Тимур Асқарұлы Құлыбаев
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тимур Асқарұлы Құлыбаев (10 қыркүйек 1966, Алматы) — қазақстандық кәсіпкер, қоғам қайраткері, KazEnergy ассоциациясының бұрынғы төрағасы, Қазақстан ұлттық экономикалық «Атамекен Одағы» палатасы президиумының бұрынғы төрағасы, Қазақстан Республикасы Бокс федерациясының төрағасы, «Газпром» РАҚ-ы директорлар кеңесінің бұрынғы мүшесі.
| Тимур Асқарұлы Құлыбаев | |
.jpg) Құлыбаев, 2011 жыл | |
| Туған күні |
10 қыркүйек 1966 (58 жас) |
|---|---|
| Туған жері | |
| Азаматтығы | |
| Компаниясы | |
| Лауазымы |
директорлар кеңесінің төрағасы |
| Компаниясы | |
| Лауазымы |
директорлар кеңесінің төрағасы |
| Компаниясы | |
| Лауазымы |
директорлар кеңесінің төрағасы (2008—2012) |
| Компаниясы | |
| Лауазымы |
төраға (2005—2023)[1] |
| Білімі |
1. РФММ (1983) |
| Марапаттары |
Қазақстан:
      Ресей:  
|
| Жұбайы |
Динара Құлыбаева (тумысында Назарбаева, некеде 1990—) |
1966 жылы 10 қыркүйекте Қазақ КСР-і Алматы қаласында туған. Дулат тайпасының сиқым руынан шыққан.[2] [3]. Республикалық физика-математика мектебінің түлегі (1983 жылы). М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетін халық шаруашылығын жоспарлау мамандығы бойынша экономист біліктілігімен бітірген (1988 жылы).[4][5]
«Нарық жағдайында кәсіпорынды басқарудың ұйымдастырушылық-экономикалық механизмін жетілдіру» (мұнай өндіру өнеркәсібі саласында) тақырыбында кандидаттық диссертация қорғаған (1999 жылы).[4][5]
1988–1990 жылдар аралығында ҚазКСР Мемелекеттік жоспар жанындағы Жоспарлау және нормативтер экономикалық ғылыми-зерттеу институтында (НИЭИ ПиН – ЖжН ЭҒЗИ) қызмет атқарған.
1990 жылы Қазақстанның мәдени, әлеуметтік және ғылыми-техникалық даму қоры ғылыми-консультациялық орталығының директоры болып тағайындалды. 1992 жылы қызметінен кетті.[5]
Құлыбаев 1990 жылдары қаржылық-инвестициялық қызметпен айналысатын «Алтын-Алма» компаниясын құрды (кейіннен «Алмэкс» холдингі болып өзгерді), компания «Халық Банкі» акциясының бақылау пакеттерінің белгілі бір бөлігінің иегері болатын. 1992 жылдан 1995 жылға дейін холдингтің директоры болды.[5][6]
Мемлекеттік органдарда,компаниялар мен қорларда қызмет атқарған кезеңдерде жеке активтерді басқаруды жас та болса тәжірибелі менеджерлер командасына (Григорий Марченко, Александр Павлов, Әнуар Сәйденов, Қайрат Сатылғанов) тапсырды, Олар банк IPO-сын табысты аяқтап, оның банк секторындағы алдыңғы қатардағы орнын сақтап қалды[7].
1995 жылы серіктестерімен бірге Алматы сауда-қаржы банкінің негізін қалады. Бақылау кеңесінің төрағасы қызметін атқарып, несие комитетінің құрамына кірді.[8]
1997 жылы ҚР Мемкомитетінің Инвестициялар жөніндегі жобаларды бағалау және келіссөздер жүргізу дирекциясының жетекшісі болып тағайындалды(министр орынбасары құқығында).
