From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰომოფობიასთან, ტრანსფობიასა და ბიფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღე[1][2][3] აღინიშნება 17 მაისს და აერთიანებს იმ საერთაშორისო ღონისძიებებს, რომლებიც ამ დღეს იმართება და ემსახურება ლგბტ უფლებების შესახებ ცნობიერების ამაღლებას მსოფლიო მასშტაბით, გმობს ძალადობას. დღის დაარსების მე-9 წელს, 2013 წელს, ღონისძიებები გაიმართა 120 ქვეყანაში, მსოფლიოს ყველა რეგიონში.[4]
ჰომოფობიასთან ბრძოლის დღე თავდაპირველად აიდაჰოს კომიტეტმა დააფუძნა; მიზანი სხვადასხვა ქვეყნებში დემოკრატიული ქმედებების კოორდინირება იყო, აგრეთვე ამ დღის მხარდაჭერა და ოფიციალური აღიარება. თარიღი არჩეულ იქნა სიმბოლურად, სწორედ ის დღე, როდესაც 1990 წელს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ ჰომოსექსუალობა დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციიდან ამოიღო.[5]
დღის აღნიშვნას საფუძველი 2004 წელს ჩაეყარა. ერთწლიანი კამპანია 2005 წლის 17 მაისს ჰომოფობიასთან ბრძოლის პირველი საერთაშორისო დღის აღნიშვნით დასრულდა. 24 000-მა ადამიანმა და ისეთმა ორგანიზაციებმა, როგორებიცაა ლესბოსელებისა და გეების საერთაშორისო ორგანიზაცია (ILGA), გეებისა და ლესბოსელების უფლებების საერთაშორისო კომისია (IGLHRC), ლგბტ ებრაელების მსოფლიო კონგრესი და აფრიკელ ლესბოსელთა კოალიცია, ხელი მოაწერეს „აიდაჰოს ინიციატივის“ მხარდამჭერ მიმართვას. ამ დღისადმი მიძღვნილი აქტივობები მრავალ ქვეყანაში ჩატარდა, მათ შორის პირველად მსგავსი ღონისძიება კონგოს, ჩინეთისა და ბულგარეთის ისტორიაში.
2009 წელს, კამპანიის სახელს დაემატა ტრანსფობია და ამ წლის აქტივობები ძირითადად ტრანსფობიის (ტრანსგენდერი ადამიანების დისკრიმინაცია და ძალადობა მათ მიმართ) ირგვლივ ფოკუსირდა. ამავე წელს, შემუშავდა ახალი პეტიცია, რომელსაც მსოფლიოს 75 ქვეყნის მასშტაბით 300 არასამთავრობო ორგანიზაცია შეუერთდა. მხარდამჭერებს შორის ასევე იყვნენ ნობელის პრემიის ლაურეატები (ელფრიდე იელინეკი, ფრანსუაზ ბარე-სინუსი და ლუკ მონტანიე). 2009 წლის 17 მაისის გამთენიისას, საფრანგეთი პირველი ქვეყანა გახდა მსოფლიოში, რომელმაც ტრანსგენდერული საკითხები ოფიციალურად ამოიღო მენტალურ დაავადებათა სიიდან.[6][7]
საფრანგეთში ამ დღის აღნიშვნის ხელმძღვანელი იყო ლუის-ჟორჟ ტინი, რომელიც 2013 წლის სექტემბრამდე კომიტეტის თავმჯდომარის თანამდებობას იკავებდა. ამის შემდეგ ის ჩაანაცვლა საერთაშორისოდ ცნობილმა ვენესუელელმა ტრანს-უფლებების აქტივისტმა, ადვოკატმა და პროფესორმა ტამარა ადრიანმა.
2013 წლის 18 მაისს, საფრანგეთში ერთსქესიანთა ქორწინება დაკანონდა; ეს გადაწყვეტილება წინა დღეს, 17 მაისს გახდა ცნობილი.[8]
17 მაისის ღონისძიებათა მთავარი მიზანია მსოფლიო მასშტაბით ლგბტ საზოგადოებებისაკენ მიმართული ძალადობის, დისკრიმინაციისა და რეპრესიების შესახებ ცნობიერების ამაღლება, პროცესში მედიის, პოლიტიკოსთა და სამოქალაქო საზოგადოების ჩართვის გზით.
