Իվան Կլիմա

Իվան Կլիմա (չեխ.՝ Ivan Klíma, իսկական ազգանունը՝ Կուդերս (չեխ.՝ Kauders, սեպտեմբերի 14, 1931(1931-09-14)^{[1][2][3][…]}, Պրահա, Չեխոսլովակիա^{[4][5][6][…]}), չեխ ժամանակակից արձակագիր, դրամատուրգ և հրապարակախոս, որի ստեղծագործությունները թարգմանված են գրեթե բոլոր հնարավոր լեզուներով՝ անգլերեն, գերմաներեն, ռուսերեն, հունարեն, նորվեգերեն, ճապոներեն, թուրքերեն և շատ այլ։

Իվան Կլիմա չեխ․՝ Ivan Klíma
Ծննդյան անուն	չեխ․՝ Ivan Kauders
Ծնվել է	սեպտեմբերի 14, 1931(1931-09-14)[1][2][3][…] (93 տարեկան)
Ծննդավայր	Պրահա, Չեխոսլովակիա[4][5][6][…]
Մասնագիտություն	գրող, ակնարկագիր, դրամատուրգ, լրագրող, վիպասան, մանկավարժ, բանաստեղծ և հրապարակախոս
Լեզու	չեխերեն
Քաղաքացիություն	Չեխիա և  Չեխոսլովակիա
Կրթություն	Պրահայի Կարլի համալսարան և Բարձրագույն տնտեսական դպրոց Պրահայում[7]
Անդամակցություն	Českobratrská církev evangelická. Sbor (Vinohrady, Praha, Česko)?[8]
Կուսակցություն	Չեխոսլովակիայի կոմունիստական կուսակցություն
Աշխատավայր	Միչիգանի համալսարան
Պարգևներ	Ֆրանց Կաֆկայի մրցանակ Magnesia Litera? Կառել Չապեկի մրցանակ Ferdinand Peroutka Award? Պրահայի պատվավոր քաղաքացի և Q11722748? [9]
Ամուսին	Helena Klímová?
Զավակներ	Michal Klíma? և Hana Bergmannová Klímová?[10]
Ազգականներ	Martin Klíma?
Ivan Klíma Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Լինելով 10-ամյա երեխա՝ երեք ու կես տարի անցկացրել է հրեաների համար Տերեզին ֆաշիստական համակենտրոնացման ճամբարում^[11]։

Պատերազմից հետո ավարտել է գիմնազիան և Կարլովի համալսարանի արվեստի ֆակուլտետը։ Նրա դիպլոմային աշխատանքը նվիրված էր Կարել Չապեկի արվեստին։ Դարձել է լրագրող և համագործակցել «Ческе новины» թերթի հետ։

1956 թվականից «Кветы» թերթում աշխատել է որպես խմբագիր, 1959-1963 թվականներին Československý spisovatel (Չեխոսլովակյան գրող) հրատարակչությունում։ 1963—1969 թվականներին եղել է մշակութային-քաղաքական «Literární noviny» և «Literárních listů» ամսագրերի գլխավոր խմբագրի տեղակալ։

1953 թվականին ընդունվել է Չեխոսլովակիայի Կոմունիստական կուսակցության շարքերը^[12]։ 1960-ական թվականներին չեխ այլ մտավորականների հետ ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Պրահայի գարնան կազմակերպման մեջ։ 1967 թվականին հեռացվել է կուսակցությունից։

1969 թվականին տեղափոխվել է ԱՄՆ, որտեղ աշխատել է Միչիգանի համալսարանում որպես հրավիրված դասախոս։ Հայրենիք է վերադարձել 1970 թվականին։

1990-ական թվականների կեսերին Իվան Կլիման դարձել է չեխական ՊԵՆ ակումբի նախագահի տեղակալ։

Ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիր

Իվան Կլիման չեխ հոգեբանական արձակի հեղինակ ստեղծողներից է։ Ճանաչում ձեռք է բերել որպես այլախոհ գրող, որի ստեղծագործությունները 1967 թվականից մինչև 1989 թվականի «Թավշե հեղափոխություն» չէր կարող հայտնվել պաշտոնական չեխական մամուլում։ Իվան Կլիմայի գործերը տպվում էին սամիզդատ (տնայնագործական տպագրությամբ) և ընթերցողից ընթերցող էին փոխանցվում։ Նա մեծ ճանաչում ուներ չեխ տարագիրների շրջանում։