1997 жылдың мамыр айынан 1999 жылдың наурыз айы аралығына дейін «KazakhOil Ұлттық мұнай-газ компаниясы» ЖАҚ-ның (1994–1997 жылдары «жаппай жекешелендіру» кезеңінен кейін мемлекет меншігінде қалған мұнай-газ активтерін шоғырландырған мемлекеттік компания) экономика және қаржы жөніндегі вице-президенті болып қызмет атқарды.[8]
Сол кезеңде «Казахойл» президенті болған Нұрлан Балғымбаев бұл жөнінде былай дейді:
|
1999 жылдың наурызында «KazTransOil Мұнай тасымалдау ұлттық компаниясы» ЖАҚ-ның (Магистралды мұнай құбырларының желісін басқарушы ұлттық компания) президенті болып тағайындалды.[5]
2001 жылдың мамырынан 2002 жылдың ақпанына дейін — «Мұнай-газ тасымалы» Ұлттық компаниясы» ЖАҚ-ның («ҚазТрансОйл» және «ҚазТрансГаз» компанияларының негізінде құрылған) бас директоры. 2002 жылдың ақпан айынан 2005 жылдың қазан айы аралығында — «Қазақойл» және «Мұнай және газ тасымалы» ұлттық компанияларының бірігуінен құрылған «ҚазМұнайГаз Ұлттық компаниясы» АҚ-ның бірінші вице-президенті. 2006 жылдан 2007 жылға дейін компанияның директорлар кеңесіне кірді, ал 2009 жылдан 2012 жылға дейін кеңес төрағасы болды. Тимур Құлыбаев «Бритиш Газ» компаниясынан Солтүстік-Каспий жобасының 8,33%-ын сатып алу бойынша мәмілеге қатысып, «ҚазМұнайГаз»-дың Қашаған кен орнын игеруге қатысуын қамтамасыз етті. Тимур Құлыбаевтың компаниядағы қызметі алынатын мұнай қорларын ұлғайтуға, көмірсутектерді тасымалдау бағыттарын кеңейту мен әртараптандыруға, мұнай өңдеу қуаттарын арттыруға ықпал етті. [10][8][5]
«ҚазМұнайГаз-дағы» қызметінен кеткен соң, Қазақстанның энергетикалық секторында жұмыс істейтін ұлттық және шетелдік негізгі компанияларды біріктірген «KazEnergy» мұнай-газ және энергетика кешені ұйымдарының қазақстандық ассоциациясын құруға бастамашы болды және оған басшылық жасады. Сонымен бір мезетте ҚР Президентінің қаржылық және энергетикалық саясат жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі лауазымына ие болды.
2005–2006 және 2007–2008 жылдары өзінің жеке бизнесін қоғамдық қызметімен қатар алып жүрді.
2006 жылдың сәуір айы мен 2007 жылдың тамызы аралығында «Мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі Самұрық қазақстандық холдингі» АҚ-ның басқарма төрағасының орынбасары болып істеді. Сонымен бір мезетте «KEGOC» АҚ және «ҚазМұнайГаз» ҰК-сы директорлар кеңесінің төрағасы міндетін атқарды.[8][5]
2008 жылдың қазан айында «Самұрық-Қазына Ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ басқарма төрағасының орынбасары болып тағайындалды. Қордың еншілес «Қазатомпром», «ҚазМұнайГаз», «Қазақстан темір жолы», «KEGOC», «Самұрық-Энерго» компанияларының директорлар кеңесінің төрағасы болды.[11]
2011 жылы 12 сәуірде Тимур Құлыбаев «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ-тың басқарма төрағасы болып тағайындалды.[12] Оның басшылығымен Қор ұлттық компанияларға корпоративті басқару қағидаттарын енгізу және ауқымды индустриялау міндеттерін іске асыру бағытындағы жұмыстарын жалғастырды.
«Бізге жүктелген міндеттер аз емес. Оның ең бастысын жаңа жасақталған Үкіметтің жақында ғана өткен кеңейтілген мәжілісінде ел президенті Нұрсұлтан Назарбаев атап ескерткен болатын. Ол Қор компанияларын "ұлттық чемпиондар" деңгейіне дейін көтеруді міндеттеді. Инновацияларды енгізуге қабілетті, өз саласында кез келген күрделі жобаларды жүзеге асыруға дайын, аймақтық және әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті, мықты компанияларға айналдыруды тапсырды. Екінші маңызды мәселе - мемлекеттік компаниялардың бірқатарын "халықтық IPO-ға" өткізу, сонымен бірге қазақстандықтарды қор нарығына тарту үшін олардың өз табыстарын арттыруына қолайлы