til
From Wiktionary, the free dictionary
Bilêvkirin
Navdêr 1
til mê
- Parçeyên zirav yên ku bi serê her yek ji dest û piyên mirovan ve pênc lib hene.
- Her gezme û awir ko ji çehvên te bi kil hat
Min sîne hedef da ber û yek yek ne bi til hat
Ahek me nehişt sebr û sukûn bêtehemul hat — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
- Her gezme û awir ko ji çehvên te bi kil hat
Herwiha
Bi alfabeyên din
Hevmane
Ji bona "tilîya piyê":
Jê
Binêre herwiha
tilên destî:
 |
1. tila beranî beranek beranî girdik meznîk spîkuj beranok[1] |
Bide ber
Etîmolojî
Herwiha tilî / tibl / tipl ji aramî טפרא (ṭipra: nînok), hevreha erebî ظفر (ẓifr / ẓufr: nînok, penc, pencirk), akadî ṣupru, ṣupparu. Ji bilî kurmancî ev peyv di ziman û zaravayên din yên îranî de peyda nabe. Ew ketiye cihê enguşt û pence yên îranî. Bo guherîna maneyê ji "nînok"ê bo "til"ê bide ber farisî پنجه (pencê: dest, her pênc til) > soranî pence (til) > kurmancî pence / pencik (nînokên dirrinde).
Bi zaravayên din
- Kurmancî: til, tilî, têlik, bêçî, pêcî, pîç, pêç, pêçî, pêçîk, eng
- Soranî: pence, penge, kîlk, qamk, qamik , engus
- Kirmancîkî/Zazakî/Kirdî/Dimilî: engişte, gişte, bêçike, pêçike
- Kirmaşanî/kelhûrî: kilig
- Lekî: kelîk
- Lorî: kasîk
Werger
tilên destan
- Abxazî: анацәа (ānāc°ā)
- Afarî: fera
- Afrîkansî: vinger → af
- Aklanon: tudlo'
- Albanî: gisht → sq n
- Almaniya Pennsylvania: Finger n
- Almanî: Finger → de n
- Altayiya başûrî: сабар (sabar), бармак (barmak)
- Alutor: тылгылӈын (təlɣəlŋən)
- Amharî: ጣት (ṭat)
- Aragonî: dido
- Aramiya nû ya asûrî: ܨܸܒܥܬܵܐ m (ṣibʿta)
- Aromanî: dzeadzit
- Asamî: আঙুলি (aṅuli)
- Astûrî: deu → ast n, dedu → ast n
- Avarî: килищ (kiliš̄)
- Azerî: barmaq → az
- Balînî: jriji
- Baskî: hatz, eri, atzamar, behatz
- Başkîrî: бармаҡ (barmaq)
- Batsbî: ტარკ (ṭarḳ)
- Belarusî: па́лец n (páljec)
- Belûçî: موردانگ (mordánag), لنکک (lunkuk)
- Bengalî: আঙ্গুল → bn (aṅgul), আঙুল → bn (aṅul)
- Bretonî: biz → br n
- Bruneyî: jari
- Bukidnon manoboyiya rojavayî: tezu'
- Bulgarî: пръст → bg n (prǎst)
- Burmayî: လက်ချောင်း → my (lakhkyaung:)
- Buryatî: хурган (xurgan)
- Çamicuroyî: sulu shijpa
- Çamiya rojhilatî: ꨌꨗꨭꨥ ꨓꨊꨪꩆ (chanơw tangin)
- Çeçenî: пӏелг (ṗelg)
- Çekî: prst → cs n
- Çîçewayî: chala
- Çînî:
- Çuvaşî: пӳрне (pürne)
- Danmarkî: finger → da g
- Divehî: އިނގިލި (iⁿgili)
- Dongşîangî: ghurun
- Drungî: urhram
- Dupaningan agtayî: giray
- Elfdalî: fingger nt
- Endonezyayî: jari → id
- Erebî: إِصْبَع → ar n (ʾiṣbaʿ), بَنَان → ar n (banān)
- Erebiya hîcazî: أُصْباع n (ʔuṣbāʕ)
- Ermenî: մատ → hy (mat)
- Erzayî: сур (sur), кедь сур (kedʹ sur)
- Esperantoyî: fingro → eo
- Estonî: sõrm → et, näpp
- Farisî: انگشت → fa (angošt), انگشد (angošd)
- Ferî: fingur → fo n
- Fînî: sormi → fi, näppi → fi
- Fransî: doigt → fr n
- Frisian:
- Friyolî: dêt n
- Gaelîka skotî: meur m, corrag m, meirceann n, àbhdan n