17 მაისის ერთ-ერთი გაცხადებული მიზანია ისეთი მოვლენის შექმნა, რომელიც გლობალურ დონეზე იქნება დანახული სპეციფიკური ტიპის ქმედებებთან შესაბამისობის საჭიროების გარეშე.[10] მსგავსი დეცენტრალიზაციის საჭიროება გამომდინარეობს სოციალური, რელიგიური, კულტურული და პოლიტიკური კონტექსტების მრავალფეროვნებით, რომლებშიც ხშირად აქვს ადგილი უფლებების შელახვას.
ეს დღე განსაკუთრებით ძლიერია ევროპასა და ლათინურ ამერიკაში, სადაც თითქმის ყველა ქვეყანაში, ის სახალხო ღონისძიებებით აღინიშნება. 17 მაისი აღინიშნება მსოფლიოს სხვა ქვეყნებშიც. 2013 წელს, ის აღნიშნეს მსოფლიოს იმ 76 ქვეყნიდან 32-ში, სადაც ერთსქესიანთა ქორწინება კრიმინალიზებულია.
ღონისძიებები მოიცავს ქუჩის ფართომასშტაბიან მარშებს, პარადებსა და ფესტივალებს. მაგალითად, კუბაში, ბოლო 3 წლის მანძილზე, ქუჩის უზარმაზარ პარადს მოქმედი პრეზიდენტის, რაულ კასტროს ქალიშვილი მარიელა კასტრო უძღვება. 2013 წელს, ჩილეში, დღის აღსანიშნავად, სანტიაგოს ქუჩებში 50 000 ადამიანი გამოვიდა.
2013 წლის 17 მაისს, საქართველოში, თბილისში, ლგბტ წარმომადგენლების მიერ ჰომოფობიის წინააღმდეგ დაგეგმილი მსვლელობა მართლმადიდებელმა სასულიერო პირებმა და საპირისპირო აქციის მონაწილეებმა დაარბიეს.[11][12][13] საპასუხოდ, მომდევნო წელს, საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პატრიარქმა ილია II-მ 17 მაისი „ოჯახის სიმტკიცისა და მშობლების პატივისცემის დღედ“ გამოაცხადა.[14]
ასევე მსგავსია ხელოვნებასა და კულტურაზე ორიენტირებული ღონისძიებები. მაგალითად, 2013 წელს ბანგლადეშელმა აქტივისტებმა ორგანიზება ჩაატარეს მუსიკალური ფესტივალი „გიყვარდეს მუსიკა, გძულდეს ჰომოფობია“.[15] 2012-2013 წლებში ალბანელმა ლგბტ აქტივისტებმა ტირანის ქუჩებში 17 მაისისადმი მიძღვნილი ყოველწლიური მოტო-გასეირნება მოაწყვეს.[16]
2003 წელს, კანადურმა ორგანიზაცია Fondation Émergence-მა შემოიღო მსგავსი ღონისძიება — ჰომოფობიასთან ბრძოლის ეროვნული დღე, რომელიც 1 ივნისს აღინიშნა. 2006 წელს მათ ეს თარიღი 17 მაისს გადაიტანეს და საერთაშორისო მოძრაობას შეუერთდნენ.[17]
2010 წელს, ბრაზილიის იმჟამინდელმა პრეზიდენტმა ლულამ ხელი მოაწერა აქტს, რომლითაც 17 მაისი ბრაზილიაში ჰომოფობიასთან ბრძოლის ეროვნული დღედ გამოაცხადა.[18][19]
ეს დღე ოფიციალურად ასევე აღიარებულია ევროპარლამენტის, ესპანეთის, ბელგიის, გაერთიანებული სამეფოს, მექსიკის, კოსტა-რიკის, ხორვატიის, ნიდერლანდების, საფრანგეთისა და ლუქსემბურგის მიერ. გარდა ამისა, 17 მაისს აღიარებს ზოგიერთი ადგილობრივი მმართველობაც, მაგალითად, კანადაში კვებეკის პროვინცია და არგენტინაში ქალაქი ბუენოს-აირესი.[20]
2012 წელს, ინგლისის ქალაქ ლივერპულში, ორგანიზაცია Homotopia-თან ერთად შეიქმნა ღონისძიებათა პიონერული პროგრამა. მას მხარი დაუჭირა ლივერპულის წამყვანმა 50-მა ორგანიზაციამ.[21][22][23]PDF
2014 წლის 21 მარტს, მექსიკაში გამოიცა საპრეზიდენტო დეკრეტი, რომლის თანახმადაც, 17 მაისი ჰომოფობიასთან ბრძოლის ეროვნული დღედ გამოცხადდა.[24]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.