жағдайлар туғызу. Бұл мәселе бойынша біз үкіметпен бірлікте ұлттық компанияларды қор нарығына шығарудың тұжырымдамалары мен механизмдерін жасау үстіндеміз. Инновацияларды дамыту -мемлекет әлеуетін көтерудің маңызды шарасы екендігін Елбасымыз баса атап көрсетті. Осы мәселенің өзі біздің алға қойған басым бағытымыз болып саналады. Қор ұлттық компаниялардың негізгі акционері, басқарушы жалғыз корпоративтік орталық ретінде басты рөлге ие болуы тиіс. Біз топтарға тұтастай жіктеп, сондай-ақ ірі компанияларға жеке-дараланған күйде корпоративтік инновациялық-технологиялық стратегия жасауға кірістік. Қордың Инновациялық кеңесі, ал еншілес компанияларда Ғылыми-техникалық кеңестер құрылды. Біз табысқа жетудің жолы туындаған ойдың дайын өнім болғанына дейінгі жүретін барлық процестер кешенінің іске асуын қамтамасыз ететін инновацияны басқарудың заманауи әдістерін енгізу деп білеміз. Егер қысқа мерзімді міндеттемелер жайлы айтар болсақ, осы жылы біз үкіметтің дағдарыстың алдын алу бойынша жүргізген бағдарламаларын толықтай іске асырып боламыз. Қор үшін ішкі жүйелік міндеттемелер де маңызды. Бұл арада еншілес компанияларды басқарудың жүйелерін жетілдіру жөнінде айтып отырмын. "Самұрық-Қазына" - шаруашылық құрылым емес, қор еншілес компаниялардың операциялық қызметтеріне араласпайды, компанияның сарапшы қызметкерлерін ауыстырмайды, ауыстыруға тиіс те емес. Біз активтермен басқарамыз. Бұл дегеніміз, басты бағыт ретінде корпоративтік басқару қағидаттары қойылуы тиіс. Корпоративтік құжаттар мен реттемелер жасау және жасау үдерістерін қалыптастыру, бағалаудың нақты критерилерін енгізе отырып, стратегиялық шешімдер қабылдау және оны жүзеге асырумен біз әртүрлі жобалар арқылы нақты экономиканың тетіктерін меңгеріп, еншілес компаниялар ісінің тиімділігін арттырамыз.»[13]
Құлыбаевтың пікірінше инвесторлармен тұрақты конструктивті байланыстар орнату Қазақстанның мұнай-газ саласы үшін өте маңызды.
«Қазақстан инвестицияны дамытушы мемлекет ретінде елге инвесторлар шақырады, өзінің міндеттемелер тұрғысынан тұрақтылығын көрсетеді. Сондықтан да менің ойымша біздің инвесторлар өздерін жақсы, қолайлы сезінеді».
Шет ел инвесторларымен ынтымақтастық сондай-ақ экология, қазақстандық құрам, ұлттық кадрлар мәселелерімен ұштасып жатыр. «Біз осы мәселелер бойынша шет ел инвесторларымен де жұмыс істеп жатырмыз», деп атап өтті Құлыбаев.[14][15] «Инновациялық Қазақстан» идеялар конкурсы шеңберінде «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ басшысы Құлыбаев экономика саласындағы талантты жастардың инновациялық жобаларын қолдап сөз сөйлейді:
«Мен бұл конкурс жаңа есімдерді анықтап, қоғамдық өмірдегі және экономикадағы өзекті проблемаларды ерекше жолдармен шешуге және жаңа идеяларға жол ашады деп сенемін. Егер біз бүгін инновациялық жастарды қолдасақ, ертең қуатты Қазақстан біздің қолымызда екеніне сенімдімін.»[16]
2011 жылдың 26 желтоқсан күні Тимур Құлыбаев «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ-ң Басқарма төрағалығынан босатылды.[17]
2005 жылдан 2023 жылға дейін «Kazenergy» мұнай-газ және энергетикалық кешен ұйымдарының Қазақстан қауымдастығын басқарды. Бұл құрылым жеке инвесторлар мен мемлекеттік құрылымдар арасындағы қатынастарды реттеумен айналысады, сондай-ақ Қазақстанның энергетика секторында жұмыс істейтін ұлттық және шетелдік компанияларды біріктіреді.[18][5]
2010 жылдың сәуір айында «Атамекен одағы» Қазақстан Ұлттық экономикалық палатасының президиум төрағасы (ҰЭП) болып сайланды[19]. 2011 жылдың қыркүйегінде Астанада өткен «Атамекен» ҰЭП съезінде Құлыбаев Кеден одағы және қазақстандық құрамды дамыту шеңберінде бизнес үшін қолайлы жағдай туғызу мәселелерін қозғады. «Бүгінгі таңда сатып алулардың 50 пайыздан астамы Қазақстанда жүзеге асырылады. Біз осы цифрды көбейту үшін жұмыс істеп жатырмыз», – деді Құлыбаев. [20]