- Gagawzî: parmak
- Galîsî: dedo → gl n
- Gujaratî: આંગળી m (ā̃gaḷī)
- Gurcî: თითი (titi)
- Guwaranî: pysã
- Haîtî: dwèt
- Hawayî: manamana
- Hawsayî: yatsa
- Higaononî: tuldo
- Hindî: उंगली m (uṅglī), अंगुल → hi n (aṅgul), अंगुलि → hi m (aṅguli), अंगुली → hi m (aṅgulī), अंगुश्त → hi n (aṅguśt)
- Hmongî: ntiv tes
- Holendî: vinger → nl n
- Hunsrikî: Finger n
- Îbranî: אֶצְבַּע → he m (étsba, etsbá)
- Îdoyî: fingro → io
- Îgboyî: ogwe aka
- Îngilîziya kevn: finger → ang n
- Îngilîziya navîn: fynger
- Îngilîzî: finger → en
- Îngûşî: пӏелг (ṗelg)
- Înterlîngua: digito
- Îrlendî: méar → ga m, méara → ga pj
- Îtalî: dito → it n, dita → it pj
- Îu mienî: buoz-ndoqv
- Îzlendî: fingur → is n, putti → is n
- Japonî: 指 → ja (ゆび, yubi)
- Javayiya kevn: jariji
- Javayî: driji → jv
- Kalalîsûtî: inuak
- Kalmîkî: хурһн (xurhn)
- Kannadayî: ಬೆರಳು → kn (beraḷu)
- Kapampanganî: taliri
- Kapverdî: dedu
- Karaçay-balkarî: бармакъ (barmaq)
- Karakalpakî: barmaq
- Karelî: sormi
- Katalanî: dit → ca n
- Keçwayî: ruk'ana
- Kirgizî: бармак → ky (barmak)
- Kîkongoyî: mioko
- Kîngalî: ඇඟිල්ල (æⁿgilla)
- Komî-zîriyî: чунь (čunʹ)
- Koreyî: 손가락 → ko (son-garak)
- Korsîkayî: ditu → co n
- Koryakî: йылгылӈын (yəlgəlŋən)
- Kumikî: бармакъ (barmaq)
- Latgalî: piersts n
- Latînî: digitus → la n
- Latviyayî: pirksts → lv n
- Lawsî: ນິ້ວມື → lo (niu mư̄), ນີ້ວ (nīu)
- Lazî: კითი (ḳiti)
- Lîtwanî: pirštas → lt n
- Lîvonî: suoŗm
- Lombardî: did n
- Lugandayî: olugalo
- Luhyayî: luluala, luluala
- Luksembûrgî: Fanger → lb n
- Luoyî: ching
- Madurayî: garigi
- Maguindanaoyî: kemel
- Makedonî: прст n (prst)
- Malagasî: ankihikely
- Malayalamî: വിരൽ → ml (viral)
- Malezî: jari → ms
- Maltayî: saba', seba'
- Mançûyî: ᠰᡳᠮᡥᡠᠨ (simhun)
- Manksî: mair
- Mansakayî: kamot
- Maorî: mikao, matimati → mi, matihao, koikara, kotikara, matikara, maihao
- Maranaoyî: kemer
- Maratî: अंगुली m (aṅgulī), बोट nt (boṭ)
- Mazenderanî: انگیس (angis)
- Mecarî: ujj → hu
- Misrî:
(ḏbꜥ n)
- Mongolî: хуруу → mn (huruu)
- Mwanî: chala
- Nahwatliya klasîk: mapilli
- Nahwatlî: mapili → nah
- Nanayî: чумчуэн
- Navajoyî: álázhoozh, álánééz
- Nedersaksî: Finger → nds n
- Nepalî: औंला → ne (a͠ulā)
- Nîasî: turu
- Nîvxî: тунь (tuņ)
- Norwecî: finger → no n
- Ojibweyî: niibinaakwaanininj
- Okînawanî: いいび (ʔiibi)
- Oksîtanî: det → oc n, dit → oc n
- Oriyayî: ଆଙ୍ଗୁଳି (aṅguḷi)
- Oromoyî: quba
- Osetî: ӕнгуылдз (æng°ylʒ)
- Osmanî: پرمق (parmak), بنان (benân), انگشت (engüşt)
- Oygurî: بارماق → ug (barmaq)
- Ozbekî: barmoq → uz
- Pacohî: tarreih ati
- Palî: aṅgulī
- Papyamentoyî: dede
- Peştûyî: ګوته (gūtâ)
- Plodîşî: Finja n
- Polonî: palec → pl m inan
- Portugalî: dedo → pt n (da mão → pt)
- Qazaxî: бармақ → kk (barmaq)
- Qiptî: ⲧⲏⲃ n (tēb)
- Romagnolî: did n
- Romancî: det n
- Romanî: naj n
- Romanyayî: deget → ro nt
- Rusî: па́лец → ru n (pálec), перст → ru n (perst)
