Soratra Masina

Ny soratra masina dia ny teny voasoratra sy notenenin' ny olo-masin' Andriamanitra notsilovin' ny Fanahy Masina. Atao hoe Soratra Masina koa ny lahatsoratra masina jiosy. Ny Baiboly dia angon-tsoratra masina iombonan' ny Fiangonana kristiana. Ny teny hoe Baiboly koa dia ampiasaina hanondroana ny Baiboly hebreo, izay mizara telo lehibe, voafintina amin' ny teny hoe TaNaKh, litera voalohany amin' ny lohateny hebreon' ireo fizaràna ireo, dia ny Torah ("Lalàna", mitovy amin' ny Pentateoka amin' ny Testamenta Taloha) sy ny Neviim ("Mpaminany") ary ny Ketuvim ("Soratra"). Amin' ny fivavahana jiosy sy ny mpanoratra ny Testamenta Vaovao dia ny Tanakh (Testamenta Taloha kristiana) no lazainy hoe "Soratra Masina" fa amin' ny fiangonana kristiana ankehitriny dia ny Baiboly manontolo (Testamenta Taloha sy Testamenta Vaovao) no Soratra Masina (Matio 22:29; Joany 5:39; 2Timôty 3:15; 2Petera 1:20–21). Azo aitatra ny hevitr' io andian-teny hoe Soratra Masina io ka mahafaoka ny boky masin' ny fivavahana tsirairay.

Ny Testamenta Vaovao

Soratra Masina ao amin' ny jodaisma

Ny Tanakh

Ao amin' ny jodaisma, ny Soratra Masina dia ahitana ny Baiboly hebreo (Tanakh). Misy ihany koa foko madinika ara-pivavahana - ny Samaritana (nisy olona niisa 796 tamin' ny taona 2017), izay tsy manaiky ho Soratra Masina afa-tsy ny Pentateoka samaritana, nosoratana tamin' ny tarehin-tsoratra samaritana, ary tsy manaiky ny endriky ny teôlôjian' ny Testamenta Taloha izay dia hita ao amin' ny boky hafa ao amin' ny Tanakh.

Soratra Masina ao amin' ny kristianisma

Ny Baiboly

Ao amin' ny kristianisma, ny Soratra Masina dia ahitana ny Testamenta Taloha (ny Tanakh sy ny boky masina fanampiny) sy ny Testamenta Vaovao, izay mandrafitra ny Baiboly. Ny Testamenta Vaovao, indrindra ny Filazantsara na Evanjely, no manan-dfanja indrindra ao amin' ny Baiboly ho an' ny Kristiana. Araka ny foto-pampianarana kristiana, ny boky rehetra ao amin' ny Testamenta Taloha sy Vaovao dia avy amin' ny tsindrimandry na fanilovan' Andriamanitra ary mirakitra ny Fanambaràn' Andriamanitra.

Na izany aza, ny antokom-pivavahana kristiana fahiny sasany dia tsy mampiditra bokin' ny Baiboly maromaro ao amin' ny kanônany: ny Peshitta siriaka dia tsy manana ny Apôkalipsin' i Joany sy epistily maromaro (2Petera, 2Joany, 3Joany, Joda (manakaiky ny 2Petera), ary ny Fiangonana Ôrtôdôksa Etiôpiana dia ahitana apôkrifa maromaro ao amin' ny Baiboly - ny Bokin' ny Jobily sy ny Boky voalohan' i Henôka voalohany, ary koa ny boky hafa sasany.

Ny antokom-pinoana prôtestanta dia tsy nampiditra ho anisan' ny bokin' ny Testamenta Taloha ny atao hoe boky deoterôkanônika (ao amin' ny katôlisisma) sy ireo boky tsy kanônika (ao amin' ny Fiangonana Ôrtôdôksa Rosiana), izay ho ataon' ny Ôrtôdôksa sy ny Katôlika ho ampahany manan-danja amin' ny Soratra Masina. Antsoin' ny Prôtestanta hoe "Apôkrifa" ireo boky ireo.

Soratra Masina ao amin' ny silamo

Ny Kor'any

Ao amin' ny finoana silamo, ny Soratra Masina dia tsy inona fa ny Kor'any, ary ny soratra masina rehetra talohan' ny Kor'any, izay ampidiran' ny Mozilmana ny Taurat (Pentateokan' i Mosesy), ny Zabur (Salamo), ny Injil (Filazantsara), dia vonjimaika ho an' ny Mozilmana ka nofoanany tsy ho anisan' ny Soratra Masiny.

Ankoatr' izany, ny ataon' izy ireo hoe Injil dia tsy ny Filazantsara kanônikan' i Matio, na ny an' i Marka, na ny an' i Lioka, na ny an' i Joany, fa bokin' Andriamanitra momba ny fampianaran' ny finoana silamo, nalefa tamin' i Isa (Jesoa), izay very. Araka ny fampianaran' ny finoana silamo, ny soratra ao amin' ny Torah sy ny Salamo ary ny Filazantsara dia novan' ny ny Jiosy sy ny Kristiana; tsy tafajanona ny soratra tany am-boalohany.

Jereo koa

Soratra Masin' ny fivavahana samihafa:

• Baiboly
• Kor'any
• Avesta
• Bokin' i Môrmôna
• Kônkôrdisma
• Tenin' Andriamanitra
• Sola scriptura
• Kanônan' ny Baiboly

Lohahevitra mifanakaiky

• Sola Scriptura
• Lovam-pampianarana
• Toniam-pampianarana
• Hadita
• Torah am-bava