2011 жылғы 30 маусымда «Газпром ААҚ»-ның кезектен тыс акционерлер жиналысында директорлар кеңесінің мүшесі болып сайланды.[21][22] 2022 жылдың басында өкілеттігін тапсырды.[18]
2013 жылы Қазақстан үкіметі мен ҰЭКП «Атамекен Одағының» шешімімен Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы құрылды. Палата президиумының төрағасы болып Тимур Құлыбаев сайланып, ол бұл қызметті 2022 жылғы 17 қаңтарға дейін атқарды. Осы уақыт аралығында ол палата жобаларының іске асырылуын бақылап, елді жиі аралап, кәсіпорындарға барып, кәсіпкерлермен және әртүрлі билік органдарының өкілдерімен кездесті. [23][24][25]
2008 жылдан Бүкіләлемдік мұнай кеңесі (World Petroleum Council) Қазақстан Ұлттық комитетінің төрағасы. 2009 жылдың қаңтар айынан бастап, осы күнге дейін Қазақстан бокс федерациясының президенті. Осы кезеңде қазақстандық боксшылар командасы 2012 жылғы Олимпиада ойындарында бір алтын, бір күміс және екі қола медаль жеңіп алды, ал 2016 жылғы Олимпиадада бір алтын, екі күміс және екі қола жүлдеге ие болды.[26][27]
2010 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық Олимпиада комитетінің атқару комитетінің мүшесі болды. 2015 жылы қызметінен кетті.[27]
2010 жылдың наурыз айынан ҚР Кәсіпкерлер бірлестігі үйлестіру кеңесінің мүшесі. 2010 жылдың мамыр айында ҚР Президенті жанындағы Кәсіпкерлер кеңесі құрамына енген.
2012 жылдың наурыз айында Тимур Құлыбаев Халықаралық Бокс федерациясының вице-президенті болып сайланды. Бұл шешім АИБА атқарушы комитетінің осы жылдағы алғашқы отырысында қабылданды[28].
2012 жылдан 2016 жылға дейін Қазақстандағы республикалық бокс, күрес, ауыр атлетика және дзюдо федерацияларын біріктіретін КЖҰ Спорттық жекпе-жек және күштік спорт түрлері конфедерациясының төрағасы қызметін атқарды.[29]
2015 жылдан 2024 жылға дейін Қазақстан Республикасының Ұлттық Олимпиада комитетінің президенті, Қазақстан Республикасының Ұлттық Олимпиада комитеті қоғамдық бірлестігінің атқару комитетінің төрағасы болды.[30]
2016 жылдан 2019 жылға дейін Қазақстанның су спорты федерациясын басқарды.[26]
2016 жылы Азия Олимпиада Кеңесінің (OCA, Olympic Council of Asia) вице-президенті және атқару комитетінің мүшесі қызметін атқарды.[31]
2017 жылдан 2019 жылға дейін Халықаралық Олимпиада Комитетінің (ХОК) қоғаммен байланыс және спорт арқылы әлеуметтік даму жөніндегі комиссиясының (Public Affairs and Social Development through Sport Commission, PASD) мүшесі болды. Ол 2022 жылдың қыркүйегінде «Олимпизм 365» комиссиясына (IOC Olympism 365 Commission) кірді.[5]
2018 жылдан 2023 жылға дейін «Қазақстан гольф федерациясы» президиумының мүшесі болды.[26]
2018 жылы Ұлттық Олимпиадалық комитеттер қауымдастығының (ANOC, Association of National Olympic Committees) атқару комитетінің құрамына кірді.[26]
2014-2024 жылдар аралығында Тимур және Динара Құлыбаевтар білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт саласындағы қайырымдылық жобаларға, сондай-ақ төтенше жағдайлардан зардап шеккендерді қолдауға, мұқтаж адамдарға баспана салып, оларды оқытып, жұмысқа орналастыруға шамамен 46 миллиард теңге бөлді.[23]
2016 жылы әлеуметтік бастамаларды құрылымдық және жүйелі қолдау мақсатында Тимур Құлыбаев «Халық» қайырымдылық қорын құрды, ол 120-дан астам әлеуметтік және қайырымдылық жобаларды іске қосты, олардың іске асырылуына 85 миллиардтан астам теңге жұмсалды.[32]