- S'gaw karenî: စုမုၢ် (su mu̱)
- Sahoyî: fera
- Salarî: [skrîpt hewce ye]tneg (parmax)
- Samî:
- Sanskrîtî: अङ्गुली → sa m (aṅgulī), अङ्गुरि → sa m (aṅguri)
- Santalî: ᱠᱟᱹᱴᱩᱵ (kăṭup’)
- Sicîlî: jìditu → scn n, jitu → scn n
- Sindhî: آڱُر m (āṅuri)
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: пальць n (palĭcĭ), пьрстъ n (pĭrstŭ)
- Slovakî: prst → sk n
- Slovenî: prst → sl n
- Somalî: far → so
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: monwana
- Spanî: dedo → es n (de la mano → es)
- Stoneyî: nã pθihu
- Svanî: ფხულე (pxule)
- Swahîlî: kidole → sw, dole
- Swêdî: finger → sv nt
- Şonayî: munwe
- Tacikî: ангушт → tg (angušt)
- Tagalogî: daliri → tl
- Tamîlî: விரல் → ta (viral)
- Tarifitî: ḍaḍ n
- Tayî: นิ้ว → th (níu)
- Tbolî: tdok
- Telûgûyî: వేలు → te (vēlu)
- Ternateyî: ragaraga
- Teterî: бармак → tt (barmaq)
- Tigrînî: ኣጻብዕ → ti (ʾaṣabʿ)
- Tirkî: parmak → tr
- Tirkmenî: barmak → tk
- Tîbetî: མཛུག་གུ (mdzug gu), ཕྱག་མཛུག (phyag mdzug)
- Toxarî B: prāri
- Tuvanî: салаа (salaa)
- Udmurtî: чиньы (ćinʹy)
- Ugarîtî: 𐎜𐎕𐎁𐎓 (ủṣbʿ)
- Urdûyî: انگلی m (ũṅglī)
- Ûkraynî: па́лець → uk n (pálecʹ)
- Venîsî: déo n, det → vec n
- Vepsî: sor’m
- Viyetnamî: ngón tay → vi
- Volapûkî: doat → vo
- Walonî: doet → wa n
- Weylsî: bys → cy n
- Wîlamowî: fyngier n
- Wînnebagoyî: nąąpwaigiza
- Wolofî: baaraam
- Xakasî: салаа (salaa)
- Ximêrî: ម្រាមដៃ (mriəmday), អង្គុលី → km (ʼɑɑngkulii)
- Xosayî: umnwe
- Yakutî: тарбах (tarbax)
- Yidîşî: פֿינגער n (finger)
- Yiyiya siçuwayî: ꇇꏸ
- Yûnanî: δάχτυλο → el n (dáchtylo)
- Zhuangî: lwgfwngz
- Zuluyî: umunwe → zu
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
tilên piyan
- Albanî: shputë → sq
- Almaniya Pennsylvania: Zehe n
- Almanî: Zeh → de n, Zehe → de m
- Aynuyî: アシケペッ (asikepet), アシキペッ (asikipet), ウレペッ (urepet)
- Baskî: behatz
- : Zächa n
- Belarusî: па́лец нагі́ n (páljec nahí), па́лец n (páljec)
- Bulgarî: пръст → bg n (prǎst), пръст на крак n (prǎst na krak)
- Burmayî: လက်ချောင်း → my (lakhkyaung:)
- Çekî: prst → cs n, prst u nohy n, prstec n
- Çînî:
- Kantonî: 腳趾 (goek3 zi2)
- Hakkayî: 腳趾 (kiok-chṳ́)
- Mandarînî: 腳趾 → zh (jiǎozhǐ)
- Minnanî: 跤指頭仔 → zh-min-nan (kha-chéng-thâu-á), 跤指 (kha-cháiⁿ)
- Danmarkî: tå → da g
- Elfdalî: ton m
- Endonezyayî: jari kaki → id
- Erebî: إِصْبَع → ar n (ʾiṣbaʿ), إِصْبَع اَلْقَدَم n (ʾiṣbaʿ al-qadam)
- Erebiya misrî: صباع رجل n (ṣobaʕ regl)
- Ermenî: ոտքի մատ (otkʻi mat), մատ → hy (mat)
- Esperantoyî: piedfingro → eo
- Estonî: varvas → et
- Farisî: انگشت پا (angošt-e pâ)
- Ferî: tá m
- Fînî: varvas → fi
- Fransî: orteil → fr n, doigt de pied → fr n
- Frîsiya saterlandî: Toone
- Frîsî: tean, tien → fy
- Gaelîka skotî: corrag m, corrag-coise m
- Galîsî: deda → gl m
- Gurcî: ფეხის თითი (pexis titi)
- Guwaranî: pysã
- Haîtî: zòtèy
- Hawayî: manamana
- Hindî: पाँव का अंगूठा n (pā̃v kā aṅgūṭhā)
- Hmongî: ntiv taw
- Holendî: teen → nl n