Արձակ ստեղծագործությունների, փիլիսոփայական վեպերի, դրամաների, պատմվածքների, ակնարկների, էսսեների, մանկական գրքերի հեղինակ է։

Ստեղծագործություններ

• Հույս անունով նավը. երկու պատմվածք (1970)
• Milostné léto (1979)
• Ma veselá jitra (1985)
• Moje první lásky (1985)
• My Merry Mornings: Stories from Prague (1985)
• Սեր և աղբ (Láska a smetí) (1986)
• Իմ առաջին սերերը (1986)
• Soudce z milosti (1986)
• Ամառային ընդհարում (1987)
• Milenci na jednu noc (1988)
• Իմ առաջին սերերը (1988)
• Už se blíží meče: Eseje, Fejetony, Rozhovory (1990)
• Ministr a anděl (1990)
• Rozhovor v Praze (1990)
• Moje zlatá řemesla (1990)
• Hry: Hra o dvou dějstvích (1991)
• Դատավորը դատին (1991)
• Իմ ոսկե զբաղմունքները (1992)
• Ostrov mrtvých králů (1992)
• Čekání na tmu, čekání na světlo (1993)
• Սպասելով մթին, սպասելով լույսին (1994)
• Պրահայի ոգին և այլ էսսեներ (1994)
• Իմ ոսկե զբաղմունքները (1994)
• Milostné rozhovory (1995)
• Սպասելով մթին, սպասելով լույսի (1995)
• Jak daleko je slunce (1995)
• Պրահայի ոգին և այլ էսսեներ (1995)
• Čekání na tmu, čekání na světlo (1996)
• Poslední stupeň důvěrnosti (1996)
• Առավելագույն մտերմություն (1997)
• Loď jménem Naděje (1998)
• Երբ ես եկա տուն (1998)
• Kruh nepřátel českého jazyka: Fejetony (1998)
• O chlapci, který se nestal číslem (1998)
• Հերյուրանք և պատմություններ (1998)
• Մի գիշերվա սիրահարները (1999)
• Ոչ սրբերը կամ հրեշտակները (Ani svatí, ani andělé) (1999)
• Անվտանգության և անապահովության միջև (2000)
• Velký věk chce mít též velké mordy (2001)
• Premiér a anděl (2003)
• Moje šílené století («Իմ խելագար դարը») (2009)

Մրցանակներ

• 2002 թվականին պարգևատրվել է Ֆրանց Կաֆկայի մրցանակով։
• 2010 թվականին պարգևատվել է Magnesia Litera մրցանակով գիտական գրականության ոլորտում։
• 2002 թվականին պարգևատրվել է «Մատուցած ծառայությունների համար» առաջին կարգի մեդալով։

Ծանոթագրություններ

1. Encyclopædia Britannica
2. filmportal.de — 2005.
3. Internet Speculative Fiction Database — 1995.
4. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
5. Evidence zájmových osob StB
6. Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
7. Klíma I. Moje šílené století — Academia, 2009. — P. 155. — 536 p. — ISBN 978-80-200-1697-3
8. Klíma I. Moje šílené století — Academia, 2009. — P. 100. — 536 p. — ISBN 978-80-200-1697-3
9. https://ceny.ucl.cas.cz/?c=21
10. Slovník české literatury po roce 1945 (չեխերեն) — Ústav pro českou literaturu AV ČR.
11. «Ivan Klíma» (Czech). Academia. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 27-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
12. Dudek, Petr (2009 թ․ հուլիսի 8). «Spisovatel Ivan Klíma na šílené století připraven nebyl. Teď už je». Mladá fronta DNES (Czech). Czech Republic. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 27-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

• • Spisovatel Ivan Klíma převzal Cenu Karla Čapka, tomu i poděkoval (Lidové noviny) (չեխ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Կլիմա» հոդվածին։