2019 жылы Тимур Құлыбаев Арыстағы әскери қоймалардағы жарылыстардан кейін балабақша мен мектепті қалпына келтіру үшін қаражат бөлді. Қостанай облысының Әулиекөл ауданында орман өрті салдарынан зардап шеккен ауылда 280 орындық балабақшаның құрылысын қаржыландырды. Алматы қаласындағы аз қамтылған және көпбалалы отбасыларға арналған тұрғын үй кешенінің құрылысын қаржыландырушы демеушілердің бірі. 2016 жылдан бастап Алматыда аз қамтылған көпбалалы отбасыларға арналған 50 үй салынды («Береке City» тұрғын үй кешені).[33]
2020 жылы коронавирус індетінің салдарымен күресу үшін 1 миллиард теңге бөлді. Сондай-ақ Алматыдағы медицина мекемелеріне өкпесі зақымданған науқастарды тасымалдауға арналған жедел жәрдем көліктерін сыйға тартты. Жеке қорғаныс құралдарын, медициналық жабдықтарды сатып алуға, жеткізуге және техникалық қызмет көрсетуге, медициналық қызметкерлерге олардың жанқиярлығы үшін ақшалай сыйлықтар беруге, қымбат медициналық препараттарды сатып алып, жеткізуге, ҚХР-дан келген гуманитарлық көмекті тасымалдауға қаражат бөлінді.[34][35][36]
2020-2021 жылдары ТЖ режиміне байланысты ауыр жағдайда қалған көпбалалы және аз қамтылған отбасыларға азық-түлік сатып алуды қаржыландырды (20 000 азық-түлік себеті) және Түркістан облысы Мақтаарал ауданында су тасқынынан зардап шеккендерге көмек көрсетті.[37]
2024 жылы су тасқынынан зардап шеккен қазақстандықтарға 30 миллиард теңге қайырымдылық жасады.[38][39]
Тимур Құлыбаев қазақстандық және шетелдік БАҚ-тарда Қазақстанның болашық президенті ретінде қарастырылып жүр. Алайда, ол өзі бұл пікірге қосылмайды. 2011 жылдың шілдесінде қазақстандық БАҚ өкілдерімен көздесуінде бұған қатысты Тимур Құлыбаев өз ойын былай білдірді:
«Нұрсұлтан Әбішұлы сәуірде президент болып сайланды. Енді мұрагерлік мәселесін талқылап жату орынсыз. Мен экономикалық мәселелермен және бизнесті дамытумен айналысып жүрмін, бұл өзіме ұнайды. Ешқашан өзімді саясаткер ретінде көрсеткен емеспін»[40], содан кейін баспасөз мәслихаты барысында пікірін қайталады: «Мен бизнеспен айналысамын. Саясатпен ешқашан айналысқан жоқпын, ешқандай да саяси партияға мүше емеспiн. Мен өзiмдi бизнесте еркiн сезiнемiн және бизнесте өз дегенiме жеткiм келедi. Сондықтан жуық арада саясатпен айналысатын ойым жоқ.»[41][42]
Жұбайы Динара Құлыбаевамен бірге “АЛМЭКС холдингтік тобы“ АҚ арқылы елдегі ірі банктердің бірі Халық Банктың 69.52 % иелік етеді.[50]. 2024 жылы Халық Банк Құлыбаевтарға 276.5 млрд ₸, ал 2022 жылы 138 млрд ₸ өтемақы төлеп берді.[51]. Одан бөлек ол “Каспий мұнай” АҚ 100 %, “Шұбаркөл Премиум” АҚ 67 %, “Кристалл Менеджмент” АҚ 51 % және “Premier Development Company” АҚ 50 % кіретін “Joint Resources” АҚ иесі. “Joint Resources” АҚ 2022 жылы 43,56 млрд ₸ табыс тапты.[52]
Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін біледі. Хоббиі — гольф, тау шаңғысы, футбол.
Тимур Құлыбаев спортқа әуес, әсіресе, ол гольфтен халықаралық турнирлерге қатысқан.[59] Спортсмендер мен тренерлерді қажеттіліктермен қамтамасыз ету үшін тұрақты инвестициялар сала отырып, ірі қалалардағы спортзалдарды ғана емес, сонымен бірге Қазақстанның өзге өңірлеріндегі спортзалдарды да жабдықтай отырып, оның басшылығымен Қазақстан бокс федерациясы белсенді дами бастады.[60]
Мен бала кезден спортпен дос болдым. Спортқа деген қызығушылығымды арттырған әке-шешем, әсіресе әкем. Ол кісі кезінде бокстан спорт шебері, Қазақстан чемпионы болған. Ағаммен бірге спортпен үнемі айналыстық. Спортпен шүғылданғаным ерік-жігерімді қалыптастырды, өз-өзімді ұстай білуге дағдыландырды. Мінез-құлқымды шынықтырып, жеңіске деген ынтамды арттырған спорттың бизнестегі жетістігіме де әжептәуір әсері бар деп сенімді түрде айта аламын.[61]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