- Îbranî: אצבע כף הרגל
- Îdoyî: pedfingro → io
- Îngilîziya kevn: tā m
- Îngilîzî: toe → en
- Îngriyî: varvas
- Înterlîngua: digito
- Îrlendî: ladhar m, méar → ga m, méar coise → ga m
- Îtalî: dito del piede n, dito → it n
- Îzlendî: tá → is m
- Japonî: 趾 → ja (ashiyubi), 足指 (ashiyubi), 爪先 → ja (tsumasaki), 指 → ja (yubi)
- Javayî: driji sikil
- Kalalîsûtî: inuak isikkap inuaa
- Kapverdî: dedu
- Katalanî: dit del peu n
- Koreyî: 발가락 → ko (balgarak)
- Kornî: bys troos n
- Latînî: digitus → la n
- Latviyayî: kājas pirksts n
- Lawsî: ນີ້ວ (nīu), ນິ້ວຕີນ (niu tīn)
- Lîtwanî: kojos pirštas n
- Luksembûrgî: Zéif → lb m
- Makedonî: прст n (prst), ножен прст n (nožen prst)
- Malezî: jari kaki
- Maltayî: saba' tas-sieq n, seba' tas-sieq n
- Maorî: matimati → mi, kotikara, matikara, matikuku, koikara, maihao
- Mecarî: lábujj → hu
- Misrî:
(sꜣḥ)
- Mongolî: хөлийн хуруу (hölijn huruu)
- Navajoyî: akézhoozh
- Nepalî: खुट्टाको औँला (khuṭṭāko a͠ulā)
- Ngarrindjerî: pida
- Norwecî: tå → no g
- Oksîtanî: artelh → oc n
- Oromoyî: quba miillaa
- Osmanî: پرمق (parmak)
- Pangasînanî: gamet-na-sali
- Plodîşî: Tee m
- Polonî: palec u nogi n, palec u stopy n
- Portugalî: dedo do pé n, artelho → pt n, pododáctilo → pt n
- Qiptî: ⲧⲏⲃ ⲛⲣⲁⲧ n (tēb nrat)
- Romancî: det-pe n, det dal pe n
- Romanyayî: deget de la picior nt
- Rusî: па́лец → ru n (pálec), па́лец ноги́ n (pálec nogí), па́лец на ноге́ n (pálec na nogé)
- Samî:
- Samiya înarî: jyelgisuormâ
- Samiya bakurî: juolgesuorbma
- Samiya skoltî: jue´lǧǧsuõrmm
- Samiya başûr: tjiehtjere
- Sanskrîtî: अङ्गुली → sa m (aṅgulī), अङ्गुरि → sa m (aṅguri)
- Sirboxirwatî:
- Skotî: tae
- Slovakî: prst → sk n, prst na nohe n
- Slovenî: prst → sl n
- Sorbî:
- Spanî: dedo del pie n, ortejo → es n
- Swahîlî: kidole → sw 7 an 8
- Swêdî: tå → sv g
- Tagalogî: daliri sa paa, daliri ng paa
- Tarifitî: tafdent m
- Tayî: นิ้ว → th (níu), นิ้วเท้า (níu tháo)
- Tirkî: ayak parmağı → tr
- Tûpiya kevn: pysã
- Ûkraynî: па́лець → uk n (pálecʹ), па́лець ноги́ n (pálecʹ nohý)
- Viyetnamî: ngón chân → vi
- Weylsî: bys troed → cy
- Ximêrî: ម្រាមជើង (mriəmcəəng)
- Yidîşî: פֿינגער n (finger)
- Yûnanî: δάχτυλο του ποδιού nt (dáchtylo tou podioú)
- Zhuangî: lwgdin
- Zuluyî: uzwane → zu
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
til nêr
- gir, girik, sîrt, çiyayê biçûk.
- Ew li ser tilekî ango girekî ku bilindiya xwe bi qasî (560)î ye dikeve. — (Ji http://www.efrin.net/cms/kurdi/index.php?option=com_content&task=view&id=21)
Etîmolojî
Ji erebî تل (tell) yan yekser ji aramî ܬܠ (till) ji akadî [skrîpt hewce ye] (tillu) (girik, beten).
Werger
Navdêr 3
til
Werger
Çavkanî
- http://www.institutkurde.org/publications/kurmanci/dictionnaire/ (li gorî ferhenga kurmancî a fikp.org)
- Perwerdeya Îslamî (Pola sêyê), Waneya 4, Dihok, 2016, p.11.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
