Դոմինիկյան Հանրապետության տնտեսություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Դոմինիկյան Հանրապետության տնտեսությունը Լատինական Ամերիկայում մեծությամբ յոթերորդն է և ամենամեծը Կարիբյան և Կենտրոնական Ամերիկայի տարածաշրջանում։ Դոմինիկյան Հանրապետությունը միջինից բարձր եկամուտ ունեցող զարգացող երկիր է, որն ունի կարևոր ոլորտներ, ներառյալ հանքարդյունաբերությունը, զբոսաշրջությունը, արտադրությունը (բժշկական սարքեր, Էլեկտրական սարքավորումներ, դեղագործություն և քիմիական նյութեր), Էներգետիկան և անշարժ գույք, հեռահաղորդակցություն և գյուղատնտեսություն[5][6]։ Դոմինիկյան Հանրապետությունն ցանկանում է ՝ դառնալ բարձր եկամուտ ունեցող երկիր մինչև 2030 թվականը, և ակնկալվում է, որ այս տասնամյակի ընթացքում այն կաճի 79%-ով[7]։ Այս երկրում է գտնվում Լատինական Ամերիկայի ամենամեծ ոսկու հանքը՝ Պուեբլո Վիեխոյի հանքը[8][9]։ Չնայած ծառայությունների ոլորտը ներկայումս դոմինիկացիների առաջատար գործատուն է (հիմնականում զբոսաշրջության և ազատ առևտրի գոտիների աճի շնորհիվ), գյուղատնտեսությունը շարունակում է մնալ կարևոր ոլորտ ներքին շուկայի տեսանկյունից և արտահանման եկամուտների առումով երկրորդ տեղում է (հանքարդյունաբերությունից հետո)։ 2019 թվականին զբոսաշրջության տարեկան եկամուտը գերազանցել է 7,4 միլիարդ դոլարը[10]։ Ազատ առևտրի գոտիներից և զբոսաշրջությունից ստացված եկամուտները արտահանման ամենաարագ զարգացող ոլորտներն են։ Ազատ առևտրի գոտու հատվածում աճի առաջատար շարժիչը արտահանման համար բժշկական սարքավորումների արտադրությունն է, որի ավելացված արժեքը մեկ աշխատողի համար կազմում է 20,000 ԱՄՆ դոլար[11], ընդհանուր եկամուտը՝ 1,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, իսկ աճի տեմպը 2019 թվականին կազմել է 7,7%։ Բժշկական գործիքների արտահանման ոլորտը ներկայացնում է երկրի տնտեսության ամենաբարձր ավելացված արժեքի հատվածներից մեկը, որը հանդիսանում է երկրի զարգացող շուկաների իրական աճի շարժիչը[12]։ Բժշկական գործիքների արտահանման ոլորտը ներառում է Դրամական փոխանցումները տնտեսության կարևոր հատված են, որոնց ծավալը 2020 թվականին կազմել է 8,2 միլիարդ դոլար[13]։ Երկրորդ, դրամական փոխանցումները ֆինանսավորում են ձեռնարկություններին և արտադրական գործունեությանը։ Երրորդ, այս կուտակային ազդեցությունը խթանում է մասնավոր հատվածի ներդրումները և օգնում է ֆինանսավորել պետական հատվածը ավելացված արժեքի հարկով[10]։ Ներմուծման շուկայի ընդհանուր ծավալը, ներառյալ ազատ առևտրի գոտիները, 2019 թվականին կազմել է տարեկան 20 միլիարդ դոլար։ Արտահանման ոլորտի ընդհանուր եկամուտը 2019 թվականին կազմել է 11 միլիարդ դոլար[14]։ Սպառողական շուկայի ծավալը 2019 թվականին համարժեք է 61 միլիարդ դոլարի։ Կարևոր ցուցանիշ է առևտրային վարկերի միջին տոկոսադրույքը, որն ուղղորդում է կարճաժամկետ ներդրումները և խթանում երկարաժամկետ ներդրումները տնտեսության մեջ։ 2021 թվականի հունիսի դրությամբ այն կազմում է 8,30%։
Սանտո Դոմինգոն Դոմինիկյան Հանրապետության մայրաքաղաքն ու ֆինանսական կենտրոնն է։ | |
Վիճակագրություն | |
---|---|
ՀՆԱ | 75 931 656 814,657 $[1] |
ՀՆԱ-ի աճ | 6,6 ± 0,1 տոկոս[2] |
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով | 7052 $[3] |
Գնաճ (ՍԳԻ) | 1,7 ± 0,1 տոկոս[4] |
Դոմինիկյան Հանրապետության կարևորագույն առևտրային գործընկերը Միացյալ Նահանգներն է (ընդհանուր առևտրային փոխանակման ավելի քան 40%-ը, առևտուրը՝ ավելի քան 12 մլրդ դոլար)։ Այլ խոշոր առևտրային գործընկերներն են Չինաստանը (ավելի քան $3 մլրդ առևտուր), Շվեյցարիան (ավելի քան $1 մլրդ), Պուերտո Ռիկոն (ավելի քան $800 մլն), Մեքսիկան (ավելի քան $700 մլն), Հայիթին (ավելի քան $700 մլն), Իսպանիան (ավելի քան $700 մլն), Նիդեռլանդները (ավելի քան $700 մլն), Կանադան (ավելի քան $600 մլն), Բրազիլիան (ավելի քան $500 մլն) և Գերմանիան (ավելի քան $500 մլն)[15]։ Երկիրն արտահանում է ազատ առևտրի գոտու արտադրած ապրանքներ (բժշկական սարքեր, էլեկտրական սարքավորումներ, դեղագործական և քիմիական նյութեր), ոսկի, նիկել, գյուղատնտեսական ապրանքներ, լիկյոր, կակաոյի հատիկներ, արծաթ, սոուսներ և համեմունքներ։ Ներմուծում է նավթ, արդյունաբերական հումք, կապիտալ ապրանքներ և սննդամթերք։ 2005 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Դոմինիկյան Հանրապետության Կոնգրեսը վավերացրել է ազատ առևտրի համաձայնագիրը ԱՄՆ-ի և Կենտրոնական Ամերիկայի հինգ երկրների հետ՝ Դոմինիկյան Հանրապետություն-Կենտրոնական Ամերիկա ազատ առևտրի համաձայնագիրը։ Այդ համաձայնագիրը ուժի մեջ է մտել Դոմինիկյան Հանրապետության համար 2007 թվականի մարտի 1-ից։ ԱՄՆ-ի ուղղակի օտարերկրյա ներդրումների (ՕՈՒՆ) ընդհանուր պաշարը Դոմինիկյան Հանրապետությունում 2019 թվականի դրությամբ կազմել է 42 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, որի մեծ մասն ուղղված է էներգետիկայի, զբոսաշրջության, անշարժ գույքի, արտադրության, ենթակառուցվածքների և հեռահաղորդակցության ոլորտներին[6]։ 2019 թվականին օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների պաշարը կազմել է 42 միլիարդ դոլար, ինչը զգալի աճ է վերջին մեկուկես տասնամյակի ընթացքում[6]։ 2020 թվականին, COVID-19 համաճարակի ժամանակ, օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների հոսքերը Դոմինիկյան Հանրապետությունում պահպանվել են ուժեղ՝ կազմելով 2,5 միլիարդ դոլար, որը ավելացվել է այդ տարում բաժնետոմսերին։ Աճած լինելով մոտ 44,5 միլիարդ դոլարի և աճելով ավելի քան տասնապատիկ 2006 թվականից, երբ սկսվեցին ազատականացման ջանքերը[16]։