26 Septambra 2018
30. Luo, Michael; Capecchi, Christina (August 22, 2009). "Lutheran Group Eases Limits on Gay Clergy". The New York Times.
31. Ethiopian Church Severs Ties With Lutherans Over Homosexuality (notsidihina tamin'ny 12/12/2018).
32. Fiangonana Loterana Malagasy, Lalampanorenana an'ny Fiangonana Loterana Malagasy, KSL-21 Toliary, Septambra 2012, p. 7.
33. Fiangonana Loterana Malagasy, Lalampanorenana an'ny Fiangonana Loterana Malagasy, KSL-21 Toliary, Septambra 2012, p. 7.
34. Taorian' ny nikambanany ao amin' ny FFKM vao nanomboka niezaka nanonona ity fanekem-pinoana ity ny FLM.